Bernard Krawczyk (1931 - 2018)

Aktor teatralny, filmowy, radiowy, telewizyjny, estradowy i dubbingowy.

Urodził się 20 maja 1931 w Podłężu Szlacheckim. Zmarł 12 sierpnia 2018 w Katowicach.

W 1952 ukończył Studium Dramatyczne przy Teatrze Śląskim.

Debiutował 6 listopada 1952 rolą Oficera IV w spektaklu „Zagłada eskadry" Aleksandra Korniejczuka w reż. Romana Zawistowskiego i Edwarda Żyteckiego w Teatrze Śląskim.

Następnymi jego rolami były Paweł Korczagin w „Jak hartowała się stal" Mikołaja Ostrowskiego w reż. Gustawa Holoubka i Edwarda Żyteckiego (28 listopada 1953), Leon w „Ludzie i cienie" Andrzeja Wydrzyńskiego w reż. Gustawa Holoubka (8 maja 1955), Żebrak w " Książę i żebrak" Marka Twaina w reż. Bolesława Smeli (21 stycznia 1956), Kleant w „Chory z urojenia" Molière'a w reż. Alojzego Nowaka (8 września 1956), Legendre, Obywatel IV, Paris w „Śmierć Dantona" Georga Büchnera w reż. Józefa Wyszomirskiego (9 marca 1957), Członka Grupy Hołysza w „Wyzwoleniu" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Józefa Wyszomirskiego (21 grudnia 1957), Licho w „Laleczka z saskiej porcelany" Marii Gerson-Dobrowolskiej w reż. Mieczysława Daszewskiego (20 grudnia 1958), Gustaw w "Śluby panieńskie" Aleksandra Fredry w reż. Edwarda Żyteckiego (20 września 1959), Orestesa w „Ifigenia w Taurydzie" Johanna Wolfganga Goethego w reż. Jana Biczyckiego (15 czerwca 1961).

W latach 1962 – 1963 zatrudnił się w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, a na następne dwa lata przeniósł się do Teatru Nowego w Zabrzu, gdzie wspólnie z Mieczysławem Daszewskim wyreżyserował „Powrót syna marnotrawnego" Jerzego Dudzica (7 maja 1964) i zagrał w „Sztormie" Władimira Billa-Białocerkowskiego (Przewodniczącego Czeka) w reż. Mieczysława Daszewskiego (29 października 1964) oraz w „Odprawie posłów greckich" Jana Kochanowskiego (Aleksandra, którego i Parysem zowią) w reż. Mieczysława Daszewskiego (2 lutego 1965), a także Dolskiego w sztuce Aleksandra Fredry „Wielki człowiek do małych interesów" w reż. Andrzeja Ziębińskiego (21 marca 1965).

Na sezon 1965-1966 wrócił do Teatru Śląskiego spektaklem „Sułkowski" Stefana Żeromskiego (Narrator, Oficer) w reż. Józefa Pary (29 stycznia 1966). Zagrał tam kilka interesujących i ważnych dla Teatru ról: Figaro „Wesele Figara" Pierre de Beaumarchaisa w reż. Mieczysława Daszewskiego (7 września 1968), Bardosa, ubogiego studenta z Krakowa - „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" Wojciecha Bogusławskiego w reż. Jerzego Rakowieckiego (21 listopada 1970), Don Guritana – „Ruy Blas" Wiktora Hugo w reż. Ignacego Gogolewskiego (20 listopada 1971) i Chudogębę – „Wieczór Trzech Króli" Williama Szekspira w reż. Witolda Skarucha (29 stycznia 1972).

W latach 1972–1982 występował w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, biorąc udział w spektaklach „Boso, ale w ostrogach" Jana Tomaszewskiego w reż. Zbigniewa Czeskiego (30 czerwca 1972), a także: „Trzy siostry", „Lęki poranne", „Molière, czyli tragedia komedianta", „Balladyna", „Róża", „Lato w Nohant", „Kotka na rozpalonym blaszanym dachu", „Szkoła żon", „Na dnie", „Romeo i Julia", „Klątwa", „Sędziowie".

