Artur Młodnicki (1911 - 1972)

Aktor, reżyser teatralny i kierownik teatru.

Urodził się 28 sierpnia 1911 we Lwowie. Zmarł 16 lipca 1972 we Wrocławiu.

Artur Karol Młodnicki. Odbył służbę w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po powrocie do Lwowa rozpoczął studia prawnicze, kontynuowane 1932-33 na Uniw. Jagiell. w Krakowie. W czasie studiów statystował w krakowskim Teatrze im. Słowackiego, od 1933 był w zespole artystycznym tego teatru. Po ustąpieniu Juliusza Osterwy z dyrekcji teatru krakowskiego w 1935 podążył za nim do Warszawy, gdzie zdał eksternistyczny egzamin aktorski PIST-u i zaangażował się w tym samym roku do Teatru Malickiej.

W 1936-38 grał w Teatrze Polskim w Poznaniu, w sez. 1938/39 w Teatrze Miejskim w Częstochowie. Wyjątkowo korzystne warunki zewnętrzne (wysoki, przystojny, reprezentacyjny) i kultura osobista predestynowały go przede wszystkim do ról amantów, ale już w okresie przedwojennym grywał też role charakterystyczne. Ważniejsze, to m.in. Świstos "Krakowiacy i Górale", De Virien "Historia dwu serc", Kamil "A jednak miłość", Rudomski "Ponad śnieg", Witomski "Dziewczyna z lasu", Bogucki "Panna Maliczewska", Teofil "Głupi Jakub".

Okupację niemiecką przeżył we Lwowie utrzymując się z pracy fizycznej (kelner, malarz pokojowy, sprzedawca). Równocześnie był współorganizatorem konspiracyjnych koncertów, wieczorów lit., a 3 VI 1944 wziął udział w przedstawieniu "Ich czworo" (w roli Męża) na strychu Domu Parafialnego przy ul. Św. Zofii 35. W tej samej roli wystąpił 19 VIII 1944 w spektaklu inaugurującym działalność Polskiego Teatru Dramatycznego. Na scenie lwowskiej w sezonie 1944/45 grał ponadto Otto Hilmera "Burmistrz Stylmondu", Boba Benneta "Cały dzień bez kłamstwa", Doktora Bemola "Moja siostra i ja", Wernyhorę "Wesele", Zbyszka "Moralność pani Dulskiej". W 1945/46 w Olsztynie, na scenie Teatru im. Jaracza zadebiutował jako reżyser (m.in. "Dzień bez kłamstwa", "Moja siostra i ja", "Wesele". We wrześniu i październiku 1946 występował gościnnie w Warszawie, Krakowie, Katowicach i Wrocławiu w sztuce "Niebieski lis". W sez. 1946/47 pocz. w t. Siedmiu Kotów w Krakowie (Odys w "Moja żona Penelopa", następnie jeszcze w tym samym sezonie związał się z Teatrem Komedii Muzycznej i Polskim w Szczecinie, gdzie grał i reżyserował też w sezonie 1947/48, m.in. "Moja żona Penelopa", "Rozdroże miłości", "Moralność pani Dulskiej" (ponownie grał Zbyszka) i "Krawiec w zamku" (z cieszącą się wielkim powodzeniem rolą Artura Lortigana). W sez. 1948/49 należał do zespołu Teatru Nowego w Poznaniu; grał tu m.in. Piszczalskiego "Jadzia wdowa", Chopina "Lato w Nohant", Hrabiego Richmond "Król Ryszard III", Pastora Morella "Candida"; reżyserował "Porwanie Sabinek" z gościnnym występem Józefa Węgrzyna. Wiosną 1949 nawiązał współpracę z Teatrem Osa w Łodzi i w kwietniu wystawił tu "Jadzię wdowę", w sez. 1949/50 grał i reżyserował na tej scenie np. "Oberżystkę".

