Między teatrem a rzeczywistością

Wszystko wydarzyło się w kwietniu dziewięć lat temu. Ihsane Jarfi, 32-letni gej o marokańskich korzeniach, po opuszczeniu jednego z gejowskich barów belgijskiego Liège, uciął sobie rozmowę z grupą mężczyzn stojących nieopodal. Po jakimś czasie wszyscy wsiedli do samochodu i odjechali. Ślad po Jarfim zaginął. Dwa tygodnie później odnaleziono jego zmasakrowane, nagie ciało. Śmierć Jarfiego wstrząsnęła całą Belgią, tak jak w 1998 roku Stanami Zjednoczonymi sprawa Matthew Sheparda – 21-letniego geja, porwanego, torturowanego i zamordowanego nieopodal miasteczka Laramie w stanie Wyoming przez grupę fanatycznie homofobicznych mężczyzn. W Belgii w wyjaśnienie tego pierwszego w kraju morderstwa na tle homofobicznym zaangażowali się wszyscy, z premierem włącznie. Sprawców skazano na dożywocie. Za kraty trafili także mordercy Sheparda. Zarówno ojciec Jarfiego, jak i rodzice Sheparda założyli fundacje, których zadaniem jest walka z homofobią. O Matthew powstało kilka filmów i spektakli („Projekt Laramie" w reżyserii Michaela Gielety w Teatrze Dramatycznym w Warszawie), a spektakl o Ihsane wyreżyserował jeden z najważniejszych i najgłośniejszych współczesnych europejskich reżyserów teatralnych, Milo Rau.

Inscenizacja morderstwa
„Powtórzenie. Historia/e teatru (I)" jest pierwszą odsłoną cyklu NTGent Niderlandzkiego Teatru w Gandawie, w którym reżyserzy i reżyserki opowiadają o naturze, historii i przyszłości teatru, pod auspicjami Milo Raua, od trzech lat dyrektora artystycznego instytucji. W spektaklu Rau postanowił zainscenizować morderstwo na Jarfim. Poddając je problematyzacji, sprawdził, czy teatr ma narzędzia, by o takim wydarzeniu opowiedzieć. I jakie wywołuje ono w widzach emocje – współczucia, strachu, oburzenia? Rekonstrukcja prawdziwych wydarzeń to znak firmowy Raua. Reżyser zbiera wszelkie materiały o wydarzeniu, rozmawia z ludźmi w nim uczestniczącymi i ekspertami. Zatrudniani przez niego performerzy i performerki są zawodowcami i naturszczykami, mają różne pochodzenie, kolor skóry, mówią różnymi językami. Rau działa między profesjonalistami a amatorami, aktorami a aktywistami, teatrem a rzeczywistością, nie daje się zaszufladkować, zamknąć ani ograniczyć.

Milo Rau: Najważniejsze osiągnięcia
Reżyser uchodzi za kontrowersyjnego. Socjolog i dziennikarz w teatrze pracuje od 14 lat. Większość jego spektakli powstała w ramach stworzonego w tym celu International Institute of Political Murder. Opowiadał już na scenie o ludobójstwie w Rwandzie i o pedofilii. Do jednego z spektakli/performance'ów/instalacji „Lam Gods", rekonstruujących słynny „Ołtarz Gandawski" braci van Eycków, chciał zatrudnić prawdziwego dżihadystę. Oprócz samego spektaklu na Malta Festival Poznań 2021 widzowie zobaczą rozbudowany program kręcący się wokół Raua – pokazy rejestracji jego innych spektakli, filmy, debaty oraz spotkanie z reżyserem.