Amatorzy na sceny!

W dniach 18-20 listopada w Środzie Wielkopolskiej odbyła się 13sta edycja „Melpomeny"- ogólnopolskiego, amatorskiego konkursu teatralnego. Z początkowo skromnego przedsięwzięcia w którym brało udział dosłownie kilka grup teatralnych konkurs przerodził się w znany festiwal na wysokim poziomie. Nie było łatwo zostać zakwalifikowanym. Spośród 59 kandydatur, na podstawie wcześniej nadesłanych nagrań, wyłoniono 14 najlepszych zespołów. W składzie komisji artystycznej zasiedli: przewodnicząca - Małgorzata Łodej-Stachowiak (aktorka Teatru Nowego w Poznaniu), Ewa Obrębowska-Piasecka ( dziennikarka teatralna, reżyser) oraz Michał Pabian (dramaturg Teatru Nowego z Poznania).

Od początku dało się odczuć niesamowicie pozytywną energię emanującą z festiwalu. Z pewnością niemałą w tym rolę miała dyrektor konkursu- Katarzyna Kicinska-Pajchrowska, której ciepło i zapał sprawiały że wszyscy spoili się w jedną wielką teatralną rodzinę. Poszczególne zespoły kibicowały sobie nawzajem, niejednokrotnie z widowni rozlegały się gromkie brawa, czy salwy śmiechu.

Jako pierwsza zaprezentowała się Grupa teatralna INSANIS w spektaklu „Związek otwarty". Jest to opowieść o starzejącym się małżeństwie, które poszukuje nowego sposobu na relację. W pewnym momencie mąż proponuje związek otwarty. Młodzi aktorzy z powodzeniem wczuwają się w swoje role tworząc klimat lekkości i groteski.

Teatr Ruchu i Maski MASZKARON stworzył mroczne, dostojne widowisko „Orfeja" nawiązująca do wędrówki Orfeusza po Hadesie, oparte głównie na ruchu- mowie ciała. Młody chłopak błądzi po mieście i próbuje odnaleźć dziewczynę, którą kiedyś zobaczył na ulicy. Z oszczędnej scenografii wybijają się białe, dziwaczne maski. Widz płynie przez sztukę w której ruch sceniczny, światło i muzyka opowiadają lepiej i pełniej niż mogłoby to zrobić słowo. Ostateczna tematyka spektaklu kształtowała się stopniowo. Punktem wyjścia była praca nad formą i improwizacja. Zespół został doceniony przez jury wyróżnieniem „za poszukiwania reinterpretacji języka mitu oraz za zespołową pracę ciałem", a instruktor grupy Marcel Mroczek otrzymał nagrodę za pracę włożoną w przekazanie warsztatu ruchowego.

Teatr MDK, czyli Młode Dzielne Kuropatwy zaprezentował interpretację „Balu w operze" Juliana Tuwima z perspektywy młodych dziewcząt, które nie idą na bal, lecz dyskutują o nim, snują domysły. Od pierwszych chwil zwraca uwagę warsztat młodych aktorek i staranne wyćwiczenie roli. Czasem gra aktorska i tekst utworu spotykają się, by następnie rozjechać się w szalonej, dynamicznej, luźnej interpretacji daleko odbiegającej od inscenizacji. Artystki tłumaczą, że sztuka powstawała poprzez dokładne tłumaczenie wiersza i próbę odczytania go na swój własny sposób. Zespół został wyróżniony nagrodą finansową.

„Wojna Chłopska" przedstawiona przez Amatorską Grupę Teatralną powstała z miłości do Kofty i miłości do teatru. Początkowo w spektaklu miało brać udział około dwudziestu osób. Pozostała najwytrwalsza czwórka. Aktorzy od początku budzą sympatię skromnością, otwartością i autentycznością przekazu. Tworzą słodko- gorzką opowieść , dotykając z dystansem i humorem niełatwych problemów nierówności klas, fanatyzmu. Przedstawiani przez nich chłopi są wyraziści, prości i budzący sympatię. To przede wszystkim świetna rozrywka. Grupa otrzymała wyróżnienie „za odkrywanie zapomnianego tekstu i próbę jego współczesnej interpretacji".

Grupa Septem zaprezentowała ciężki, mroczny spektakl plastycznym z niespokojną, ostrą drażniącą muzyką. „LARVA" to zlepek silnie przemawiających do wyobraźni obrazów, które pozostawiają dużo miejsca do własnych interpretacji. Mężczyzna przebijający się przez czarną folię, mała baletnica, lalka cięta nożyczkami, płonący manekin... Sceny przewijają się przed oczami widza, aktorzy nie wypowiadają żadnych słów. Przemawia za nich mroczna scenografia i ciężka konwencja.

