Będzie czerwono w Teatrze Jaracza

Czerwony Październik

Październik to miesiąc rewolucyjnych idei, także na olsztyńskiej Scenie Margines. Od poniedziałku będzie można usłyszeć o kulturze i sztuce to, czego zwykle nie mówi się pełnym głosem.

Cykl spotkań Czerwony Październik organizowany jest w Teatrze Jaracza (ul. 1 Maja 4) już po raz trzeci. Gdy tylko rozpoczyna się rok akademicki i do miasta zjeżdżają tysiące studentów, Scena Margines serwuje im potężną dawkę myślenia. Na własnej skórze mogą się przekonać, że sztuka jest pasjonującym tematem dyskusji, który budzi emocje, a nawet doprowadza do kłótni. Główna idea spotkań to prezentacja różnych sposobów myślenia o kulturze, z naciskiem na jej społeczną rolę. Przymiotnik "czerwony" jest do tytułu dodany nie bez powodu, bo większość prelegentów prezentuje lewicowe odchylenie.

Pierwszy z cotygodniowych "strzałów z Aurory", jak reklamują spotkania organizatorzy, już dziś o godz. 18. Na Marginesie w "Jaraczu" dyskusja toczyć się będzie wokół literatury i pytania, czy twórca powinien pokazywać swoje poglądy. Punktem wyjścia do rozmowy jest książka Igora Stokfiszewskiego "Zwrot polityczny", w której przeanalizował literaturę polską ostatniej dekady pod kątem zaangażowania społecznego. - To konfrontacja tego, co i jak pisało się w latach 90., z tym, co powstaje teraz - mówi Mariusz Sieniewicz z "Jaracza". - Dochodzi do wniosku, że literatura się zmienia i wychodzi powoli z impasu, w jaki wpadła po 1989 roku. Wtedy wpędziła się w kozi róg nieistotności, bo twórcy przestali żyć społecznymi sprawami. Teraz jednak zaczęli się pokazywać zaangażowani poeci, którzy używając języka wierszy mówią o swoim światopoglądzie. To Stokfiszewski nazywa zwrotem politycznym, lecz nie na zasadzie partyjniactwa, ale "twórczości w służbie". Dla niego pisarzami zaangażowanymi są m.in. Michał Witkowski, Sławomir Shuty czy Dorota Masłowska - dodaje.

Zapowiada się burzliwa dyskusja, bo wśród prelegentów oprócz autora "Zwrotu politycznego" będzie Dariusz Nowacki, krytyk literacki i juror kapituły Nagrody Literackiej Nike. - To chyba najwyrazistsza postać polskiej krytyki literackiej, człowiek, który ma ogromną wiedzę - dodaje Sieniewicz. - A przy tym charakteryzuje go zdroworozsądkowe podejście do literatury. Gościem pierwszego "strzału" będzie też olsztynianka Bernadetta Darska, redaktor naczelna pisma literacko-kulturalnego "Portret".

Za tydzień zaplanowane jest spotkanie poświęcone feminizmowi i jego związkom z ideą robotniczą. Choć w ruchach, które leżą u podstaw obecnej demokracji, ważną rolę odgrywały kobiety, teraz ich wkład jest przemilczany. - Gdyby nie Henryka Krzywonos czy Anna Walentynowicz, które doprowadziły do tego, że ich koledzy ruszyli tyłki i zaczęli strajkować, nie wiadomo, jak potoczyłaby się historia - mówi Mariusz Sieniewicz.

Poruszone zostaną też kwestie socjalne związane z prawami kobiet, m.in. równy dostęp do awansu zawodowego. W rozmowie weźmie udział Julia Kubisa, wiceprezes Fundacji MaMa, działającej na rzecz praw matek w Polsce, autorka akcji społecznej, która wykazała, że kobieta z wózkiem dziecięcym czy niepełnosprawny na wózku praktycznie są zamknięci w getcie, bo ich możliwość poruszania ograniczają schody i krawężniki, oraz Michał Sutowski, współzałożyciel Koła Naukowego Demokratów na Uniwersytecie Warszawskim.

Trzeci "strzał z Aurory" koncentrować się będzie wokół teatru, i to bardzo konkretnie - wokół olsztyńskiego "Jaracza". Zaproszeni krytycy - Paweł Demirski, Paweł Mościcki, Paweł Sztarbowski - przeanalizują fragmenty olsztyńskich przedstawień, ale nie pod kątem "podoba się", czy "się nie podoba". Zinterpretują spektakle i zastanowią się, z jakich źródeł czerpał reżyser, i czy swoją inscenizacją poszerzył tradycyjny kanon estetyki.

Ostatnie, czwarte spotkanie odbędzie się 26 października. Punktem wyjścia do rozmowy jest książka Macieja Pisuka, opowiadająca o losach Paktofoniki, jednej z najważniejszych formacji hiphopowych. - To, obok grupy Kaliber 44, założyciele polskiego hip-hopu - tłumaczy Mariusz Sieniewicz. Gośćmi będą autor książki, Agnieszka Wiśniewska z "Krytyki Politycznej" i Fokus, artysta hiphopowy i producent, współtwórca składu Paktofonika. Po dyskusji w klubie Grawitacja obędzie się koncert Fokusa, wstęp 5 zł.

Magdalena Spiczak-Brzezińska
Gazeta Wyborcza Olsztyn
5 października 2009

Książka tygodnia

Ziemia Ulro. Przemowa Olga Tokarczuk
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Czesław Miłosz

Trailer tygodnia