Daj mężczyznom porozmawiać!

"Czkawka" - aut. Vladimi Zujev - reż. Sylwester Biraga - Teatr Druga Strefa w Warszawie

Kameralny Teatr Druga Strefa znajduje się na warszawskim Służewcu w dawnym warsztacie samochodowym. Autorem "Czkawki" jest rosyjski dramaturg Władimir Zujew, który wśród swoich inspiracji wymienia Mikołaja Gogola czy Michaiła Bułhakowa. Reżyserem sztuki jest Sylwester Biraga - aktor, choreograf, scenograf oraz animator kultury, a także założyciel i dyrektor Teatru Druga Strefa.

W progu mieszkania Fiodora (Piotr Duda) pojawia się Sergiej (Grzegorz Sierzputowski) i wyjawia mu swoją niecodzienną przypadłość - jego osobowość składa się z dwóch osób. Poza Sergiejem jest jeszcze kobieta - ujawnia się najczęściej, kiedy Sergiej robi coś, czego ona nie akceptuje. Jej wypowiedzi są proste, przy tym często nieuprzejme, co kontrastuje z manierami Sergieja . Ów zestawienie kontrastów jest kluczowe dla całej historii. Sergiej to wykształcony mężczyzna w średnim wieku - jest etnologiem pracującym w Instytucie Badań Regionalnych. Fiodor jest wojskowym, którego zamiast rodziny ukształtowała armia.

Spotkanie tej trójki doprowadza do konfrontacji trzech różnych światopoglądów. "Czkawka" to opowieść przede wszystkim o skali działania samotności na życie człowieka - wpływa na życie towarzyskie, spłycając je, czy też całkowicie eliminuje. Pomimo sukcesu zawodowego - jak w przypadku Sergieja - skłania go za sięgnięcie po alkohol. Z Fiodora uczyniła gbura, który w opowieściach wraca ciągle do swojej (lepszej niż teraźniejszość) przeszłości. Spotkanie mężczyzn powoli przechodzi ze zdominowanych drwinami i agresją reakcji Fiodora, ku braterskiej pogawędce o tym, jak bardzo ich dwójka jest rozczarowana rzeczywistością, w której przyszło im żyć. W "Czkawce" jesteśmy uwikłani w losy bohaterów - jako widownia znajdujemy się dosłownie na scenie.

Wraz z Sergiejem i Fiodorem w trakcie akcji podążamy w trzy różne lokalizacje. Na początku znajdujemy się w mieszkaniu Fiodora, w którym to mężczyźni się poznają. Fiodor niedowierza wówczas Sergiejowi, podważając powagę jego wypowiedzi. Dodaje do tego drwiny z orientacji etnologa, czy sugeruje mu oszustwo oraz szaleństwo. Jego złość przeradza się w strach, gdy ujawnia się postać kobiety. Następnie bohaterowie zasiadają razem przy stole w mieszkaniu Sergieja. Wówczas rozpoczynają rozmowę o swoim dotychczasowym życiu i wszelkich niepowodzeniach. Ponownie konwersacji towarzyszy alkohol. Fiodor stopniowo wyzwala w sobie ukryte małe dziecko. To wszystko doprowadza mężczyzn do szaleństwa.

Ostatnie sceny "Czkawki" mają miejsce w klaustrofobicznej przestrzeni. Widownia znajduje się wówczas nad leżącymi na podłodze mężczyznami, którzy mają na sobie kaftany bezpieczeństwa. W ciemnej sali o bardzo małej powierzchni na scenę pada niebieskie światło, które nadaje trupiej atmosfery.

Zarówno Piotr Duda, jak i Grzegorz Sierzputowski znakomicie odegrali swoje niebanalne role - przedstawili całe spektrum reakcji na sytuacje, które są dla nas obce, czy których nie rozumiemy.

Barbara Pawlak
Dziennik Teatralny Warszawa
22 kwietnia 2023
Portrety
Sylwester Biraga

Książka tygodnia

Ulisses
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
James Joyce

Trailer tygodnia