Teatr Ekspozycja w sztuce „Polskie drogi" na podstawie „Księżniczek" Sylwii Chutnik porusza niełatwy temat dorastania. Główną Bohaterką jest jedenastoletnia Marysia, która próbuje odnaleźć swoje miejsce w świecie. Akcja toczy się w Poznaniu- mieście z którego pochodzi grupa. Poprzez sztukę chciała wyrazić swoje refleksje na temat buntu- czy nastolatkowie w ogóle chcą się jeszcze buntować, czy ma to jakikolwiek sens? Widać, że temat jest bliski aktorom, którzy z wyczuciem kreują swoje postacie. Zespół został wyróżniony nagrodą finansową.

Teatr PAPA zaprezentował spektakl „Na pograniczu dwóch światów" na podstawie „Dybuka" i wierszy Kazimierza Przerwy- Tetmajera. Historia nieszczęśliwej miłości i niechcianego ślubu stała się okazją do stworzenia widowiska opartego głownie na polskich pieśniach ludowych oraz tańcu. Zachwycają umiejętności wokalne i taneczne oraz dynamiczne sceny zbiorowe. Lirycznie opowiedziana historia pozostawia w widzu magiczny klimat jeszcze długo po spektaklu. Zespół otrzymał wyróżnienie „za zgłębianie teatralnego warsztatu w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania istotne".

Spektakl „Końcówka" na podstawie sztuki Samuela Becketa Teatru Variete kończył się od samego początku. Atmosfera klęski i beznadziejnego oczekiwania na jakąkolwiek poprawę unosiła się nad każdym słowem i gestem. Bardzo teatralne i przerysowane postaci oraz bajkowa, niepokojąca, starannie wykonana scenografia przedstawiająca więzienną celę budują niezwykły, przytłaczający klimat. Na tronie na środku sceny siedzi Hamm. Jest ślepa i nie może chodzić. Życie upływa jej na śnie i oczekiwaniu na środek uśmierzający. Pytanie, czy to już czas na specyfik powtarza się niczym mantra. Towarzyszy jej służąca Clov, która mimo, że relacja z Hamm ją wykańcza-nie odchodzi. Mimo chwilowych wybuchów emocji i groteskowych momentów sztuka ma przytłaczający wydźwięk. O to z resztą chodziło.

Nagrodę Główną – Grand Prix zdobył spektakl „Nieporuszenie" Teatru OTCZAPY. W ramach nagrody specjalnej artyści będą mogli zaprezentować się na deskach Teatru Nowego im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu. Jest to udana odsłona teatru formy czerpiącego z takich autorów jak Różewicz, Beckett, Kozioł, Grochola, Stachura, Słowacki, Mickiewicz, Gałczyński oraz tekstów z gazet i internetu. Groteskowe widowisko oparte o strukturę „Kartoteki" przedstawia młodego człowieka w bluzie z białym jednorożcem nie mogącego odnaleźć się w otaczającej go rzeczywistości. Sztuka bawi, zaskakuje, ale niesie też głębszą treść. Zwraca uwagę przemyślany i dynamiczny sposób reżyserii oraz lekkość i wyczucie w grze aktorskiej. Reżyserka- Elżbieta Górczyńska otrzymała nagrodę za wybitną intuicję i wiedzę literacką oraz talent dramaturgiczny.

Niemałym zaskoczeniem był spektakl Pchła Szachrajka, na który tłumnie przybyły również dzieci. Trudno w ogóle zestawić go z innymi. Aktorzy w średnim wieku, ubrani w groteskowe, kolorowe kostiumy z dystansem i błyskotliwym dowcipem prezentują historię znanej każdemu pchły. Mimo, że muzyka nie zawsze gra wtedy kiedy trzeba, że zdarzają się potknięcia to pozytywna energia bijąca ze spektaklu sprawia, że widownia bawi się świetnie. Co rusz słychać gromki śmiech i okrzyki entuzjazmu. Zespół został wyróżniony przez komisję Nagrodą Szczególną – PETARDA PRIX. Słusznie.

Teatr NP wziął na warsztat znaną sztukę „Czyż nie dobija się koni" autorstwa H. McCoya. Ich „Show" przedstawia historię pary Glorii i Roberta, którzy postanawiają wziąć udział w maratonie tańca, w którym pary tańczą do skrajnego wyczerpania, a ta która wytrwa do końca otrzymuje nagrodę. Poruszane są trudne kwestie aborcji, wykorzystywania seksualnego, samobójstwa. Aktorzy w interesujący sposób interpretują swoje role odchodząc od przerysowanej teatralnej gry na rzecz spokojniejszej, bardziej autentycznej.

