„Byłem, jestem" – celebracja twórczości Rafała Wojaczka w Willi Lentza

Udział w wydarzeniu wezmą autorzy tekstów, które znalazły się w publikacji na temat twórczości Wojaczka: prof. dr hab. Dariusz Pawelec, dr Konrad Wojtyła (redaktor książki) oraz Maciej Melecki – dyrektor Instytutu Mikołowskiego im. Rafała Wojaczka. Spotkanie z wybitnymi znawcami działalności polskiego artysty poprowadzi Paulina Zaremba (NiUS Radio). Wydarzeniu towarzyszyć będzie także wystawa „Byłem, jestem" – na ekspozycji znajdą się między innymi rękopisy, dedykacje i korespondencja pisarza, tomy poetyckie z autografem oraz fotografie jego autorstwa.

Publikacja książki „Byłem, jestem" jest związana bezpośrednio z uczczeniem 50. rocznicy śmierci poety, która przypadła 11 maja 2021 roku. Zawiera wybór faksymiliów związanych z twórczością i życiem Rafała Wojaczka – pochodzących z archiwum Instytutu Mikołowskiego, gromadzonego nieprzerwanie od początku powstania instytucji i którego siedzibą przez dwadzieścia lat (1999 – 2019) było rodzinne mieszkanie poety.

"Książka zawiera wybrane reprodukcje owych rzeczy, które, w ujęciu biograficzno – literackim, tworzą rozległą panoramę intensywnej aktywności Wojaczka, ujawniającą, w układzie chronologicznym, narastający z roku na rok proces osiągania swej poetyckiej jedyności – niepowtarzalnego języka, tonu wypowiedzi oraz rozległej i drapieżnej wyobraźni, ufundowanej na niezmiennej potrzebie transgresyjnego wyłaniania nowych, kreacyjno - poetyckich światów, zawieranych w dalekosiężnych wizjach. Towarzyszą tym prezentacjom teksty interpretacyjne znamienitych badaczy twórczości oraz życia Wojaczka: Bogusława Kierca, Romualda Cudaka, Joanny Dembińskiej – Pawelec, Dariusza Pawelca, Konrada Wojtyły, a także pracowników IM: Macieja Meleckiego i Krzysztofa Siwczyka. Charakter oraz forma książki posiada w swym zamierzeniu postać kolażu – reprodukcje autorskich zapisów wierszy sąsiadują z oryginalnymi fotografiami autorstwa Wojaczka, ekspozycje barwnych dedykacji czy autografów listów zestawiane są zaś z fragmentami eksponowanych maszynopisów prozy Wojaczka, czy też pierwodrukami wierszy, a poszczególne partie reprodukowanych prac zostały przedzielone tekstami wspomnianych krytyków, które niewątpliwie wzmacniają odbiór ukazanej fragmentarycznie literackiej schedy twórczości Rafała Wojaczka" – Maciej Melecki, Dyrektor Instytutu Mikołowskiego.

Oprócz pamiątek po poecie, jakie zostały zachowane przez jego rodziców, a które przeszły na poczet własności wspomnianego Instytutu Mikołowskiego, na przestrzeni lat dzięki m.in. darowiznom powstał bogaty zbiór przedmiotów artysty. Zawiera on m.in.: fotografie, wycinki z gazet i czasopism, wiersze i recenzje z tomów, dedykacje i odręczne poprawki w egzemplarzach tomów wierszy, teczkę, w której kompletował maszynopisy swych utworów, a także nieznane i niepublikowane zdjęcie poety z roku 1968. Najcenniejszy zaś korpus archiwum Rafała Wojaczka stanowi zbiór dwóch kolekcji.

Pierwsza z nich pochodzi ze zbiorów Stanisława Chacińskiego i obejmuje 50 obiektów. Składają się na nią m.in. korespondencja Wojaczka, autografy wierszy (w tym dwa do tej pory nieznane i niepublikowane), pocztówki, dedykacje w tomikach poety wraz z autografami wierszy usuniętymi z pierwotnych wersji przez cenzurę czy unikatowe egzemplarze miesięcznika „Odra" z opublikowanymi wierszami Wojaczka.
Druga z kolekcji to dar Sylvio Godona – niemieckiego badacza twórczości Wojaczka oraz publicysty. Obejmuje ona 32 rękopisy wierszy artysty (w tym autograf do tej pory niepublikowanego wiersza pt. „Metamorfoza"), bezcenne oryginalne zdjęcia poety – w tym jedno nieznane, pochodzące z cyklu autoportretów w białej koszuli – a także fotografie rodziców poety z 1982 roku, które przedstawiają najważniejsze miejsca z życia Wojaczka – w Mikołowie i we Wrocławiu.

