Bezcenne uczucia

"Koszt życia" - reż. Małgorzata Bogajewska - Teatr Śląski w Katowicach

Świat, pełen subtelnych emocji zawiera się w inscenizacji "Kosztu życia" Martyny Majok, którą przygotowała Małgorzata Bogajewska razem z zespołem Teatru Śląskiego w Katowicach. To piękna historia o ludzkich uczuciach, niezależnie czy prezentowane z perspektywy osoby niepełnosprawnej, czy pochodzącej z niższej warstwy społecznej.

Premiera spektaklu rozpoczęła drugą edycję Międzynarodowego Festiwalu Open the Door w Katowicach idealnie wpisując się w jego charakter.

Reżyserce udało się uchwycić głębie tekstu i jego emocjonalność. Spektakl za sprawą przestrzeni sceny kameralnej jest bardzo intymny. Obserwując bohaterów odnosi się wrażenie przeżywania z nimi emocji. Mimo delikatności przekazu jest to przedstawienie dynamiczne, grana na żywo muzyka przez Przemysława Pankiewicza, nadaje jazzowego tempa. Bogajewska stworzyła inscenizację traktującą niepełnosprawność nie jako problem, ale jedną z wielu form ludzkiej egzystencji. Jest ona przesycona uczuciami - śmiech w momencie zmienia się w płacz, a dystans do ciała, które odmówiło posłuszeństwa w zrozumienie. Dzięki oswajaniu tego na co dzień niedostrzegalnego świata spektakl pozwala znaleźć dystans i uczy, że osoby z dysfunkcją należy traktować jak każdego innego człowieka. Podobnie scenografia Joanny Jaśko-Sroki przybliża do świata odległego dla w pełni sprawnych widzów, ponieważ scenę wypełniają sprzęty codziennego użytku dla osób niepełnosprawnych lub ich elementy.

"Koszt życia" prowadzi widzów do wnętrza dwóch odrębnych światów, zdominowanych niepełnosprawnością, tak odległych od wyobrażenia amerykańskiego stylu życia. Pierwszy to mieszkanie Johna (Karol Suszczyk) młodego mężczyzny od dziecka sparaliżowanego przez mózgowe porażenie dziecięce. Mimo choroby sięga szczytu kariery naukowej, ma tytuł doktora, ale mimo intelektu nie jest sobie w stanie poradzić z codziennymi czynnościami, dlatego zatrudnia Jess (Aleksandra Przybył) w charakterze asystentki codziennej pielęgnacji. Dziewczyna pochodzi z rodziny wschodnioeuropejskich imigrantów i mimo, że jest osobą wykształconą nie posiada stałej, dobrze płatnej pracy, w jej przypadku amerykański sen się nie powiódł. Pracuje całe noce w barze, a teraz zaczyna spędzać przedpołudnia na pielęgnacji Johna. Mimo początkowych lęków przełamuje się i znajduje wspólny język ze swoim pracodawcą, który jednak nie dostrzega rodzącego się uczucia ze strony dziewczyny. Druga historia jest zupełnie inna. Stanowi relację małżonków w trakcie rozwodu, kiedy każde zaczyna iść już w swoją stronę, niestety Ani (Karina Grabowska) ulega wypadkowi samochodowemu i jest sparaliżowana. Jej wypadek w pewnym sensie uzależnia małżonków od siebie. Kobieta ma opiekę lekarską i pielęgniarską finansowaną z ubezpieczenia męża, natomiast Eddie (Mateusz Zanecki) mimo związania się z drugą kobietą nie potrafi pozostawić niepełnosprawnej żony samej sobie. Ta zależność sprawia, że zbliżają się na powrót do siebie, a niechęć Ani do Eddiego powoli ustaje.

Całej obsadzie należy się uznanie za ich kreacje. Na szczególną uwagę zasługują Karina Grabowska oraz Karol Suszczyk, którzy w mistrzowski sposób wcielili się w osoby z dysfunkcjami. Grabowska grając sparaliżowaną kobietę, mimo braku ruchu nie straciła, a stworzyła postać wyrazistą i przyciągająca uwagę, dominującą. Natomiast Suszczyk do złudzenia przypominał osobę z porażeniem mózgowym, sposób w jaki panował nad swoim ciałem i głosem sprawił, że odnosiło się wrażenie, że jego ruchy są pozbawione jakiejkolwiek kontroli i trudno było stwierdzić czy jest to aktor pełnosprawny, czy jego gra nie wynika z prawdziwej choroby.

Losy bohaterów "Kosztu życia", co jest faktem są niełatwe i pogmatwane, ale podobieństwo ich do nas samych sprawia, że stają się bliscy. Zatem można śmiało stwierdzić, że to nie dysfunkcja ciała stanowi problem, a jest jedynie jest pozorną barierą do zrozumienia drugiego człowieka, którego uczucia są warte więcej niż fortuna.

Paweł Kluszczyński
Dziennik Teatralny Katowice
3 października 2019

Książka tygodnia

Ziemia Ulro. Przemowa Olga Tokarczuk
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Czesław Miłosz

Trailer tygodnia