Dario Fo i oczyszczająca komedia dell\'arte
"Kto nie ma, nie płaci" - reż. Piotr Bikont - Teatr Nowy w Łodzi\'\'Kto nie ma, nie płaci\'\' - sztuka autorstwa włoskiego dramaturga, laureata Nagrody Nobla, Dario Fo, to najnowsza premiera przygotowywana przez Teatr Nowy w Łodzi. Spektakl reżyseruje Piotr Bikont, twórca teatralny, dziennikarz i publicysta, autor filmów dokumentalnych, a także krytyk kulinarny. To druga jego przygoda ze sztukami Fo w "Nowym". W 1998 roku wyreżyserował spektakl \'\'Śmieciarz, dziwka, złodziej...\'\', będący kompilacją dwóch jednoaktówek
Dario Fo otrzymał Nobla nie tyle za teksty, które pisze, ile za teatr, jaki proponuje. Teatr, który przeciwstawia XIX-wiecznej mieszczańskiej farsie, królującej od jakiegoś czasu na polskich scenach, czyli szlachetną średniowieczną tradycję komedii dell\'arte - mówi reżyser spektaklu. - Tyle, że Fo przenosi akcję w środowisko robotnicze, dotyka problemów dnia codziennego. To pozwala widzowi nie tylko bawić się i śmiać, ale jednocześnie przeżyć swego rodzaju oczyszczenie, bowiem postacie robią pewne rzeczy, których nikt na codzień się nie podejmie, choć bardzo by chciał.
Dario Fo wielokrotnie krytykowany był we Włoszech za eksponowanie lewicowych poglądów w swych sztukach. Pomimo ich ludycznego charakteru, zakorzenienia w popularnych formach teatralnych, zaliczane są do sztuki wysokiej. Jak przyznaje Bikont, sztuki Fo są rodzajem scenariusza dla reżysera, który trzeba traktować jako zbiór wskazówek i sugestii.
Akcja \'\'Kto nie ma, nie płaci\'\' rozgrywa się w Mediolanie, ale reżyser dostrzega bardzo duży związek z łódzkimi realiami. Pewnego dnia zaczynają rosnąć ceny artykułów spożywczych. Przeciw sytuacji zaczynają buntować się kobiety, które zaczynają "uwalniać rynek" i uwalniać pobliski supermarket od produktów płacąc według własnego widzimisię, czyli najczęściej nic. W domach muszą ukrywać produkty przed mężami, bardzo praworządnymi robotnikami, a także przed policją, która rozpoczyna rewizje w domach w całej okolicy. By ukryć towary zgodzą się nawet zajść w ciążę...
- Sztuka traktuje o obywatelskim nieposłuszeństwie. Nasi bohaterowie są uczestnikami i obserwatorami jego różnych odmian, podejmowanych przez ludzi zdesperowanych, biednych - tłumaczy Piotr Bikont.- Już nasz plakat nawiązuje trochę do teatru lalek, skąd jest tylko krok do komedii dell\'arte, bowiem spektakl ma być współczesną wersją tej formy teatru.
Muzykę i piosenki do spektaklu skomponował popularny łódzki artysta, Jacek Bieleński. Także on będzie je na żywo wykonywał podczas przedstawienia. Premiera \'\'Kto nie ma, nie płaci\'\' już w sobotę na Małej Scenie Teatru Nowego o godz. 19. W spektaklu grają: Mirosława Olbińska, Sławomir Sulej, Katarzyna Żuk, Dymitr Hołówko, Wojciech Oleksiewicz, Mateusz Janicki, Tomasz Kubiatowicz.
Tego samego dnia o godz. 13 odbędzie się w Małej Sali sesja "Teatr pełną gębą", poświęcona twórczości Fo. Wezmą w niej udział: Jakub Porcari - reżyser teatralny, Paola Ciccolella - dyrektor Instytutu Kultury Włoskiej w Warszawie i Ewa Bal - tłumaczka i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas spotkania zaprezentowane zostaną także fragmenty spektakli Dario Fo.
