Antropologia i tabu

„Życie seksualne Dzikich” to projekt teatralny realizowany w Nowym Teatrze przez Krzysztofa Garbaczewskiego i Marcina Cecko na podstawie legendarnego tekstu antropologicznego Bronisława Malinowskiego oraz jego dzienników.

Pionierskie dzieło antropologiczne nie doczekało się jak dotąd swojego spełnienia na terytorium artystycznym. Nie chodzi o inscenizowanie zapisków antropologa, ale o skonfrontowanie się z jego obserwacjami i odniesienie ich do naszej wrażliwości, dzisiejszych sfer tabu i zakazów erotycznych.

Antropologia, stosunkowo młoda dyscyplina naukowa, buduje swoje status quo na Innym, Obcym lub, jak nazywali to prekursorzy antropologii Dzikim, będącym fascynacją, ale i odniesieniem negatywnym rozwijającej się europejskiej kultury masowej i informacyjnej XX wieku. Jednak, jak pokazała praktyka, opis i analiza Dzikich mają wysoką cenę - pierwotne plemiona po pierwszym kontakcie zapadają na liczne choroby i wymierają. Jak napisał Baudrillard „Paradoksem antropologii jest to, że zabija przedmiot swojego badania". Europa na początku XX wieku potrzebowała figury Dzikiego by utrzymać swoją tożsamość i upewnić się co do słuszności obranego kierunku rozwoju cywilizacji. Czy dzisiaj możemy tę słuszność potwierdzić? I gdzie możemy ulokować figurę Dzikiego?

Bronisław Malinowski dwukrotnie odegrał wielką rolę w kształtowaniu światowej antropologii. Najpierw, jako niestrudzony naukowiec rozwinął metodę badań terenowych oraz koncepcję funkcjonalizmu. Jego monografie szokowały szczegółowością i zrozumieniem świata obcych kultur. Później wydany pośmiertnie „Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu" wstrząsnął podstawami etnologii. Obiektywny opis Malinowskiego okazał się wypreparowaną narracją, dzienniki zdradziły demony, które Malinowskiego nie opuściły nigdy: rasizm, samotność, europocentryczność.

Krzysztof Garbaczewski należy do najbardziej utalentowanych przedstawicieli najmłodszej generacji reżyserów. Jego realizacje w istotnych i eksperymentujących ośrodkach teatralnych Polski (Opole, Wrocław, Wałbrzych) zyskały uznanie krytyki. Spektakle w jego reżyserii goszczą na wielu festiwalach teatralnych w Polsce. Trudno nazwać je przedstawieniami repertuarowymi, bardziej pasuje używane przez reżysera określenie „instalacji teatralnych". Za każdym razem stanowią inny rodzaj spotkania i eksploracji materii teatralnej na drodze improwizacji z tekstem i doświadczeń z cielesnością i fizyczną obecnością aktora. Są wypowiedzią rebeliancką, cyberpunkową, pełną niezgody na konformizm dzisiejszego świata i układność teatralną.

„Życie seksualne Dzikich” to trzecia premiera realizowana wspólnie z Marcinem Cecko jako autorem adaptacji i dramaturgiem. Marcin Cecko, performer i poeta, współautor „Manifestu Neolingwistycznego" - szeroko komentowanego głosu młodych literatów definiującego na nowo twórczość słowną w kontekście mediów elektronicznych, copyleftu i perfomatyki; w swoich działaniach tekstualnych zderza odległe rejestry językowe: dyskurs naukowy, pierwotny język dźwięków, poezję, metaforykę informatyczną, fizjologię oraz język science-fiction.

Garbaczewski z grupą odważnych, bezkompromisowych aktorów podąża tropem otwartego algorytmu teatralnego zainstalowanego na niezwykłej postaci Malinowskiego, konfrontując go z postkolonialną świadomością i wizją możliwego społeczeństwa przyszłości. Dzicy badani przez Malinowskiego to futurystyczne plemię, które odkryło swoją pierwotność poprzez radykalne użycie nowoczesnych technologii sieciowych. „Życie…” to fantazja o dzikich dzieciach przyszłości, dla których najbliższą naturą jest krzem, nanorurki węglowe, a wiatr zamiast liści kołysze zbiorami danych.

Celem projektu jest przybliżenie dzieła Malinowskiego poprzez dyskurs artystyczny, a nie naukowy. Chodzi o przyjrzenie mu się i analizę przy pomocy środków teatralnych i wizualnych. Zbadanie, jak jego śmiałe tezy funkcjonują w cywilizacji starszej o kilkadziesiąt intensywnych lat rozwoju. Stworzenie języka dialogu z tekstem sprzed kilkudziesięciu lat, niezwykle intensywnych dla rozwoju cywilizacji i stworzenie nowej możliwości funkcjonowania "dzikiego" we współczesnym społeczeństwie. Efektem ma być wypracowanie oryginalnej poetyki teatralnej i postawienie pytania o miejsce "dzikiego" w ponowoczesnej rzeczywistości. Zamysł jest ze swej natury "dziki", sytuujący działanie Krzysztofa Garbaczewskiego w obrębie kontrkultury.

Jednocześnie zadaniem projektu teatralnego jest ujawnienie ciemnych stron pracy Malinowskiego i jego stosunku do przedmiotu badań, szczegółowo opisanych w dziennikach antropologa.