Bogumił Kobiela (1931 - 1969)

W 1949 ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Kopernika w Katowicach. W 1949-53 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie. Otrzymał dyplom z wyróżnieniem za rolę Barona Antenackiego w przedstawieniu „Przyjaciele" Aleksandra Fredry w reż. Jerzego Kaliszewskiego (28 kwietnia 1953).

Po studiach, z grupą absolwentów krakowskiej szkoły zaangażował się do prowadzonego przez Lidię Zamkow Teatru Wybrzeże w Gdańsku, gdzie w 1953-55 i 1958-60 występował m. in. w „Zwadach miłosnych" Molièra (Maskaryl) w reż. Hugona Morycińskiego (5 grudnia 1953), „Pannie bez posagu" Aleksandra Ostrowskiego (Robinson) w reż. Łazarza Kobryńskiego (23 października 1954), „Panu Puntili i jego słudze Matti" Bertolta Brechta (Attache) w reż. Jerzego Golińskiego (6 lutego 1955) i „Nosorożcu" Eugène Ionesco (Berenger) w reż. Zygmunta Hübnera (13 maja 1960).

Także sporadycznie reżyserował: „Król" Paula Emanuela Aréne, Gastona Armanda de Caillaveta, Roberta de Flersa (15 sierpnia 1959).

W 1955-58 był ze Zbigniewem Cybulskim oficjalnie oddelegowany przez teatr do pracy w teatrzyku studenckim Bim-Bom (teatrzyk powstał jesienią 1954). Pisał tam teksty, reżyserował i występował jako aktor.
W 1957-58 reżyserował i grał także w eksperymentalnym Teatrze Rozmów w Sopocie (Gościa w "Jesiennym wieczorze", Gracjana w "Przy drzwiach zamkniętych", oraz wspólnie z Cybulskim reżyserował trzy jednoaktówki: "Improwizacja", "Piękny i nieczuły", "Jesienny wieczór").

Zdobył w tym czasie wielką popularność jako aktor estradowy. W 1960 przeniósł się do Warszawy i do 1963 był aktorem Teatru Ateneum, gdzie wystąpił tylko w "Kramie z piosenkami" Leona Schillera (Pan "Artiur") w reż. Barbary Fijewskiej (25 lutego 1961).

W 1963-66 grał w kabaretach Dudek i Wagabunda.

Od 1966 do końca życia należał do zespołu Teatru Komedia: „Czy pani kogoś szuka?" Miszy Żęziło (A - właściciel mieszkania) w reż. Jerzego Markuszewskiego (20 listopada 1966) i ostatnia rola w „Żabusi" Gabrieli Zapolskiej (Bartnicki) w reż. Józefa Słotwińskiego (1 grudnia 1968).

Był przede wszystkim aktorem komediowym. Blondyn o okrągłej twarzy, dużych jasnoniebieskich oczach, potężnym nosie, posiadał charakterystyczny wysoki głos. Był obdarzony żywiołową vis comica. Nie lubił charakteryzacji i rzadko ją stosował. Świetnie operował głosem - "podawał dialog tak, jakby opowiadał prywatnie o kimś, kto bardzo śmiesznie mówi, jakby cytował cudze anegdoty, tylko parodiując styl narratora" (Krzysztof Teodor Toeplitz). Konrad Eberhardt nazwał aktorstwo Kobieli - "samobójczym", wskazując na okrutny dystans, z jakim traktował on najczęściej tworzone przez siebie postacie.

Najważniejsze jego role teatralne w Gdańsku to: Wajnonen ("Tragedia optymistyczna", 1954), tytułowa w "Kaliguli" Karola Huberta Rostworowskiego (1959), Hieronim ("Pierwszy dzień wolności", 1960); w warszawkim Teatrze Komedia: Właściciel mieszkania ("Czy pani kogoś szuka", 1966).

Jako aktor estradowy znakomicie nawiązywał kontakt z widownią i był bardzo lubiany przez publiczność. Brał udział w występach zespołów estradowych za granicą: w USA i Kanadzie (1965, 1967), Wielkiej Brytanii (1968), w telewizji szwedzkiej (1967).

