Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980)

Dzieciństwo spędził w Warszawie, tam też w 1902 roku rozpoczął naukę w szkole. W 1904 roku, po przeprowadzce rodziny, kontynuował edukację w Kijowie. W 1912 roku ukończył szkołę średnią i rozpoczął studia prawnicze na tamtejszym uniwersytecie, których ostatecznie nie ukończył.

W 1915 zadebiutował wierszem "Lilith" w jedynym numerze pisma "Pióro". W latach 1916- 1918 był aktorem i pełnił funkcję kierownika literackiego w kijowskim Teatrze Studya S. Wysockiej. W 1918 roku Iwaszkiewicz wstąpił do II Korpusu Polskiego i wziął udział w kilku potyczkach. Po rozbrojeniu Korpusu przez Austriaków wrócił do Kijowa, a po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną przeniósł się do Warszawy.

W Warszawie związał się z grupą młodych artystów skupionych wokół czasopisma "Pro Arte et Studio". 29 listopada tego samego roku zadebiutował publicznie jako poeta w kawiarni "Pod Picadorem". W 1919 roku, wraz z Julianem Tuwimem i Antonim Słonimskim, współtworzył grupę poetycką Skamander. Debiut książkowy pisarza stanowił tom wierszy ,,Oktostychy", wydany w 1919 roku. W latach 1919-1920 był członkiem zespołu redakcyjnego „Zdroju", a w latach 1920-1922 redagował dział „Sztuka" w „Kurierze Polskim". W latach 1921-1922 publikował swoje wiersze, prozę i recenzje w „Kurierze Lwowskim" oraz w „Tygodniku Ilustrowanym". W 1921 roku założył wraz z przyjaciółmi eksperymentalny teatr artystyczny „Elsynor", w którym wystawiono sztukę Stanisława Ignacego Witkiewicza ,,Pragmatyści''.

W latach 1922–1925 pełnił funkcję sekretarza marszałka Sejmu, Macieja Rataja. Współpracował z wieloma czasopismami literackimi, m.in. z "Wiadomościami Literackimi" w latach 1924–1939. Pracował również w dyplomacji, pełniąc funkcję sekretarza polskich placówek w Kopenhadze (1932–1935) i Brukseli (1935–1936). W 1928 wraz ze swoją żoną Anną, osiedlił się w nowym domu w Podkowie Leśnej. Poezję, prozę, prace krytyczno-literackie publikował m.in. w "Gazecie Polskiej" i "Ateneum" W drugiej połowie lat trzydziestych Iwaszkiewicz zdobył też uznanie jako dramaturg. Jego sukcesem scenicznym było „Lato w Nohant"- dramat oparty na biografii Fryderyka Chopina. Przedstawienie w Teatrze Polskim w Warszawie wystawiono 160 razy.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku Iwaszkiewicz zaangażował się w działalność podziemną, współpracując z Departamentem Oświaty, Nauki i Kultury Delegatury Rządu na Kraj. Wraz z żoną Anną udzielał schronienia osobom poszukiwanym przez gestapo, w tym wielu Żydom. Ich dom w Stawisku stał się miejscem schronienia dla ponad 40 osób oraz ośrodkiem polskiej literatury i sztuki podziemnej.

Po wojnie Iwaszkiewicz pełnił funkcję przewodniczącego Związku Literatów Polskich w latach 1945–1946, 1947–1949 oraz 1959–1980. Był także redaktorem naczelnym miesięcznika "Twórczość" od 1955 roku aż do swojej śmierci. Jako poseł na Sejm PRL zasiadał w ławach parlamentu od 1952 roku, pełniąc w ostatnich trzech kadencjach funkcję marszałka seniora. Jako pisarz skupiał się głównie na eseistyce, której źródłem były jego liczne podróże. Wśród jego dzieł znajdują się m.in. ,,Książka o Sycylii''(1956), ,,Książka moich wspomnień'' (1957), ,,Petersburg'' (1976), ,,Podróże do Włoch'' (1977) oraz ,,Podróże do Polski'' (1977).

Jarosław Iwaszkiewicz został pochowany z pełnymi honorami 4 marca 1980 roku na cmentarzu w Berwinowie pod Warszawą. W domu pisarza w Stawisku utworzono muzeum, które zostało poświęcone jego życiu i twórczości. Dalekim krewnym poety był kompozytor Karol Szymanowski.

Iwaszkiewicz otrzymał szereg nagród i odznaczeń był m.in. trzykrotnym laureatem Nagrody Państwowej I stopnia, dwukrotnym – Nagrody Ministra Kultury i Sztuki; otrzymał nagrodę Lenina (1970) i włoska nagrodę Premio Mondello (1979).

Nagrody:
1937 - Nagroda im. Leona Reynela.
1952- Nagroda Państwowa I stopnia za wybitne zasługi twórcze w literaturze polskiej.
1955 - Nagroda Państwowa I stopnia za „Opowiadania" (2 tomy), „Opowieści zasłyszane" oraz tom poezji „Warkocz jesieni"
1963 -Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie działalności literackiej 1970 - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości.
1976 - Nagroda „Miesięcznika Literackiego'' za książkę ,,Petersburg''.
1978 - Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wkład w rozwój kultury narodowej ze szczególnym uwzględnieniem twórczości dla Polskiego Radia i Telewizji
1979 - Nagroda Premio Mondello (Włochy).