W 1982 ponownie został aktorem Teatru Śląskiego. Najważniejsze spektakle: „Czekając na Godota" Samuela Becketta (Estragon) w reż. Jerzego Zegalskiego (17 grudnia 1982), „Juliusz Cezar" Williama Szekspira (Marek Brutus) w reż. Jerzego Zegalskiego (26 marca 1983), „Operetka" Witolda Gombrowicza (Fior) w reż. Jerzego Zegalskiego (17 września 1983), „Dacza" Ireneusza Iredyńskiego (Stefan) w reż. Bogdana Toszy (12 kwietnia 1984), „Czego nie widać" Michaela Frayna (Lloyd Dallas) w reż. Bogdana Toszy (12 kwietnia 1987), „Iwona, księżniczka Burgunda" Witolda Gombrowicza (Król Ignacy) w reż. Józefa Czerneckiego (12 listopada 1987), „Hamlet" Williama Szekspira (Woltemand) w reż. Jana Maciejowskiego (27 listopada 1987), „Dom lalki (Nora)" Henrika Ibsena (Torwald Helmer) w reż. Jerzego Zegalskiego (12 maja 1989), „Ambasador" Sławomira Mrożka (Ambasador) w reż. Jerzego Zegalskiego (12 maja 1990), „Dekameron" Giovanniego Boccaccia w reż. Józefa Czerneckiego (9 lutego 1990), „Zemsta" Aleksandra Fredry (Rejent) w reż. Jerzego Zegalskiego (17 października 1991), „Wujaszek Wania" Antoniego Czechowa (Wujaszek Wania) w reż. Jerzego Zegalskiego (11 marca 1992), „Letni dzień" Sławomira Mrożka (Ud) w reż. Bogdana Toszy (11 kwietnia 1992), „Co się w duszy komu gra" Stanisława Wyspiańskiego (Żyd) w reż. Anny Polony i Andrzeja Mrowca (17 października 1992), „Antygona" Jeana Anouilha (Kreon) w reż. Bogdana Toszy (8 listopada 1992) i „Nie uchodzi, nie uchodzi, czyli Damy i huzary" Aleksandra Fredry (Major) w reż. Macieja Wojtyszki (21 stycznia 1995).

Chociaż do końca życia wierny swojemu najważniejszemu teatrowi - Teatrowi Śląskiemu - często był zapraszany do innych teatrów w regionie, gdzie również występował w interesujących inscenizacjach np.: „Król Lir" Williama Szekspira (Lir) w reż. Jana Klemensa w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu (25 marca 1995), „Śluby panieńskie" Aleksandra Fredry (Radost) w reż. Ireny Jun w Teatrze Nowym w Zabrzu (29 września 2001), „42 ulica" Harry'ego Warrena (Julian Marsh) w reż. Marii Sartovej w Gliwickim Teatrze Muzycznym (29 września 2005), „Anna Karenina" Andrzeja Zaryckiego (Książę Szczerbacki) w reż. Józefa Opalskiego w Gliwickim Teatrze Muzycznym (20 kwietnia 2007), „Ragtime" Stephena Flaherty'ego (Booker T. Washington) w reż. Marii Sartovej w Gliwickim Teatrze Muzycznym (23 listopada 2007), „Szwejk" Jaroslava Haška (Pan Bóg - Franciszek Józef) w reż. Roberta Talarczyka w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej (10 maja 2008), „Miłość w Königshütte" Ingmara Villqista (Dr Jan Schneider) w reż. Ingmara Villqista w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej (31 marca 2012) i „Moria - samotność milczenia" Leszka Stysia (Abraham) w reż. Leszka Stysia w Teatrze A w Gliwicach (2 kwietnia 2016).

A w Teatrze Śląskim w ostatnich latach zagrał m. in.: Starego w „Krzesłach" Eugène Ionesco w reż. Piotra Bikonta (13 grudnia 2003), Kucharza Lobkowitza w „Mein Kampf" George'a Taboriego w reż. Henryka Baranowskiego (24 września 2004), Karola von Rossa i Walerego von Rossa w „Manekinie, czyli kochanku Hitlera" Stanisława Dejczera w reż. Andrzeja Rozhina (7 października 2006), Magnusa w „Kontrakcie" Sławomira Mrożka w reż. Bogdana Cioska (24 marca 2012), Dziadka Wawrzka w „Piątej stronie świata" Kazimierza Kutza w reż. Roberta Talarczyka (15 lutego 2013), Władka w „Rebelii" Mariusza Sieniewicza w reż. Ewy Wyskoczyl (21 marca 2014), Wojciecha Bywalca w „Czarnym ogrodzie" Małgorzaty Szejnert w reż. Jacka Głomba (17 kwietnia 2015) i Staruszka w „Śmiesznym staruszku" Tadeusza Różewicza w reż. Ewy Wyskoczyl (18 września 2015).

Ostatnią teatralną rolą Bernarda Krawczyka był Grządziel w spektaklu „Wujek.81. Czarna ballada" Roberta Talarczyka w reż. Roberta Talarczyka (premiera 17 grudnia 2016).

