Człowiek wolny i król życia

"Grek Zorba" - reż. Lorca Massine - Teatr Wielki w Łodzi

Balet o radości życia, Bez katastrofy, za to triumfalnie, Triumf Zorby w Teatrze Wielkim – to tylko niektóre tytuły w prasie po premierze w 1990 roku; recenzenci przyjęli balet Lorki Massine'a z wielkim entuzjazmem, a publiczność – z euforią, by wielokroć wracać na widownię w kolejnych latach.

Postać Zorby – człowieka wolnego i króla życia z powieści Nikosa Kazantsakisa, spopularyzowana na całym świecie filmową kreacją Anthony Quinna, stała się symbolem swobody i bogactwa wewnętrznego, symbolem człowieka, który może być dobrym i nie boi się dobrym być. Jego finałowy porywający taniec  sirtaki – od czasów filmu nazywany po prostu zorbą – jest kwintesencją filozofii życiowej i charakteru tytułowego bohatera, a niezwykle barwna muzyka Mikisa Theodorakisa – Greka z krwi i kości –  „unosi"  tancerzy w efektownej „greckiej" choreografii Lorki Massine'a.  Publiczności  zaś nie pozwala o sobie zapomnieć. I to na długo!

– Myślę, że polska publiczność będzie oczarowana bardziej niż przed laty, kiedy to ostatnio pokazywaliśmy Zorbę w Polsce. Jestem Rosjaninem i stwierdzam, że we wszystkich Słowianach jest coś podobnego. Jesteśmy bardziej wrażliwy na emocje, silniej ich doświadczamy, przez co sam proces twórczy i jego efekt jest bardziej poetycki niż u innych nacji – wyznaje choreograf.

Ten balet Massine'a, który miał swoją światową premierę w słynnej Arena di Verona, cięgle jest „w obiegu" na różnych, nie tylko europejskich scenach; zmienia się, nabiera nowych znaczeń, a jego choreografia rozwija się wraz z wykonującymi ją zespołami baletowymi. Jedynie muzyka pozostaje ta sama: wielobarwna, emocjonalna i dynamiczna.
– Wierzę w pewnego rodzaju przeznaczenie: po 30 latach i występach na całym świecie wracam tutaj, do miejsca, gdzie tak naprawdę zrodził się ten spektakl. To fascynujące. Pamiętajmy, że i zespół się zmienił, zmieniła się niejako sama technika: balet pod względem technicznym nie był tak zaawansowany 30 lat temu, jak jest teraz – dodaje.

Grek Zorba, streszczenie libretta

W małej, greckiej miejscowości ludzie żyją według zwyczajów zakorzenionych w tradycji i w archaicznych zależnościach rządzących wspólnotą. Niechęć i zazdrość kobiet wzbudza młoda wdowa Marina, która odrzuca zaloty lidera mężczyzn – Manoliosa, wzbudza to ogólne niezadowolenie. Niespodziewane pojawienie się Amerykanina – Johna wywołuje poruszenie, inność cudzoziemca – reprezentanta zachodniej kultury – jest nie do zaakceptowania przez społeczność. Niechęć i wrogi stosunek rośnie gdy młody Amerykanin zakochuje się w Marinie, która nie ukrywa swojego zainteresowania przybyszem.

Pojawia się także Zorba – człowiek bez granic i barier, ni włóczęga, ni podróżnik, jego nieposkromiony apetyt na życie i optymizm oczarowuje Johna. Wbrew otoczeniu i rzucając wyzwanie losowi Zorba postanawia zaprzyjaźnić się z młodzieńcem. Wśród mieszkańców przebywa także osobliwa postać, pozostawiona przez dawnych kochanków, podstarzała subretka – Madame Hortense. Teraz żyje wspomnieniami dawnych romansów i występów w kabarecie, opuszczona i samotna. Spotykając Zorbę widzi w nim uosobienie wszystkich tęsknot, ten zaś, chce – choć na chwilę – dać kobiecie radość i roztacza wizję spełnienia jej marzeń.

Miłość Mariny i Johna upokarza Manoliosa. Wzburzona i bezlitosna społeczność przygotowuje zemstę, wdowa zostaje zabita przez ukamienowanie.

Madame Hortense choruje i umiera. Po rozpaczy Johna przychodzi teraz czas na smutek i przygnębienie Zorby.
Zorba i John rozpoczynają taniec. Jest on wyrazem nadziei i wiary w wartość życia, mimo przeciwności oraz wyzwań losu zawsze warto patrzeć w przyszłość. W szalonym tańcu przekazują to przesłanie innym.
Duch Dionizosa tańczy razem z nimi.
autor libretta: Lorca Massine
(opracowanie Anny Krzyśków)

Zapraszamy na spektakle:
29 lutego 2020 – I Premiera
1 marca 20202 – II Premiera
11 marca 2020 – Premiera z Expressem
4 i 5 kwietnia, 27 maja oraz 3 czerwca 2020
Bilety dostępne na operalodz.com

 

Bartosz Jakóbczak
Teatr Wielki w Łodzi
10 lutego 2020
Portrety
Lorca Massine

Książka tygodnia

Aurora. Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy. Sztuki finałowe 2024
Teatr Polski w Bydgoszczy
red. Davit Gabunia, Julia Holewińska, Agnieszka Piotrowska

Trailer tygodnia