Bogdan Tosza
Reżyser teatralny, telewizyjny, publicysta, eseista, pedagog, animator kultury, dyrektor instytucji kulturalnych.
Urodził się 10 sierpnia 1952 w Jaworznie.
Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom w 1976 r.), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie na Wydziale Reżyserii Dramatu (1980), w 1998 r. uzyskał tam kwalifikacje I stopnia (doktorat), a w 2010 roku habilitację.
W latach 1976-1978 stały recenzent „Gazety Krakowskiej”. W 1983 r. stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki (Moskwa i Leningrad). W sezonie 1985-1986 wykładowca podyplomowego Studium Instruktorów Teatru w Kaliszu. W latach 1987-1988 stypendysta ITI (Hamburg, Thalia Theater). Od 1990 do 1992 r. przewodniczący sekcji reżyserów ZASP, był w tym czasie stałym felietonistą „Gońca Teatralnego”. W sezonie 1991-1992 zastępca dyrektora ds. artystycznych Teatru Śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, a w latach 1992-2003 był jego dyrektorem naczelnym i artystycznym. Poza reżyserowaniem sztuk teatralnych był także inicjatorem i gospodarzem wielu spotkań literackich (m.in. współorganizator wizyty Josifa Brodskiego w Katowicach, który 22 czerwca 1993 r. odebrał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego). W Teatrze Śląskim, za czasu dyrektorowania gościł na spotkaniach z widzami i czytelnikami m.in. Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka, Tomasa Venclovę, Andrzeja Drawicza, ks. Jana Twardowskiego, Egona Naganowskiego i Adama Zagajewskiego. We wrześniu 1996 r. był organizatorem "Dni Güntera Grassa" w Teatrze Śląskim, z udziałem wielu wybitnych tłumaczy literatury polskiej i niemieckiej.
Od 1992 r. jest wykładowcą Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie prowadzi zajęcia z reżyserii, pracy z aktorem i historii dramatu. W latach 1992-1993 stały felietonista „Teatru”. W 1993 r. stypendysta Goethe Institut (Prien/Chiemsee). W 1995 r. seminarzysta Institut für Kulturwissenschaft w Wiedniu (dyplom ”Theatre management of international festival and repertory productions”). Od 1996 do 1999 r. był przewodniczącym Rady Programowej Radia Katowice S. A. W latach 1997-2003 wiceprezes Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów. W 2000 r. był stypendystą Goethe Institut w Berlinie. Od 2001 do 2003 r. członek komisji stypendialnej Ministerstwa Kultury. W latach 2002–2003 stały felietonista Radia eM. Od 2003 r. członek Rady Programowej TV Kraków. Od 2004 do 2006 r. dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Polskiego we Wrocławiu. Od 2010 r. dyrektor festiwalu Łódź Czterech Kultur. Od października 2012 roku dyrektor naczelny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.
Publikował w „Dialogu”, „Zeszytach Literackich”, „Tygodniku Powszechnym”.
W 2007 r. nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” ukazały się jego teksty teatralne pt. "Pisane na stronie".
W teatrze zadebiutował 12 maja 1977 jako asystent reżysera Jerzego Zegalskiego w spektaklu Michaiła Bułhakowa „Molier czyli Zmowa świętoszków” w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Pierwszym samodzielnie wyreżyserowanym przedstawieniem był „Dom Bernardy Alba” Federica Garcii Lorki w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (premiera 3 listopada 1979).
W teatrach: J. Słowackiego w Krakowie, A. Mickiewicza w Częstochowie, L. Solskiego w Tarnowie, W. Bogusławskiego w Kaliszu, Dramatycznym w Legnicy, S. Wyspiańskiego w Katowicach, Zagłębia w Sosnowcu, Nowym w Łodzi, Operze Śląskiej w Bytomiu, Estradzie w Katowicach, J. Osterwy w Lublinie, J. Kochanowskiego w Opolu, Polskim we Wrocławiu, Bagatela w Krakowie i S. Jaracza w Łodzi wyreżyserował ponad sześćdziesiąt przedstawień.
Najdłużej, bo 11 lat pracował w Teatrze Śląskim w Katowicach, gdzie zrealizował najwięcej przedstawień opierając się głównie na polskiej i europejskiej klasyce literatury dramatycznej.
Działał także w Teatrze Telewizji gdzie wyreżyserował dwa przedstawienia: „Kim pani jest?” Andrzeja Niedoby (premiera 6 września 1993) i „Święty grzech” Włodzimierza Dulęby (premiera 4 lutego 2001). Także w Teatrze Telewizji spróbował swoich sił jako aktor grając Reżysera w „Śmiechu w ciemności” Vladimira Nabokova w reżyserii Filipa Bajona (premiera 24 listopada 2003).
