Horror samotności

8. Międzynarodowy Festiwal Dorosłych Lalka też Człowiek

Zaprezentowany podczas tegorocznego festiwalu „Lalka też Człowiek" spektakl greckiej grupy Merlin Puppet Theatre „Clown's houses" (reż. Dimitris Stamou) jest autentycznie przerażającą opowieścią o ludzkiej samotności i osaczających nas lękach. Stanowi przy tym przegląd rozmaitych technik animacyjnych (animacja lalki i przedmiotu oraz teatr cieni).

Krótkie historie z życie kilku mieszkańców jednej kamienicy oglądamy na małej scence, której tylna część, zasłonięta czarnym materiałem, całkowicie maskuje obecność aktorów. Występujące w kolejnych epizodach postaci to ludzie samotni, ponurzy, zmęczeni życiem (telemaniak, gospodyni domowa, przesiadujący na balkonie ojciec rodziny, chciwy biznesmen, smutna młodzież). Oglądamy (czy raczej podglądamy) sceny z ich codziennego życia: monotonię codziennych obowiązków, rutynowe przyjemności. Przejście do kolejnych etiud następuje poprzez całkowite wygaszenie świateł z towarzyszeniem niepokojącego motywu muzycznego: gdy światła ponownie się zapalają, widz ma przed oczyma zupełnie nowe, odmienione miejsce akcji (mieszkanie następnego bohatera).

W życiu bohaterów spektaklu zaczynają się dziać rzeczy dziwne i straszne. Postaci doświadczają „opętania" przez martwe przedmioty (lampę, telewizor, niespodziewanie „ożywione" przez animatorów), przechodzą potworne metamorfozy lub giną na oczach widza. Element zaskoczenia okazuje się chwytem niezwykle nośnym: poprzez wprowadzenie swoistej nadprzyrodzoności zdarzeń w psychodelicznym klimacie, trudno przewidzieć, co wydarzy się za chwilę. W kolejnych scenach powraca jednak stały motyw ognia (płomień, elektryczne zwarcie, jaskrawoczerwone światło).

Znakomite efekty wizualne daje połączenie różnych technik animacyjnych. Animacja przedmiotu pozwala stopniować napięcie i budować nastrój grozy (długi kabel porusza się niczym wąż, paczki z pieniędzmi, obejmowane dłońmi w białych rękawiczkach zaczynają fruwać jak ptaki). W jednej ze scen domowy dramat bohatera przedstawiany jest za pomocą techniki teatru cieni: za plecami siedzącego na balkonie mężczyzny pojawiają się cienie gderającej żony, syna-rockmana i skaczącej na skakance córki. Stopniowe powiększanie się cieni i zmiana barwy światła na intensywną czerwień zwiastują nadejście psychicznego kryzysu postaci.

W spektaklu zaskakująco ukazywana jest domowa monotonia, która prowadzi bohaterów na skraj rozpaczy. Zamknięcie w czterech ścianach, samotność, zagubienie, depresja, najmocniej dochodzą do głosu w scenie na dachu, w której dwójka młodych ludzi usiłuje popełnić samobójstwo. Sam sposób przedstawienia postaci daleki jest jednak od pesymizmu: na scenie króluje bowiem najwyższej próby sarkazm i czarny humor.

Psychodeliczny klimat przedstawienia sprawia, że ogląda się je z rosnącym niepokojem, podsycanym nieustannie zmieniającym się natężeniem światła i dźwięku. Niesamowite sytuacje w życiu bohaterów zdają się uosabiać ich skrywane pragnienia i popędy. „Clown's houses" kreuje naprawdę mroczny obraz ludzkiej codzienności, udowadniając, że to, co najbardziej przerażające, może czyhać na nas w bezpiecznym otoczeniu czterech ścian.

VIII Międzynarodowy Festiwal Teatru Lalek i Animacji Filmowych dla Dorosłych Lalka też Człowiek
„Clown's houses", reżyseria: Dimitris Stamou, Merlin Puppet Theatre

Karolina Augustyniak
Dziennik Teatralny Wrocław
24 października 2013

Książka tygodnia

Ziemia Ulro. Przemowa Olga Tokarczuk
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Czesław Miłosz

Trailer tygodnia