W następnych latach występował w Warszawie, m.in. w 1951 w Teatrze Syrena, 1952 w Domu Wojska Polskiego, gdzie też reżyserował. Zaangażowany w 1952 przez W. Horzycę do T. Dramatycznych we Wrocławiu, pozostał wierny tej scenie do końca życia. Tu kreował blisko połowę spośród ponad stu pięćdziesięciu ról, jakie miał w swym dorobku. Było wśród nich wiele ważnych i granych z powodzeniem ról dramatycznych, choć uznanie przyniosły mu przede wszystkim role komediowe. Jak pisał T. Banaś w programie jubileuszowym M., predestynował go do nich "silnie rozwinięty zmysł humoru" oraz to, że "w komedii też prawdopodobnie czuje się najlepiej, rozporządza w niej niewyczerpaną skalą aktorskiego wyrazu - od parodii i sarkazmu po humor czarny i absurdalny. Niezawodnym instynktem aktorskim bezbłędnie umie zawsze odszukać właściwy, jedyny ton". "Zdarzało mu się na przestrzeni lat czterdziestu kilkakrotnie grać tę samą rolę w różnych realizacjach scenicznych - nigdy nie była to kopia poprzedniego ujęcia - zawsze umiał i chciał wydobyć nie dostrzeżoną lub pominiętą poprzednio cechę odtwarzanej osobowości. Niekiedy przebudowywał swe pierworodne ujęcia całkowicie". Ważniejsze role z okresu wrocł.: Hrabia Wacław "Mąż i żona" 1953, 1965, Gospodarz "Wesele", 1956, 1960, Karenin "Anna Karenina", 1958, Generał "Policjanci", 1959, Osip "Rewizor", 1960, Otello "Otello", 1961, Rotmistrz "Damy i huzary", 1962, Profesor "Inkarno", 1963, Mefistofeles "Kordian", 1966, Jowialski "Pan Jowialski", 1966, Woźniak "Kondukt", 1969. Reżyserował w tym okresie m.in. "Lato w Nohant" 1956, "Ararat" 1956, "Ladacznicę z zasadami" 1957, "Przy drzwiach zamkniętych" 1957, "Kowal, pieniądze i gwiazdy" 1958. Jako reżyser współpracował gościnnie z innymi scenami wrocł. np. z T. Młodego Widza, Operą "Eros i Psyche", "Widma", 1955, Operetką Dolnośląską "Hrabina Marica", 1955, "Czar walca", 1958, gdzie też w sez. 1958/59 sprawował kierownictwo artyst., a ponadto - z T. Ziemi Opolskiej w Opolu, T. Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. W sez. 1963/64 wystąpił gościnnie w Starym T. w Krakowie raz jeszcze w roli Gospodarza "Wesele". Na scenie Teatru Polskiego we Wrocławiu 25 marca 1972 obchodził jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. jako Stary Aktor i Karmazyn w "Wyzwoleniu". Był cenionym aktorem film., grał m.in. Radcę Kotowicza "Popiół i diament", Pułkownika "Lotna", Tomasza "Jak być kochaną", Albina Niementowskiego "Pamiętnik pani Hanki". Brał udział w wielu audycjach radiowych i telewizyjnych. Przez wiele lat kierował wrocł. oddziałem ZASP-u, a w 1971 otrzymał tytuł honorowego przewodniczącego. Miarą popularności M. we Wrocławiu były przyznawane mu wielokrotnie w wyniku plebiscytów "Słowa Polskiego" Wrocławskie Iglice.

Nagrody i odznaczenia:

1958 - Nagroda artystyczna m. Wrocławia
1960 - Wrocław - I Festiwal Teatrów Śląska i Opolszczyzny - nagroda za rolę Gospodarza w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu
1963 - Wrocław - IV Wrocławski Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych - nagroda za rolę Profesora w przedstawieniu "Inkarno" Kazimierza Brandysa w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu
1966 - Srebrna Iglica
1967 - Złoty Krzyż Zasługi
1967 - Brązowa Iglica
1968 - Warszawa - V Telewizyjny Festiwal Teatrów Dramatycznych - dyplom honorowy za rolę prof.Nielsa Nielsena w przedstawieniu "Punkt C"
1968 - Nagroda Towarzystwa Miłośników Wrocławia za role Dorna w "Czajce" i Nieszczęśliwca w "Lesie"
1970 - Brązowa Iglica

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
17 lipca 2023
Portrety
Artur Młodnicki

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...