Debata w Teatrze Polskim

Spotkanie poprowadził Janusz Majcherek, jeden z najbardziej uznanych polskich krytyków teatralnych, którego głos zamykał debatę na temat kondycji polskiej krytyki teatralnej, toczącej się na łamach gazety "Dziennik" w 2007 roku. Wprowadzając w temat dyskusji, Majcherek odwołał się do klasycznego eseju Jerzego Stempowskiego, zatytułowanego "Pełnomocnictwa recenzenta", który stał się w rozmowie punktem wyjścia do dyskusji na temat zmian formacji krytyczno-recenzenckich wobec przemian społecznych i technologicznych. Spotkanie otworzyło skierowane do gości pytanie o zobowiązania i uprawnienia, nadane im jako autorom opinii.

Po sześciu latach temat stanu polskiej krytyki teatralnej powrócił jako przedmiot publicznej debaty w kontekście kryzysu tradycyjnych form komentowania życia kulturalnego oraz dynamiki zmian w sposobie formułowania treści, której zaczynem stał się rozwój nowych mediów. Głos w debacie zabrali autorzy blogów o tematyce teatralnej i okołoteatralnej, reprezentujący różne jej stronnictwa.

Na temat potencjału kulturalnej blogosfery wypowiedzieli się profesjonalni blogerzy, prowadzący komercyjną działalność opartą na kształtowaniu opinii - Monika Kamińska z portalu blackdresses.pl/ oraz Andrzej Tucholski z portalu jestkultura.pl/. Wyrazili oni wątpliwości dotyczące sensu funkcjonowania tradycyjnych form literackich przy docieraniu do czytelnika i kształtowaniu jego opinii. Andrzej Tucholski zaproponował wprowadzenie definicji bloga, która pozwala widzieć go jako skończone, zamknięte dzieło, które mimo braku regulacji prawnych, podlega ochronie praw autorskich. W wypowiedzi Tucholskiego pojawiła się również kwestia zrównania definicji opinii i recenzji przez oczekiwaną przez czytelników blogów skrajnie sugestywną perspektywę odbiorczą. Bloger zauważył jednocześnie, że siłę blogosfery teatr dostrzegł wcześniej od innych dziedzin, które zajmują się promowaniem wydarzeń kulturalnych.

Barłomiej Miernik (autor bloga miernikteatru.blogspot.com/) wprowadził do dyskusji kategorie, które zmieniają tryb komunikatu powstającego na potrzeby obiegu w Internecie. Miernik mówił o uznaniu zmiany formy relacji z tekstowej na obrazową oraz na silne cechowanie komunikatu prostotą przekazu przy jednoczesnym wartościowaniu omawianych treści.

Wojciech Majcherek (wojciech-majcherek.blog.onet.pl/) zgłosił wątpliwości związane z możliwością komercjalizowania obszaru krytyki teatralnej oraz zaproponował ścisłe rozróżnienie między kategorią profesjonalnej krytyki a amatorskim animowaniem życia teatralnego w blogosferze.

Marzena Dobosz, autorka bloga teatruglodna.blogspot.com/, zabrała głos w sprawie kryzysu tradycyjnych środków budowania komunikatów prasowych (redakcja, korekta) oraz kontekstu odpowiedzialności autora bloga wobec swoich czytelników.

Pośród tematów, które pojawiły się w dyskusji pojawił się wątek rozpoznania możliwości nawiązania bezpośredniej współpracy między ośrodkami kultury oraz blogerami. Goście dyskutowali wokół rozróżnienia definicji krytyki i wymiany opinii oraz problemów z ustaleniem granic między tymi pojęciami w obrębie nie dość rozpoznanej rzeczywistości udziału nowych mediów w kształtowaniu recepcji przejawów kultury teatralnej. Dyskutantów podzielił wątek dozwolonego użycia autorskich treści w dokumentowaniu polskiego życia teatralnego, które są celami funkcjonowania portali 2.0 poświęconych teatrowi, takich jak e-teatr.pl/ czy dziennikteatralny.pl/. Pojawiły się skrajne opinie, od zdecydowanego sprzeciwu na wykorzystywanie autorskich treści bez zgody autorów, przez przyzwolenie w nieograniczonym wymiarze. W tym wątku pojawiła się również potrzeba zdefiniowana treści bloga jako komunikatu audio-wizualnego, w swojej integralności wykraczającego poza treść literacką.

Pośród otwartych wątków pojawiła się kwestia definiowania celów krytyki teatralnej oraz wymiany opinii. Zadano pytanie o rolę szybkości reagowania, którą dają media elektroniczne, wobec rzetelności wielokrotnie edytowanych treści. Podjęty został wątek tekstu internetowego jako formy społecznościowej, w której kontakt z odbiorcą staje się integralną częścią dzieła.

Liczne wątki debaty pozwoliły na nakreślenie obrazu problemu w jego złożoności i multiplikacji perspektyw i możliwości. Nieoczekiwaną konkluzję dla debaty sformułował jeden z widzów, który uznał, że spotkanie odpowiedziało wyczerpująco na pytanie, czy należy uczestniczyć w animowaniu życia teatralnego w blogosferze oraz skupiło się na obiekcjach, związanych z tego rodzajem działalności. Otwartym pozostaje pytania: jak należy tę działalność animować, z perspektywą wzajemnego rozwoju i wsparcia twórców, komentatorów oraz odbiorców oraz jaką formę przyjąć powinno koherentne współdziałanie kultury instytucjonalnej z twórcami blogów.