Wydarzenie ku czci twórczości Rafała Wojaczka odbędzie się w Willi Lentza, która zainaugurowała działalność w czerwcu 2021 r. i jest najmłodszą samorządową instytucją kultury w Szczecinie. Mieści się w niezwykłym miejscu – najpiękniejszej willi dawnej dzielnicy Westend. Wzniesiono ją w latach 1888–1889 dla Augusta Lentza, dyrektora i współwłaściciela Szczecińskiej Fabryki Wyrobów Szamotowych. Misją Willi Lentza jest m.in. promowanie piękna i bliskiego kontaktu ze sztuką, prezentowanie przejawów wyjątkowej kultury duchowej, intelektualnej i materialnej miasta, a także prowokowanie do refleksji nad dziedzictwem kulturowym i przeszłością oraz do twórczych poszukiwań, współpracy i kreatywnego myślenia o przyszłości.

Gośćmi wydarzenia będą:

Dariusz Pawelec – prof. dr hab., literaturoznawca na Wydziale Humanistycznym w Uniwersytecie Śląskim, dyrektor Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej w Katowicach.. Autor pierwszej monografii o twórczości Stanisława Barańczaka („Poezja Stanisława Barańczaka. Reguły i konteksty", 1992) oraz książki „Świat jako Ty. Poezja polska wobec adresata w drugiej połowie XX wieku" (2003). Opublikował liczne artykuły o poezji Nowej Fali, a także pierwszą antologię jej dokonań poetyckich („Powiedz prawdę. Antologia poezji pokolenia'68", 1990) i monograficzne opracowanie wyboru polemik i manifestów („Powinna być nieufnością". Nowofalowy spór o poezję, 2020). Jest autorem książki o poezji Witolda Wirpszy (2013) oraz edytorem wielu jego dzieł, w tym także nieznanych dotąd, odkrytych w archiwach w Rapperswilu, Berlinie i Szczecinie: powieści „Sama niewinność" (2017), dramatu „Umieralnia" (2019), „Listów z oflagu" (2015) i innych.

Konrad Wojtyła – poeta, krytyk literacki, publicysta, dr nauk humanistycznych w dyscyplinie literaturoznawstwo. Dyrektor Centrum Edukacji Medialnej i Interaktywności Uniwersytetu Szczecińskiego. Wiceprezes Fundacji im. Sławomira Mrożka. Wydał siedem tomów poetyckich, m.in. „Znak za pytaniem" (2017) i „Pod czerwień. 111 wierszy" (2019), a także „Rewersy. Rozmowy literackie" (2014). Współredaktor książki Rafała Wojaczka „Nie te czasy. Utwory nieznane" (2016) oraz autor monografii „Anty-antyChryst? Wojaczek religijny" (2021). Redaktor albumu – Rafała Wojaczka pt. „Byłem, jestem" (2021). Tłumaczony na angielski, niemiecki, czeski, ukraiński, rosyjski i słoweński. Laureat Lubuskiego Wawrzynu Literackiego (2010) i Nagrody Otoczaka (2017). Stypendysta Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu (2021).

Maciej Melecki – poeta, scenarzysta filmowy, dyrektor Instytutu Mikołowskiego im. Rafała Wojaczka. Autor tomów wierszy: „Te sprawy" (1995), „Niebezpiecznie blisko" (1996), „Zimni ogrodnicy" (1999), „Przypadki i odmiany" (2001), „Bermudzkie historie" (2005), „Zawsze wszędzie indziej - wybór wierszy" (2008), „Przester" (2009), „Szereg zerwań" (2011), „Pola toku" (2013), „Inwersje" (2016), „Prask" (wybór wierszy w języku czeskim, 2017), „Bezgrunt" (2019), „Trasa progu – wybór wierszy" (2020) oraz tomów prozy: „Gdzieniegdzie" (2017), „Nigdzie indziej" (2021). Laureat nagród literackich: Poetyckiej Nagrody Otoczaka – przyznawanej za najlepszy tom wierszy (2010) i Literackiej Nagrody Trzech Kolumn (2010).

CYKL „IKONY KULTURY"
RAFAŁ WOJACZEK