5 milionów skanów

„Do 2020 r. wydatki na archiwa osiągną sumę 800-900 mln złotych" - zapowiedział minister Bogdan Zdrojewski. W planach jest m.in. zapewnienie środków na inwestycje w Warszawie i Krakowie oraz wsparcie digitalizacji zasobów archiwalnych.
Według szefa resortu kultury, bardzo istotny będzie rok 2014. „Pojawią się wówczas środki finansowe na inwestycje związane z pracą archiwów- budowlane, dotyczące wyposażenia oraz wspomagające procesy przenoszenia na nowoczesne nośniki zasobów archiwalnych".

Minister Zdrojewski przypomniał, jeszcze 4-5 lat temu na przedsięwzięcia dotyczące archiwów państwo wydawało ok. 3 mln złotych, podczas gdy w roku bieżącym suma ta wzrośnie do blisko 30 mln złotych. Jak zaznaczył, przy rozdysponowywaniu finansów brana będzie przede wszystkim pod uwagę jakość reprezentowana przez archiwa państwowe.

Około 300 mln zł ze środków europejskich zostanie przeznaczone na przedsięwzięcia budowlane, głównie w Warszawie i Krakowie. Celem jest nie tylko zabezpieczanie i opracowywanie naukowe archiwaliów, ale także ich udostępnianie.
Wśród innych zadań na nadchodzące lata minister wymienił potrzebę podniesienia prestiżu zewnętrznego archiwów, głównie poprzez zwiększenie wydatków na promocję efektów pracy archiwistów.

Narodowe Archiwum Cyfrowe powstało w 2008 r. z przekształcenia Archiwum Dokumentacji Mechanicznej i jest jednym ze wskazanych przez Ministra Zdrojewskiego centrów kompetencji w zakresie digitalizacji archiwaliów. Główne zadania NAC to digitalizacja materiałów archiwalnych, tworzenie systemów teleinformatycznych dla archiwów państwowych oraz bezpieczne przechowywanie archiwalnych danych cyfrowych. Funkcjonują w nim pracownie digitalizacji fotografii, mikrofilmów i nagrań dźwiękowych.

Obecnie w każdej godzinie pracy, w NAC powstaje 800 skanów. Są one gromadzone w Centralnym Repozytorium Cyfrowym- nowoczesnej serwerowni, która gwarantuje długotrwałe bezpieczne przechowywanie cyfrowych plików. Do CRC trafiają także skany wytworzone w ramach różnych projektów w pracowniach digitalizacyjnych archiwów państwowych. W Centralnym Repozytorium Cyfrowym zainstalowano Zintegrowany System Informacji Archiwalnej (ZoSIA 1.0) który, umożliwia prowadzenie ewidencji oraz opracowanie materiałów archiwalnych i pozwala na zarządzanie informacją o zasobie archiwalnym.

Obok spełniania zadań cyfryzacyjnych, NAC pełni również funkcję archiwum audiowizualnego. Przechowywanych jest tu 30 tysięcy nagrań dźwiękowych oraz około 3 tysiące filmów. Wśród nich m.in. nagranie głosu Marszałka Józefa Piłsudskiego.
W zasobie NAC znajduje się ponad 15 milionów fotografii, z których najstarsze pochodzą z lat 40. XIX w. Około 180 tysięcy fotografii jest już dostępnych online w serwisie www.audiovis.nac.gov.pl. Białym krukiem tego zbioru jest pochodzące z 1859 zdjęcie Marii Wodzińskiej- niedoszłej żony Fryderyka Chopina. Wykonane we Florencji, jest najstarszym datowanym zdjęciem z NAC.

Digitalizacja zbiorów jest niezwykle istotnym elementem ochrony dziedzictwa. Procesem digitalizacji w Polsce zajmują się wyznaczone przez Ministra Kultury Centra Kompetencji: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Biblioteka Narodowa, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Narodowy Instytut Audiowizualny i Narodowy instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Cyfryzacja polskiego dziedzictwa kulturowego odbywa się w ramach Programu Wieloletniego Kultura +, priorytet „Digitalizacja", na który w latach 2011-2015 przeznaczono 120 mln zł.

Rozpoczął się już trzeci rok realizacji priorytetu „Digitalizacja", będącego częścią Programu Wieloletniego Kultura +. W jego ramach zdigitalizowano już ponad 10 mln stron dokumentów tekstowych, ponad 600 tys. fotografii, ponad 2 tys. nagrań dźwiękowych i ponad 300 filmów. Także największe polskie muzea udostępniły w Internecie część swoich zasobów (m.in. Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Śląskie w Katowicach). Dostępne są tysiące cyfrowych reprodukcji dzieł sztuki. Rośnie także liczba książek, które można przeczytać w Internecie. Największa polska biblioteka internetowa Polona liczy już 40 tys.

MKiDN wspierało ten proces już wcześniej - od roku 2007 działo się to w ramach Programów Ministra. Budżet priorytetu „Tworzenie zasobów cyfrowych dziedzictwa kulturowego" wynosił w 2007 r. 2 mln zł, w 2008 r. 2 mln zł, w 2009 r. – 10 mln zł. W 2010 r. uruchomiono odrębny Program „Zasoby cyfrowe" z budżetem wynoszącym 20 mln zł. Był on skierowany do państwowych i samorządowych instytucji kultury, organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych, Archiwów Państwowych oraz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w sferze kultury. W jego ramach dofinansowano ponad 100 projektów