Helena Puchniewska (1891 - 1971)
Aktorka teatralna i filmowa.Urodziła się 12 lipca 1891 w Warszawie. Zmarła 8 sierpnia 1971 w Pełkini k. Jarosławia.
Prawdopodobnie zadebiutowała w 1908. Później grała w teatrach Lublina, Warszawy, Kijowa, Wilna Sosnowca, Grodna, Łodzi (Teatr Miejski, ok. 1927-28), Częstochowy (Teatr Kameralny, ok. 1937).
Kilkakrotnie występowała w Kaliszu. Po raz pierwszy z zespołem J. Jerzyńskiego w Teatrze Letnim w Ogródku Warszawskim (5 lipca - 5 września 1912). Wystawiono wtedy operetki i farsy. Ponownie w marcu 1923 z zespołem aktorów warszawskich (m.in. E. Biernacki, H. Bożewska, W. Lenczewski) w sali Stowarzyszenia Rzemieślników Chrześcijan pod wezwaniem św. Józefa w Kaliszu, przy Piekarskiej w „Wojnie i miłości" Chełmickiego. W tym samym roku - od 16 do 19 kwietnia, a potem w maju i czerwcu - z aktorami stołecznego Teatru Komedia zagrała w „Powrocie z wojny" R. de Flersa i E. de Croisetta, „Diable" F. Molnára, „Obowiązku" H. Lavedana i „Igraszkach miłości" A. Schnitzlera. Po raz ostatni wystąpiła w Kaliszu między 8 maja a 20 lipca 1926 wraz ze Zrzeszeniem Artystów Zawodowych Teatru Miejskiego w Płocku. Przedstawienia odbywały się na zmianę w sali 29 Pułku Strzelców Kaniowskich, w Teatrze Letnim oraz w kinie "Oaza". Zagrała wtedy m.in. w „Uciekła mi przepióreczka" Stefana Żeromskiego i w „Moralności pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej.
W czasie okupacji nie występowała, pracując w kuchni dla aktorów ZASP. Po wojnie grała w teatrach łódzkich: Powszechnym TUR (1945-46, 1949), Wojska Polskiego (1946-49), Teatrze "Osa" (1949-54), Teatrze Satyryków (1954). Od 1957 aż do 1966 związana była z Teatrem Ziemi Rzeszowskiej (od 1959 Teatrem Wandy Siemaszkowej). Stworzyła wiele charakterystycznych ról, min. Dziudziulińską w „Klubie kawalerów" Michała Bałuckiego, Staruszkę w „Cudotwórcy" A. Sterna, Hiacyntę w „Szelmostwach Skapena" Moliera, Erynię w „Weselu" Wyspiańskiego, Gosposię w „Wielkanocy" S. Otwinowskiego, Starą Babę w „Krakowiakach i Góralach" Wojciecha Bogusławskiego.
Wystąpiła w drugoplanowych rolach w pierwszych powojennych filmach polskich: „Dwie godziny" (1946), „W chłopskie ręce" (1946) „Jasne łany" (1947), „Ulica Graniczna" (1948), „Pierwszy start" (1950), „Celuloza" (1953). Pamiętne epizody stworzyła w filmach L. Buczkowskiego, w „Zakazanych piosenkach" (1946) - handlarka "rąbanką" w pociągu, oraz w „Skarbie" (1948) - Jagusia ze słuchowiska radiowego Antoś Migdał nie wrócił.
Urodziła się w rodzinie Marcelego i Emilii z domu Matie. Była młodszą siostrą aktora Klemensa Puchniewskiego i bratanicą aktora i dyrektora teatru Józefa Puchniewskiego.
Zamężna z Żebrowskim.
Źródło: Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej. Ziemia kaliska, tom 3