Spektakl „Kolejne dni życia z..." w wykonaniu Niezależnej grupy teatralnej „Po godzinach" był próbą ukazania w krzywym zwierciadle stereotypowych, skrajnych osobowości spotykanych we współczesnym świecie. Rzecz dzieje się na terapii grupowej, gdzie każdy ma możliwość wyrazić siebie i przedstawić swoje problemy. Aktorzy ze zdumiewającym wyczuciem i dystansem odegrali swoje role, sprawiając że każda postać była charyzmatyczna, zabawna i wyjątkowa. Grupa została doceniona i otrzymała wyróżnienie „za wyrazistość scenicznych postaci z nadzieją na to, że znajdziecie także ich wnętrza".

„Dziecko nauki" Teatru Rozdźwięk to przejmująca, mroczna i ciężka historia w której ojciec-lekarz przez 17 lat trzyma swoją córkę w piwnicy i przeprowadza na niej badania. Dziewczyna jest bierna, nie mówi, nic nie wie o świecie. Kontrastuje to z burzą jaka odbywa się w duszy ojca. Miłość do córki przeplata się z sadyzmem i fanatyzmem naukowca, wielkie nadzieje z poczuciem bezsensu. Spektakl wydłuża się budując coraz większe napięcie, które kończy nieoczywista pointa.

„Koczkodamy" teatru Bez (pre)Tekstu był ostatnim z pokazów. Centralnie ustawione podium dla aktorów oraz widownia umieszczona na właściwej scenie od początku zwiastowały eksperymentalny charakter widowiska. Spektakl oparty był głównie na sztuce Witkacego „Nadobnisie i koczkodany", chociaż można było wyłapać też wiele innych tekstów kultury. Wrażenie robiły niesamowite fryzury postaci rodem z psychodelicznych obrazów Witkiewicza, za których stylizację komisja przyznała specjalne wyróżnienie.

Zostały również przyznane nagrody aktorskie oraz dla instruktora dla:
- Aktorów Teatru Otczapy za role w spektaklu „Nieporuszenie" – Anastazja Żak, Michalina Matuszak, Jakub Wiącek, Szymon Kokoszka, Marta Barwinek, Katarzyna Piechnik
- Aktorów Teatru MDK, czyli Młode Dzielne Kuropatwy za role w spektaklu „Bal w Operze" - Karolina Kowalska, Maria Pilch, Dominika Probachta, Romina Werelusz, Dobromiła Życzyńska.
- Aktorów Amatorskiej Grupy Teatralnej za role w spektaklu „Wojna Chłopska" Anna Zaczek, Agnieszka Sochańska, Mariusz Pomocnik, Tomasz Juchniewicz
- Adriana Tomaszewskiego za rolę w spektaklu „Kolejne dni życia z..." Niezależnej grupy teatralnej „Po godzinach"
- Emila Musialskiego za rolę w spektaklu Orfeja Teatru Ruchu i Maski MASZKARON
- Aleksandry Pruchniewskiej za rolę w spektaklu Pchła Szachrajka Teatru Amatorskiego w Mosinie Bez Kurtyny
- Elżbiety Górczyńskiej – instruktora Teatru Otczapy
- Marcela Mroczka – instruktora Teatru Ruchu i Maski MASZKARON
- Anny Balcerzak – instruktora Teatru PAPA
- Małgorzaty Oracz – instruktora Niezależnej grupy teatralnej „Po godzinach"

Teatr amatorski nie wygra z profesjonalną techniką gry, zapleczem technicznym, doświadczeniem. Jednak ma niesamowite atuty jakimi są pełna dowolność w tworzeniu, oraz wielka pasja i miłość do teatru nie zmącona układami, pieniędzmi, obwarowaniami, rutyną. Niektóre zespoły zachwycały formą, inne sposobem podejścia do roli jeszcze inne ciekawym pomysłem reżyserskim czy pozytywną energią. Wszystkie jednak łączyła radość z współtworzenia bezinteresownie rzeczy tak pięknej, odkrywczej i rozwijającej jaką jest teatr.

Ostatni dzień wypełniły warsztaty, dyskusja na temat spektakli i gala rozdania nagród. Po zakończonym konkursie nie pozostaje nic innego jak czekać na kolejną edycję Melpomeny.