Jego aktywność artystyczna miała miejsce także w filmie. Brał udział w realizacji dokumentu „W pogardzie i chwale. Wojciech Korfanty” (2009) w reżyserii Aleksandry Fudali i Macieja Muzyczuka, odtwarzając postać tytułową oraz sprawował opiekę artystyczną nad krótkometrażowymi fabułami: „Krew” w reżyserii Daniela Fernandesa da Fonseki (2013) i „Prometeusz” w reżyserii Piotra Nalazka (2014).
Żona Elżbieta Tosza, jest dziennikarką i publicystką. Mieszkają w Krakowie.
Odznaczenia:
1999 - Złoty Krzyż Zasługi.
2002 - Krzyż Kawalerski OOP.
Nagrody:
1990 - Nagroda za reżyserię "Rewizora" w Teatrze Śląskim w Katowicach.
1992 - Złota Maska (Katowice) za reżyserię "Antygony" Anouilha w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu.
1994 - Nagroda prezydenta miasta Katowice.
Opracowała Edyta Kosik, Ryszard Klimczak
Źródła: Wikipedia, e-teatr, FilmPolski.
Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom w 1976 r.), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie na Wydziale Reżyserii Dramatu (1980), w 1998 r. uzyskał tam kwalifikacje I stopnia (doktorat), a w 2010 roku habilitację.
W latach 1976-1978 stały recenzent „Gazety Krakowskiej”. W 1983 r. stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki (Moskwa i Leningrad). W sezonie 1985-1986 wykładowca podyplomowego Studium Instruktorów Teatru w Kaliszu. W latach 1987-1988 stypendysta ITI (Hamburg, Thalia Theater). Od 1990 do 1992 r. przewodniczący sekcji reżyserów ZASP, był w tym czasie stałym felietonistą „Gońca Teatralnego”. W sezonie 1991-1992 zastępca dyrektora ds. artystycznych Teatru Śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, a w latach 1992-2003 był jego dyrektorem naczelnym i artystycznym. Poza reżyserowaniem sztuk teatralnych był także inicjatorem i gospodarzem wielu spotkań literackich (m.in. współorganizator wizyty Josifa Brodskiego w Katowicach, który 22 czerwca 1993 r. odebrał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego). W Teatrze Śląskim, za czasu dyrektorowania gościł na spotkaniach z widzami i czytelnikami m.in. Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka, Tomasa Venclovę, Andrzeja Drawicza, ks. Jana Twardowskiego, Egona Naganowskiego i Adama Zagajewskiego. We wrześniu 1996 r. był organizatorem "Dni Güntera Grassa" w Teatrze Śląskim, z udziałem wielu wybitnych tłumaczy literatury polskiej i niemieckiej.
Od 1992 r. jest wykładowcą Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie prowadzi zajęcia z reżyserii, pracy z aktorem i historii dramatu. W latach 1992-1993 stały felietonista „Teatru”. W 1993 r. stypendysta Goethe Institut (Prien/Chiemsee). W 1995 r. seminarzysta Institut für Kulturwissenschaft w Wiedniu (dyplom ”Theatre management of international festival and repertory productions”). Od 1996 do 1999 r. był przewodniczącym Rady Programowej Radia Katowice S. A. W latach 1997-2003 wiceprezes Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów. W 2000 r. był stypendystą Goethe Institut w Berlinie. Od 2001 do 2003 r. członek komisji stypendialnej Ministerstwa Kultury. W latach 2002–2003 stały felietonista Radia eM. Od 2003 r. członek Rady Programowej TV Kraków. Od 2004 do 2006 r. dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Polskiego we Wrocławiu. Od 2010 r. dyrektor festiwalu Łódź Czterech Kultur. Od października 2012 roku dyrektor naczelny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.
Publikował w „Dialogu”, „Zeszytach Literackich”, „Tygodniku Powszechnym”.
W 2007 r. nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” ukazały się jego teksty teatralne pt. "Pisane na stronie".
W teatrze zadebiutował 12 maja 1977 jako asystent reżysera Jerzego Zegalskiego w spektaklu Michaiła Bułhakowa „Molier czyli Zmowa świętoszków” w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Pierwszym samodzielnie wyreżyserowanym przedstawieniem był „Dom Bernardy Alba” Federica Garcii Lorki w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (premiera 3 listopada 1979).
