120 dni z Wojciechem Karpińskim, czyli codziennie o 16:00
"120 dni KULTURY" - Wojciech Karpiński - Wydawnictwo słowo/obraz/terytoria- O takiej antologii marzyłem od lat – napisał Wojciech Karpiński w „Słowie wstępnym", wyjaśniając źródło powstania książki. Pandemia, dostęp do wielu wydarzeń kulturalnych w Internecie, a przede wszystkim informacja, że na Portalu Kultura Paryska, można swobodnie przeczytać wszystkie numery „Kultury". - Wybierałem te teksty, które przemawiały do mnie w latach młodości, uczyły jak patrzeć na świat, jak żyć (...), i które po przeszło półwieczu zachowują nadal siłę oddziaływania" – pisze dalej autor.
A potem codziennie, po południu, dokładnie o godzinie 16:00, publikowany był jeden tekst na facebookowym profilu Instytutu Literackiego. A teraz pojawiły się na rynku wydawniczym w formie książkowej.
Sercem tej książki, wydanej w serii „Biblioteka Mnemosyne" jest właśnie pamięć, erudycja, wielkie nazwiska oraz ich styl literacki. Jest znakomita w formie i w treści eseistyka, felietony, czyli formy literackie w swej najdoskonalszej postaci, które dzisiaj budzą w czytelniku szacunek i podziw. A we wszystkich tekstach czuje się obecność Wojciecha Karpińskiego, który je wybrał i ułożył , dzieląc je na 17 tygodni, bo tyle jest rozdziałów, podporządkowanych tematycznie określonemu przesłaniu. W antologii tej obecny jest „duch" tego polskiego emigracyjnego miesięcznika, wydawanego w Paryżu od roku 1948 do 2000. Obecne jest przeświadczenie o ważności „Kultury" wydawanej przez Instytut Literacki, który według Wojciecha Karpińskiego „pomagałby w budowie swobodnego polskiego domu, swobodnej przestrzeni duchowej polskiej, europejskiej, ludzkiej".
Poprzez dobór tekstów, poprzedzonych krótkim wprowadzeniem - komentarzem Wojciecha Karpińskiego, konstruuje się portret człowieka, niebywałego erudyty, przyjaznego ludziom i światu, doskonałego krytyka literackiego w aspekcie merytorycznym i mającym wpływ na kształt naszych poglądów, na widzenie świata, na jego analizowanie, a przede wszystkim na przemyślenia natury filozoficznej, moralnej.
Dla czytelników pokolenia autora jest to znakomita literacka podróż do przeszłości, w której kształtowały się ich artystyczne wybory, akceptacje dla określonego rodzaju sztuki, głównie literatury. Ale też jest i przypomnienie ówczesnych sytuacji społecznych, kulturalnych, przypomnienie czasu dokonywania wyborów i kształtowania własnej osobowości oraz poglądów na życie. To czas zagłębienia się w mistrzostwo stylu Józefa Czapskiego, Czesława Miłosza, Jerzego Stempowskiego, Konstantego Jeleńskiego, Gustawa Herling-Grudzińskiego, Wacława Zbyszewskiego, Leszka Kołakowskiego, wypowiadających się na wiele odległych od siebie zagadnień czy zjawisk artystycznych. W ten sposób autor buduje obraz świata podlegającego nieustannym zmianom, ewolucjom światopoglądowym i artystycznym.
Dla młodszych czytelników jest to pokaz znakomitej eseistyki! Formy literackiej trudnej do jednoznacznego zdefiniowania. Jest to prezentacja wzorca wysublimowanej krytyki literackiej, poruszającej wiele tematów, budzącej zachwyt, jeśli wychodzi spod pióra mistrzów tego gatunku. Oszałamia też literacko wybór tekstów dokonany przez Wojciecha Karpińskiego. Poruszają one emocjonalnie czytelników, dla których światem jest muzyka, podróże i plastyczne opisy miejsc, do których docierali autorzy szkiców, tworzenie klimatu. Będą też interesujące dla osób śledzących przemiany kulturowe w kraju i w Europie. Interesujące jest również poznanie poglądów na świat i procesy kulturowe autorów zamieszczonych esejów. Jest i Maisons-Laffitte – „dom „Kultury". Jest świat, który odszedł, ale który jest obecny w życiu następnych pokoleń.
Inteligencja, bystrość, entuzjazm – czy nie takie jest znaczenie słowa – esprit? Bo jest ono obecne na każdej stronie tej książki. Bo przenika ono zamysł wyszukania i zebrania w całość tych szkiców literackich, które nie tylko obrazują osobowość Wojciecha Karpińskiego, ale także posiadają wyjątkową zdolność przenikania do czytelnika wraz z ich autorami. Dlatego, warto ich zbiór potraktować jako rodzaj drogowskazu dla każdego z nas.
Warto zacytować jeszcze i te słowa autora, które puentują tę „wybitną i odkrywczą" książkę, jak określił ją prof. Andrzej St. Kowalczyk. A zatem, jak napisał Wojciech Karpiński: „- Gdy młody d'Artagnan wyruszał z rodzinnego domu w świat, dostał na drogę balsam leczniczy i list polecający. Chciałbym, aby te strony były takim darem na drogę, balsamem na rany zadawane przez życie i listem polecającym do wybitnych pisarzy".
I jeszcze oprawa graficzna. Janusz Górski zaprojektował jej okładkę i skrzydełka w tonacji bieli i szarości, stosownych barw dla liternictwa podkreślającego imię i nazwisko autora oraz tytuł. Również wyodrębnienie stron tytułowych rozdziałów, zróżnicowanie czcionki nadaje całości niezwykłą przejrzystość i porządek.
__
"120 dni KULTURY": Wojciech Karpiński; Seria Mnemosyne pod red. Piotra Kłoczowskiego; Redakcja: Mikołaj Nowak-Rogoziński; Projekt graficzny i typograficzny: Janusz Górski; Wydawnictwo: słowo/obraz/terytoria; Okładka: miękka ze skrzydełkami: Liczba stron: 302; ISBN 978-83-7908-221-6
