123 lata życia Józafata

Bohaterem powieści Szostaka jest fikcyjny bohater narodowy, który żyje przez 123 lata rozbiorów - Józafat Dumanowski. Jest on sowizdrzałem i dandysem, weteranem i dziennikarzem, partyzantem i politykiem, pustelnikiem i mężem stanu. Jego losy splatają się z życiem bardzo znanych postaci m.in. Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i wpływają na bieg zdarzeń.

Jak podkreślali podczas środowej konferencji w Starym Teatrze twórcy spektaklu, powieść, rozgrywająca się w Krakowie, stanowi wizję alternatywnej historii Polski i skłania do refleksji na temat mechanizmów narodzin narodowych mitów.

W wersji A odpowiedzialna za tekst i dramaturgię Martyna Lechman i reżyser Konrad Dworakowski zdecydowali się zaprezentować przedstawioną w powieści historię Dumanowskiego, ale opowiedzieć ją poprzez relacje innych ludzi. "Chcieliśmy włączyć w to naród, który te historie opowiada, i w mojej adaptacji ten naród jest najważniejszy; właśnie ci, którzy jego historię opowiadają" - powiedziała Martyna Lechman.

Jak wyjaśnił Konrad Dworakowski, spektakl A - osadzony w konwencji teatru formy - ma służyć rozważaniom na temat tworzenia mitów. "Książka sprowokowała nas do rozważań - w jaki sposób powstaje mit, co powoduje, że mitologizujemy sobie przestrzeń wokół siebie i że stawiamy sobie punkty odniesienia, które mijają się często z prawdą, i jak powstaje baśń, która w nas staje się prawdą. To jest najistotniejsze w naszej realizacji" - powiedział reżyser.

Z kolei odpowiedzialny za dramaturgię w wersji B Tomasz Jękot podkreślił, że w ocenie twórców tej wersji ich zadanie było trudniejsze. "Jesteśmy trzecią realizacją Dumanowskiego, bo najpierw było słuchowisko w Radiu Kraków Jana Klaty i Sebastiana Majewskiego, a teraz strona A, ale przekuliśmy to na największy walor tego zadania. Zdecydowaliśmy się na wariacje na temat tekstu, żeby już nie opowiadać po raz kolejny tej historii, skupiając się przede wszystkim na tym dziwnym Krakowie, który jest tam zawarty, a który pokazujemy jako post apokaliptyczny; pokazujemy też bohatera, wykreowanego z mitów ludzkich, anegdoty, plotki i szukamy go na scenie" - powiedział.

Jak podkreślił reżyser tej wersji Sebastian Krysiak: "Dla nas powieść traktuje przede wszystkim o Krakowie i pod płaszczykiem Dumanowskiego i jego życia jest tak naprawdę bardzo intensywną krytyką tego miasta. Jest to też jakaś historia alternatywna, a więc fantastyka. Mamy poczucie, że fantastyce odbiera się dzisiaj prawo do opowiadania o świecie. I w związku z tym postawiliśmy na historię trochę kostiumową, science fiction, w której za pośrednictwem powieści spróbujemy opowiedzieć o tym mieście".

Zdaniem dyrektora Starego Teatru Jana Klaty powieść o Dumanowskim niesie w sobie dużo możliwości interpretacyjnych, o czy myślał tworząc słuchowisko radiowe. "W tworzeniu dwóch wersji chodzi o zaprezentowanie różnych interpretacji rzeczywistości. Mam poczucie, że oba spektakle będą rozmawiały ze sobą, a ten dialog dwóch adaptacji da nową jakość" - powiedział.

Spektakl powstaje w ramach Festiwalu re_wizje, którego IV edycja nosi nazwę re_wizje BIO.S. Punktem wyjścia i nicią wiążącą wszystkie festiwalowe spektakle jest tu pojęcie biografii.