W teatrach: J. Słowackiego w Krakowie, A. Mickiewicza w Częstochowie, L. Solskiego w Tarnowie, W. Bogusławskiego w Kaliszu, Dramatycznym w Legnicy, S. Wyspiańskiego w Katowicach, Zagłębia w Sosnowcu, Nowym w Łodzi, Operze Śląskiej w Bytomiu, Estradzie w Katowicach, J. Osterwy w Lublinie, J. Kochanowskiego w Opolu, Polskim we Wrocławiu, Bagatela w Krakowie i S. Jaracza w Łodzi wyreżyserował ponad sześćdziesiąt przedstawień.
Najdłużej, bo 11 lat pracował w Teatrze Śląskim w Katowicach, gdzie zrealizował najwięcej przedstawień opierając się głównie na polskiej i europejskiej klasyce literatury dramatycznej.
Działał także w Teatrze Telewizji gdzie wyreżyserował dwa przedstawienia: „Kim pani jest?” Andrzeja Niedoby (premiera 6 września 1993) i „Święty grzech” Włodzimierza Dulęby (premiera 4 lutego 2001). Także w Teatrze Telewizji spróbował swoich sił jako aktor grając Reżysera w „Śmiechu w ciemności” Vladimira Nabokova w reżyserii Filipa Bajona (premiera 24 listopada 2003).
Jego aktywność artystyczna miała miejsce także w filmie. Brał udział w realizacji dokumentu „W pogardzie i chwale. Wojciech Korfanty” (2009) w reżyserii Aleksandry Fudali i Macieja Muzyczuka, odtwarzając postać tytułową oraz sprawował opiekę artystyczną nad krótkometrażowymi fabułami: „Krew” w reżyserii Daniela Fernandesa da Fonseki (2013) i „Prometeusz” w reżyserii Piotra Nalazka (2014).
Żona Elżbieta Tosza, jest dziennikarką i publicystką. Mieszkają w Krakowie.
Odznaczenia:
1999 - Złoty Krzyż Zasługi.
2002 - Krzyż Kawalerski OOP.
Nagrody:
1990 - Nagroda za reżyserię "Rewizora" w Teatrze Śląskim w Katowicach.
1992 - Złota Maska (Katowice) za reżyserię "Antygony" Anouilha w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu.
1994 - Nagroda prezydenta miasta Katowice.
Opracowała Edyta Kosik, Ryszard Klimczak
Źródła: Wikipedia, e-teatr, FilmPolski.
Bogdan Tosza (1952) - Reżyser teatralny, telewizyjny, publicysta, eseista, pedagog, animator kultury, dyrektor instytucji kulturalnych.10.08.2023
Odejdę po Twoim trupie 15.10.2022
Gratulujemy, podziwiamy, czekamy na więcej - Jubileusz 40-lecia pracy artystycznej Bogdana Toszy13.02.2019
Benefis Bogdana Toszy - 11 lutego, z okazji 40-lecia pracy zawodowej, w Filharmonii Krakowskiej odbędzie się benefis Bogdana Toszy11.02.2019
Poeta odnaleziony 06.09.2013
Waży się przyszłość Filharmonii Krakowskiej 04.02.2013
Bogdan Tosza nominowany na szefa Filharmonii Krakowskiej06.09.2012
Przegrany wraca do gry13.08.2012
Przegrany wraca do gry10.08.2012
Nowy dyrektor naczelny Filharmonii Krakowskiej08.08.2012
O prawo do nazwy12.08.2010
Łódź: festiwal czterech kultur - nadal bez nazwy14.07.2010
Cztery Kultury bez dialogu08.06.2010
Tosza za Brzozę, czyli polityka w kulturze?21.05.2010
Łódź: festiwal bez nazwy, ale z nowym dyrektorem20.05.2010
Zmiany w Mieście Dialogu19.05.2010
Wektory miłości23.06.2007
Dialogu ciąg dalszy10.12.2011
30 imprez w 5 dyscyplinach31.08.2010
Wielokulturowa geneza Łodzi nadal inspiruje20.08.2010
"Iwona, księżniczka Burgunda" - reż. Bogdan Tosza - Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie10.12.2011
"Pamięć wody" - reż. Bogdan Tosza - Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi02.10.2010
"Tartuffe albo Szalbierz" - reż. Bogdan Tosza - Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie30.01.2010
"Widnokrąg" - reż. Bogdan Tosza - Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie31.01.2009
"Gruba świnia" - reż. Bogdan Tosza - Eksperymentalne Studio Tańca18.11.2007
"Blackbird" - reż. Bogdan Tosza - Agencja Artystyczna Scena I20.10.2007
"Małe zbrodnie małżeńskie" - reż. Bogdan Tosza - Teatr Polski we Wrocławiu04.09.2005
"Małe zbrodnie małżeńskie" - reż. Bogdan Tosza - Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego04.09.2005