Bądź zawsze obcy

Festiwal i Nagroda Gombrowicza

Swoi Obcy - tak zatytułowany będzie trzeci festiwal Opętani Literaturą, towarzyszący ogłoszeniu tegorocznego laureata Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza.


Nagrodę i festiwal, który potrwa od 1 do 9 września, współorganizują Prezydent Radomia i Muzeum Witolda Gombrowicza. Wydarzeniu patronuje Rita Gombrowicz.

Mecenasem nagrody jest Jarosław Krzyżanowski. Festiwal dofinansował w tym roku Marszałek Województwa Mazowieckiego.

Tym razem festiwal rozpocznie przechadzka po Radomiu śladami Gombrowiczów. To pierwszy z serii spacerów literackich, które zamierza zorganizować Miejska Biblioteka Publiczna. Możliwe, że spacer przerodzi się w demonstrację, ale czego i dlaczego, organizatorzy ujawnią dopiero w sierpniu. - Możemy tylko zdradzić, że będzie Ferdydurkistyczna, warto więc sięgnąć do tej powieści Gombrowicza i przeczytać ją bez szkolnego przymusu - mówi Ewa Witkowska z Muzeum Gombrowicza.

Potem już tradycyjnie wydarzenia literackie łączyć się będą i dopowiadać z muzycznymi i scenicznymi. We Wsoli i Radomiu posłuchamy Doroty Miśkiewicz i Marka Napiórkowskiego, Hanny Banaszak, Lecha Janerki. Fragmenty trzeciego rozdziału "Opętanych" Witolda Gombrowicza przeczyta Wiktor Zborowski, który opowie też o swoich doświadczeniach aktorskich.

Organizatorzy zaproszą na spotkanie z ubiegłoroczną laureatką Nagrody Gombrowicza Anną Cieplak, a także na dyskusję tegorocznych nominowanych (przypomnijmy: Grzegorz Bogdał, Aleksandra Lipczak, Adam Robiński, Paweł Sołtys, Marcin Wicha) z kapitułą (jej członkowie to: Ewa Graczyk, Jerzy Jarzębski, Anna Kałuża, Zofia Król, Zbigniew Kruszyński, Józef Olejniczak, Justyna Sobolewska). Będzie również okazja do kolejnej rozmowy z Ritą Gombrowicz, tym razem Tomasz Tyczyński zapyta ją o rzeczy Gombrowiczów.

W kategorie obcości i swojskości wprowadzi uczestników festiwalu prof. Zbigniew Mikołejko, filozof, pedagog, historyk religii, a także kontrowersyjny publicysta, ostro traktujący rzeczywistość społeczną, stereotypy, a nawet poprawność polityczną. Prof. Mikołejko jest świetnym wykładowcą, więc nie grozi nam nuda, której tak bardzo bał się Gombrowicz.

Będziemy też rozmawiać o pisarzach niezwykle mocno zakorzenionych w polszczyźnie, którzy mimo to do dziś pozostają poza popularnym kanonem naszej dwudziestowiecznej literatury, a co najmniej poza zainteresowaniami większości tę literaturę czytających.

O życiu i twórczości Aleksandra Wata opowie prof. Józef Olejniczak z Uniwersytetu Śląskiego, historyk i teoretyk literatury zajmujący się wnikliwie tym poetą i prozaikiem od trzydziestu lat. Drugim "swoim obcym" będzie Leo Lipski, jego niezwykłą biografię i twórczość zaprezentuje prof. Adam Lipszyc z IFiS PAN, filozof, eseista, tłumacz, laureat Nagrody Literackiej Gdynia za esej o twórczości Waltera Benjamina.

O tym, że swojskość bywała w polskiej historii (także historii literatury) pułapką, w którą wpadały nawet największe umysły i osobowości, opowie Irena Jun w monodramie na podstawie powieści Jacka Dehnela "Matka Makryna" i poematu Juliusza Słowackiego "Rozmowa z Matką Makryną Mieczysławską".

"Bądź niechętny, nieufny, trzeźwy, ostry i egzotyczny" - nawoływał sam siebie Witold Gombrowicz w Dzienniku. "Nie daj się swoim oswoić, przyswoić! Twoje miejsce nie jest wśród nich, ale poza nimi, jesteś jak sznur, zwany przez dzieci skakanką - wyrzuca się go przed siebie aby przeskoczyć."

To z tego fragmentu "Dziennika" zaczerpnęliśmy motto trzeciej edycji "Opętanych Literaturą: Bądź zawsze obcy!" - informuje Tomasz Tyczyński, kurator Muzeum Witolda Gombrowicza i sekretarz kapituły Nagrody

Gombrowicza. - Jesteśmy przekonani, że Gombrowicz ma rację: wielcy pisarze, wielcy twórcy muszą pozostać nieoswojeni w relacjach z publicznością, krytyką, narodem czy społecznościami, nawet jeśli tkwią w samym ich środku. Bezkompromisowi, muszą pozostać "swoimi obcymi". Dojrzali czytelnicy, dojrzałe społeczeństwa nie karzą ich za tę obcość odrzuceniem, ale i nie próbują na siłę wciskać w swojskość. Wystarczy pamięć sięgająca po ich utwory i porządna lektura. Mamy nadzieję, że festiwal będzie okazją do takiej właśnie lektury.

Partnerami Nagrody i festiwalu są: Miejska Biblioteka Publiczna, Teatr Powszechny w Radomiu, Zespół Szkół Muzycznych, MCSW "Elektrownia".

(-)
Materiał organizatora
7 lipca 2018

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...