W filmie zadebiutował rolą Grzesia w drugiej noweli „Jacek" w filmie „Trzy opowieści" w reż. Konrada Nałęckiego (24 kwietnia 1953). Przez kilka lat obsadzano go jedynie w epizodach jednak później stworzył wiele interesujących postaci filmowych, z których najpopularniejszą był Piszczyk (rola specjalnie napisana dla Kobieli) w "Zezowatym szczęściu" (1960) ale także Dąbecki w „Eroice" (1957), Drewnowski w „Popiele i diamencie" (1958), Froncek w „Historii żółtej ciżemki" (1961), Senor Toledo w „Rękopisie znalezionym w Saragossie" (1964), Markiz na rożnie w „Piekle i niebie" (1966), Michel i Michał w „Marysi i Napoleonie" (1966), Kwilecki w „Małżeństwie z rozsądku" (1966), Wartburg w „Ręce do góry" (1967), Bobek we „Waszystko na sprzedaż" (1968), Lisiecki w „Lalce" (1968) i Piechocki w „Człowieku z M-3" (1968).

W Teatrze Telewizji pierwszy raz wystąpił w spektaklu "Krzyżówka" Michała Choromańskiego (Lekarz) w reż. Jerzego Gruzy (25 marca 1962), a także m. in. w „Hamlecie" Witolda Fillera w reż. Witolda Fillera (1 kwietnia 1967) i w „Pochwalone niech będą ptaki" Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (23 kwietnia 1967).
Wybitną rolę, Pana Jouradin, zagrał w ostatnim swoim spektaklu telewizyjnym „Mieszczanin szlachcicem" Moliera w reż. Jerzego Gruzy (26 grudnia 1969). Emisja premiery odbyła w kilka miesięcy po tragicznej śmierci aktora.

Występował w TV, również w programach estradowych, m.in. w cyklicznym programie "Poznajmy się", który prowadził razem z Jackiem Fedorowiczem i Jerzym Gruzą.

Reżyserował wspólnie ze Zbigniewem Cybulskim głośne przedstawienia "Jonasza i błazna" (1958), "Króla" (1959). Był współautorem ( z Jerzym Gruzą, pod wspólnym pseudonimem Misza Żęziło) farsy "Czy pani kogoś szuka", współautorem scenariusza filmu "Do widzenia, do jutra" (ze Zbigniewem Cybulskim i Wilhelmem Machem).

Brał udział w dwóch słuchowiskach Teatru Polskiego Radia: „Tajfun z południo-wschodu" (Kobryński Łazarz) Janusza Meissnera (17 grudnia 1954) i „Niech pan skoczy" Marii Czubaszek (22 lutego 1977).

Kobiela grał również w filmach dokumentalnych. Najbardziej znany to inscenizowany dokument Kobiela na plaży Andrzeja Kondratiuka (1963) Aktor występując w różnych rolach (m.in. narciarza) z przypiętym mikrofonem wielkości guzika, obserwowany przez kamerę, prowokuje plażowiczów swoim strojem, zachowaniem i akcesoriami. U tego samego reżysera aktor wystąpił w grotesce Nad wielką wodą (1962).

Poświęcono mu dwa filmy dokumentalne: „Bobek czyli 11 wcieleń Bogumiła Kobieli" zrealizowany przez Grzegorza Lasotę (1988) i „Bobek - wspomnienie o Bogumile Kobieli", który zrealizowała Marta Tesarczyk (1997).

Jest bohaterem książek: „Zezowate szczęście. Opowieść o Bogumile Kobieli. Listy, wspomnienia, fotografie." Macieja Michała Szczawińskiego wydanej przez Towarzystwo Zachęty Kultury w 1996 i „Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska" – przedstawiająca, i analizująca jego aktorstwo - praca doktorska Magdaleny Przyborowskiej wydana w 2011 w formie książki przez wydawnictwo Słowo/obraz terytoria.

14 maja 1999 roku na ul. Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd (w okolicach Hotelu Grand). 10 września 2010 roku odsłonięto popiersie Bogumiła Kobieli w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w Katowicach.

Był synem Ludwika Kobieli, profesora gimnazjum, i Krystyny z Bajdów. Mężem Małgorzaty z Nowakowskich (ślub 21 marca 1963).

Zmarł w następstwie wypadku samochodowego.

Odznaczenia i nagrody:

1967 - Odznaka 1000-lecia
2005 - Sopot - IV Sopot Bimba Film - Sopocki Parasolnik - nagroda pośmiertna

Źródła: Culture.pl, Wikipedia, E-teatr, FilmPolski