2020-03-27 - "Udręka życia” - reż. Jan Englert - Teatr Narodowy...

Jona (Janusz Gajos) i Lewiwa Popoch (Anna Seniuk) to małżeństwo z czterdziestoletnim stażem. Ich świat zamyka się w czterech ścianach wspólnego mieszkania, w którym są dożywotnio skazani na wzajemne towarzystwo. Sfrustrowany, rozczarowany życiem oraz bliski obłędu Jona podejmuje rozpaczliwą próbę odejścia od żony. Tak rozpoczyna się nocna rozmowa, pełna zaskakujących zwrotów akcji, brutalnych obelg, ale i przejmujących zwierzeń, jak to otwierające dramat:

Jestem człowiekiem zgubionym. To prawda, od której nie da się uciec. Jestem zgubionym. Jak to się stało? Gdy byłem dzieckiem, cały świat leżał mi u stóp. Jak się to rozpuściło? Wypadło z rąk? To wszystko są wyświechtane pytania, z wyświechtanymi odpowiedziami. Tylko mój ból nie jest wcale wyświechtany. Żyje. Jest świeży. Jest tu.

Rozmowę nieoczekiwanie przerywa trzecia postać, osamotniony przyjaciel pary, Gunkel (Włodzimierz Press), którego przybycie rzuca nowe światło na dotychczasowe wydarzenia. Troje bohaterów dramatu Levina razem dotyka najbardziej podstawowych problemów ludzkiej egzystencji, lęku przed starością, śmiercią i samotnością. Adaptacja w reżyserii Jana Englerta wiernie oddaje zarówno tragizm, jak i czarny humor oryginału.

Hanoch Levin (1943–1999) – dramaturg, poeta i reżyser teatralny. Karierę rozpoczynał w zespole redakcyjnym studenckiej gazety „Dorban" (studiował filozofię i literaturę hebrajską na Uniwersytecie w Tel Awiwie). Początki jego twórczości przypadają na lata 60. – wtedy napisał sztukę Catch the Spy, którą wielokrotnie transmitowano w Kol Israel, kontrowersyjną Queen of Bathtub czy kabaretowy spektakl Ja, i Ty, i Następna Wojna. Komercyjny sukces osiągnął dzięki komediom Solomon Grip, Ya'akobi and Leidental wystawianymi w Teatrze w Hajfie i w Cameri w Tel Awiwie. Napisał w sumie 63 sztuki, których przekłady można przeczytać w zbiorze antologii JA I TY I NASTĘPNA WOJNA – Teatr życia i śmierci (2009); w 2013 roku ukazała się także książka z wyborem tekstów Hanocha Levina Królestwo Wszechwanny. Proza, skecze, piosenki, poezja.
W Polsce wystawiano wielokrotnie jego sztuki: Udręka życia (reż. Jan Englert, Teatr Narodowy w Warszawie), Romantycy (reż. Grzegorz Chrapkiewicz, Teatr Dramatyczny w Warszawie), czy wreszcie Krum (reż. Krzysztof Warlikowski, TR Warszawa).