Antoni Czechow (1860 - 1904)

Anton Pawłowicz Czechow. Pochodził z niezamożnej rodziny kupieckiej. Urodził się w Taganrogu, mieście położonym nad Morzem Azowskim. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście udał się na studia medyczne do Moskwy. Studia ukończył w1884.

Już jako student medycyny publikował utwory humorystyczne i satyryczne: „Śmierć urzędnika" (1883), „Kameleon" (1884), łączące liryzm z ironią.

Teatrem interesował się od młodzieńczych lat, kiedy to jako gimnazjalista zabiegał, by go wpuszczono na spektakle teatru zawodowego, zabronione dla młodzieży szkolnej. Przez całe życie pisał felietony teatralne oraz opowiadania z życia rosyjskiej sceny. Swoją pierwszą, czteroaktową sztukę „Płatonow", napisał mając około dwudziestu lat. Sztukę dał do przeczytania aktorce Marii Jermołowej, lecz została mu ona zwrócona.

Wartość jego sztuk odkrył dopiero Konstantin Stanisławski, słynny twórca MChAT-u, który premierą „Mewy" (1898) przyczynił się do rozgłosu Czechowa. Trzy kolejne sztuki pisane na zamówienie MChAT-u („Wujaszek Wania", „Trzy siostry", „Wiśniowy sad") cieszyły się podobną popularnością co „Mewa" i są do dzisiaj najbardziej znanymi utworami Czechowa.

Duet Stanisławski-Czechow na przełomie XIX i XX w. praktycznie zdominował działalność MChAT-u. Obaj się świetnie rozumieli i wspólnie stworzyli podwaliny naturalizmu w teatrze, znacznie wyprzedzając swoją epokę. Istotą tego teatru było zerwanie ze sztucznymi konwencjami gry aktorskiej i zachowywanie się na scenie w możliwie jak najbardziej naturalny sposób.

Mistrz „małych form literackich", w której przeważały obrazki obyczajowe, miniatury z życia urzędników, kupców, ziemian i chłopów, łączące komizm z wyraźnymi akcentami krytyki społecznej.

Znany głównie z dramatów odtwarzających tragizm powszedniej egzystencji zwykłych, przeciętnych ludzi, zazwyczaj pozbawionych woli działania, w których konflikty ukazywał w aspekcie ogólnoludzkim, społeczno-psychologicznym, a zarazem czysto rosyjskim.

Chorował na gruźlicę, jednak pomimo choroby udał się w morderczą podróż na Sachalin, wyspę zesłańców, by zebrać materiały do książki o katorżnikach.

Na zachodzie jego sztuki rozpropagował A.S. Suworin, zamożny właściciel prawicowego dziennika „Nowoje Wriemia", który za własne pieniądze drukował i wystawiał dzieła Czechowa w Paryżu i Londynie, oraz finansował i organizował podróże Czechowa po Europie Zachodniej.

Dramaty:
„O zgubnym wpływie palenia tytoniu" (1886),
„Iwanow" – czteroaktówka (1887),
„Niedźwiedź" – jednoaktówka (1888),
„Oświadczyny" " – jednoaktówka (1888-1889),
„Drewniany demon" – czteroaktówka (1889),
„Jubileusz" (1891), „Mewa" (1896),
„Wujaszek Wania" (1899-1900), „Trzy siostry" (1901),
„Wiśniowy sad" (1904)

Opowiadania:
„Śmierć urzędnika" (1883)
„Kameleon" (1884)
„Kasztanka" (1887)
„Spać się chce" (1888)
„Człowiek w futerale" (1898)
„Końskie nazwisko"

Czechow zmarł 15 lipca 1904 roku na skutek wyniszczenia gruźlicą.

Pochowano go z honorami na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Do dziś jego książki są w zestawie lektur. Należą ponadto do podstawowego kanonu literatury światowej.

Żródła: Encyklopedia PWN, Wikipedia.