Gustaw Holoubek gra Wolanda

Legendarne dzieło Michała Bułhakowa, pisane bez nadziei na publikację i niegdyś mocno ocenzurowane, stało się znane na całym świecie. Jego popularność zwiększyły liczne adaptacje teatralne i filmowe

Ta wielka przypowieść o dobru, złu, miłości, sztuce i naturze ludzkiej ma uniwersalną i ponadczasową wymowę – dlatego weszła na trwałe do skarbnicy arcydzieł literatury. Czteroczęściowy, zrealizowany w 1988 roku techniką wideo, serial Macieja Wojtyszki stanowi, zgodnie z intencją reżysera, wierną adaptację „Mistrza i Małgorzaty”. Jednak ze względu na skromny budżet reżyser nie mógł przenieść na ekran kilku bardzo widowiskowych scen z książki. Zamiast na efekty specjalne postawił więc na aktorów.

Gustaw Holoubek w roli Wolanda był filozofem, magiem i estetą najwyższej próby, Anna Dymna oddała w postaci Małgorzaty szlachetność i poświęcenie kochającej kobiety. Zbigniew Zapasiewicz jako Poncjusz Piłat świetnie nakreślił obraz męża stanu, który prowadzi bolesny rozrachunek z własnym życiem. Korowiow Janusza Michałowskiego łączył niechlujny wdzięk, błysk oczu z ironicznym dystansem do życia. Jan Jankowski jako Iwan Bezdomny wzniósł się na wyżyny.

Trudno sobie też wyobrazić lepszą Anuszkę niż Krystyna Feldman. Dzięki aktorskiej finezji, wspieranej wrażliwością i wyczuciem smaku Wojtyszki, jego „Mistrz i Małgorzata” do dziś stanowi fascynujący obraz bułhakowowskiego „opus magnum”, w którym mistyka nierozerwalnie splata się z rzeczywistością, satyra z realizmem, dobro ze złem, współczesność z czasami ewangelicznymi.

Powieść Bułhakowa kusiła wielu filmowców. Przymierzał się do niej m.in. Roman Polański, jej wątki wykorzystał Andrzej Wajda w filmie „Piłat i inni”, a w 1972 roku zekranizował ją w koprodukcji włosko-jugosłowiańskiej Aleksander Petrović. Pierwszym, który na polskie sceny wprowadził utwór w całości, był Andrzej Maria Marczewski w 1980 roku.

Do ekranizacji od dawna przymierzali się Rosjanie. U schyłku ZSRR w 1987 roku zadania podjął się Elem Klimow, ale projekt upadł przez brak środków. W 1994 roku zakończono zdjęcia do „Mistrza i Małgorzaty” Jurija Kary. Jednak i ten film nigdy nie ujrzał światła dziennego, spór o prawa autorskie trwa do dziś. Z kolei Sam Bortko do ekranizacji powieści Bułhakowa przymierzał się pod koniec lat 90. Wtedy powstał scenariusz, ale znowu zabrakło pieniędzy. Ekranizacja musiała czekać kilkanaście lat.

TVP Kultura w cztery piątkowe wieczory przypomni spektakl Macieja Wojtyszki, a w najbliższy wtorek pokaże autorskie przedstawienie Wojtyszki poświęcone Bułhakowowi.

"Mistrz i Małgorzata" - film (4 odcinki) HTML clipboard
Michaił Bułhakow
reżyseria: Maciej Wojtyszko
Reżyser II: Maria Kuzemko
Współpraca reżyserska: Bogusława Góral, Michał Góral, Roman Dziewoński
Scenariusz: Maciej Wojtyszko
Zdjęcia: Dariusz Kuc
Operator kamery: Wojciech Rawecki
Współpraca operatorska: Andrzej Kowal, Andrzej Napiórkowski
Oświetlenie: Andrzej Przestrzelski (mistrz), Sylwester Stecki
Wózkarz: Tomasz Ładno
Scenografia: Małgorzata Spychalska
Współpraca scenograficzna: Dorota Ignaczak, Kamil Kuc, Katarzyna Kobzdej, Paweł Malko, Leonarda Szwed-Strużyńska
Dekoracja wnętrz: Wiesława Chojkowska, Anna Kowarska
Rekwizyty: Marek Kozłowski, Zenon Nasiłowski, Wojciech Gościcki
Kostiumy: Ewa Krauze, Jolanta Grzenda
Współpraca kostiumograficzna: Dorota Roqueplo
Garderoba: Władysław Dębowski, Robert Piskorz
Muzyka: Zbigniew Karnecki
Wykonanie muzyki: Leopoldinum (zespół)
Dyrygent: Mieczysław Gawroński
Konsultacja muzyczna: Grażyna Niewińska (w napisach nazwisko: Niwińska)
Nagranie muzyki: Studio PR (Wrocław)
Realizacja nagrań: Zbigniew Jędrych
Dźwięk: Andrzej Kowal, Marek Szydłowski, Andrzej Biłat
Współpraca dźwiękowa: Ireneusz Gniatkowski, Andrzej Jechanowski
Realizacja dźwięku: Andrzej Dzikowski, Wojciech Makowski
Montaż elektroniczny: Ryszard Krzysztofowicz, Marek Szydłowski
Charakteryzacja: Stanisława Jeżewska, Anna Stanowska, Barbara Żychoniuk
Współpraca charakteryzatorska: Danuta Godzisz
Efekty specjalne: Marek Szydłowski, Ryszard Krzysztofowicz, Agata Gadomska (plastyczne), Janusz Król (plastyczne)
Efekty pirotechniczne: Apolinary Chmielowski, Józef Kosiak
Fotosy: Renata Pajchel
Kierownictwo produkcji: Andrzej Gutowski
Kierownictwo produkcji II: Halina Hamkało, Anna Iwaszkiewicz, Zdzisław Sajuk
Współpraca produkcyjna: Renata Brzóska, Marta Gąsiorowska, Hanna Jędrzejewska, Tomasz Matusiak, Marek Sasim
Dyżurny planu: Bolesław Jończyk
Sekretariat planu: Katarzyna Ciążyńska
Produkcja: Centralna Wytwórnia Programów i Filmów Telewizyjnych Poltel (Warszawa)
Koprodukcja: Zespoły Polskich Producentów Filmowych
Obsada aktorska: Gustaw Holoubek (Woland), Władysław Kowalski (Mistrz), Janusz Michałowski (Korowiow - Fagot , członek świty Wolanda), Mariusz Benoit (Asasello, członek świty Wolanda), Marek Gołębiowski (Behemot , członek świty Wolanda), Marek Pyś (Behemot , członek świty Wolanda), Zbigniew Zamachowski (Behemot , członek świty Wolanda; 2 rola: poeta Saszka Riuchin, członek "Massolitu"), Maria Probosz (Hella, członek świty Wolanda), Anna Łopatowska (Łapszenikowa, sekretarz redakcji), Dariusz Dobkowski
premiera: 1990. 03. 20

Mistrz i Małgorzata | 22.45 | TVP kultura | piątek

Jan Bończa-Szabłowski
Rzeczpospolita
16 maja 2009