W Teatrze Telewizji zadebiutował, 11 grudnia 1964, w spektaklu „Czarne i białe pióropusze" Albina Siekierskiego w reż. Tadeusza Aleksandrowicza. Poza tym grał u interesujących reżyserów jak m. in.: Lidia Zamkow „Don Kichot" (1968), Jerzy Afanasjew „Kurier do Europy" (1968), Józef Para „Znajomi spod Perpignan" (1969), Maryna Broniewska „Cyrano de Bergerac" (1970), „Jak wam się podoba" (1972), „Henryk VI na łowach" (1974), Stefan Szlachtycz „Mój przyjaciel Duży M." (1972), Wojciech Solarz „Pustelnia" (1981), Zbigniew Zbrojewski „Obrona Ksantypy" (1984) oraz Jerzy Sztwiertnia „Niedaleko Konigsallee" (1993).

Bardzo dobrze czuł się w filmie. Zadebiutował 9 listopada 1962 w filmie „Rodzina Milcarków" w reż. Józefa Wyszomirskiego. Następnie zagrał m. in. w: „Wyboje" w reż. Tadeusza Aleksandrowicza (1966), „Sól ziemi czarnej" w reż. Kazimierza Kutza (1969), „Perła w koronie" w reż. Kazimierza Kutza (1971), „Znikąd donikąd" w reż. Kazimierza Kutza (1975), „Ptaki ptakom" (1976), „Okrągły tydzień" (1977), „Pejzaż horyzontalny" (1978), „Elegia" (1979), „Misja" (1980), „Do góry nogami" (1982), „Na straży swej stać będę" (1983), „Sam pośród swoich" (1985), „Rodzina Kanderów" (1988), „Pamiętnik znaleziony w garbie" (1992), „Mój Nikifor" (2004), „Hiena" (2006), „Drzazgi" (2008) oraz „Miłość w mieście ogrodów" w reż. Ingmara Villqista i Adama Sikory (2017).

Lubił pracę w radio ale on także był lubiany w Teatrze Polskiego Radia. Współpracę rozpoczął wcześnie, 22 września 1954 rolą Ofcera SS w słuchowisku Andrzeja Szczypiorskiego „Bohater" w reż. Zbigniewa Zbrojewskiego. Grał w spektaklach radiowych m. in.: „Srebrne dzwony" Gustawa Morcinka (Ondraszek) w reż. Bożeny Brzezińskiej (1966), „Mistrz świata" Feliksa Netza (Ignac) w reż. Zofii Patryn-Witkiewicz (1972), „Co to konia obchodzi?" Andrzeja Otrębskiego (Karol) w reż. Zofii Patryn-Witkiewicz (1978), „Logicznie biorąc" Aleksandra Baumgardtena (Adam) w reż. Bożeny Brzezińskiej (1981) i ostatni „Pokój z widokiem na wojnę polsko-jaruzelską" Feliksa Netza (Ojciec Kingi) w reż. Waldemara Modestowicza (16 grudnia 2006).

Dużą popularność przyniosła mu rola Franciszka Pytloka w emitowanym w latach dziewięćdziesiątych, serialu TVP Katowice „Sobota w Bytkowie". Gościnnie występował z zespołem „Antyki" (który to zespół wykonywał piosenki w tym serialu).

Swoje 85. urodziny świętował na Scenie Kameralnej monodramem Tadeusza Różewicza „Śmieszny staruszek".

Za swoje miejsce na ziemi uważał Śląsk, a nade wszystko Mysłowice, gdzie spędził okupacyjne dzieciństwo i wczesną młodość. Aktor doskonale znany ogólnopolskiej publiczności z ról filmowych, szczególnie z kultowych obrazów Kazimierza Kutza „Sól ziemi czarnej" i „Perła w koronie". Legenda śląskiego teatru i filmu, aktor nieustannie podejmujący nowe artystyczne wyzwania.

Był człowiekiem mądrym, ciepłym, empatycznym, wyrozumiałym, przyjaznym, delikatnym, pogodnym i przystępnym.

Nagrody i odznaczenia:
1967 - Nagroda WKZZ
1971 - Srebrna Maska (Śląsk)
1975 - Opole - Opolskie Konfrontacje Teatralne - nagroda za rolę Naczelnika Policji w "Róży" Stefana Żeromskiego w reżyserii T. Pliszkiewicza w Teatrze Dramatycznym w Sosnowcu
1977 - Zasłużony Działacz Kultury
1981 - Katowice - Złota Maska

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
12 sierpnia 2023
Portrety
Bernard Krawczyk

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...