Dla wrażliwców małych i dużych

"Historia o ptaku Cis" - reż. Aleksander Maksymiak - Teatr Kubuś, Kielce

To nie jest spektakl dla małych dzieci. To nie jest przedstawienie łatwe, proste i przyjemne, ani baśń, w której źli zostają ukarani, a dobrzy dostają nagrodę. To wzruszająca i urokliwa opowieść o maluczkich, dla których marzenia są jedyną szansą na wyrwanie się z codziennej ponurej egzystencji. Najnowsza premiera w Teatrze Lalki i Aktora "Kubuś" "Historia o ptaku Cis" Joanny Kulmowej wymaga od widzów uwagi, wrażliwości, a przede wszystkim wiary w potęgę wyobraźni

Reżyser spektaklu i autor scenografii Aleksander Maksymiak po raz kolejny – po spektaklu ze studentami wrocławskiej PWST – zmierzył się z tekstem Joanny Kulmowej, poetki, pisarki i autorki sztuk, nagrodzonej Orderem Uśmiechu. „Historia o ptaku Cis” dzieje się na małym, zaniedbanym biednym podwórku. Główną bohaterką sztuki jest dziewczynka Zorza, która traci wzrok z niedożywienia i opiekujący się nią brat Doremus, pięknie grający na trąbce. Wspaniała muzyka wyczarowuje magicznego ptaka Cis, który staje się obiektem pożądania złych ludzi z miasta. Gruby Szef i Szeryf chcą odebrać ptaka mieszkańcom podwórka.

Napisany w latach 70 tekst nadal jest aktualny. Biednych, brudnych podwórek jest pełno w każdym mieście, nie brakuje zaniedbanych głodnych dzieci czy zbieraczy butelek. Kulmowa opisuje go jednak zupełnie inaczej niż zrobiliby to współcześni pisarze. Ten świat pełen jest zachwytów i fantazji, ale niezwykle realnych, prawdziwych. Taki też jest spektakl. Rozczarują się ci, którzy chcą zobaczyć ptaka Cis. Na scenie jest tylko grą świateł i piękną jazzową muzyką, napisaną przez Zbigniewa Karneckiego, moim zdaniem jedną z ważniejszych i najlepszych składowych spektaklu. Niewiele potrzeba, aby podwórko zamienić w łódź piracką: wystarczy trzepak i kilka dywanów. Szeryf i Szef „wyrastają” z kubłów na śmieci, a afrykańska wioska z kilku rondli, szczotek i kępek rafii.

Spektakl Maksymiaka odbiega stylem od dotychczasowego repertuaru kieleckiego teatru. Nie ma dosłowności, narratora, który wyjaśnia dzieciom, co właśnie widzą na scenie. Fabuła rwie się, obrastając kolejnymi muzycznymi, lalkowymi czy aktorskimi epizodami, często bardzo luźno połączonymi ze sobą, ale mimo to idealnie dopełniającymi obraz zwykłego-magicznego podwórka.

Przedstawienie toczy się głównie w planie aktorskim. O ile we Wrocławiu role grali studenci wydziału lalkowego PWST, to w Kielcach w bohaterów wcielają się doświadczeni aktorzy. Mistrzem ceremonii jest zbieracz butelek Flacha – romantyczny, doświadczony kloszard, grany przez Andrzeja Kubę Sielskiego. To on pokazuje Zorzy świat widziany przez kolorowe szkła butelek, to on wspiera mieszkańców podwórka w walce przeciwko Szefowi i Szeryfowi. Smutna, drobna, zagubiona i chyba trochę zbuntowana przeciwko swojemu złemu losowi Zorza grana przez Jolantę Kęćko zachwyca niezłomnością, determinacją i dojrzałością.Groteskowi mieszkańcy podwórka: sknera pani Ptasznik (Agata Sobota), trochę próżna, choć serdeczna Jadwinia (Beata Orłowska) i śmieszno-starszni Gruby Szef i Szeryf (Zdzisław Reczyński i Małgorzata Sielska) dopełniają całości. W tym wyrazistym gronie rozczarowuje trochę nieobecny Doremus Andrzeja Matysiaka, choć przecież artyście-muzykowi można wiele wybaczyć. W spektaklu pojawiają się także lalki, które sygnalizują magiczny świat ptaka Cis. Nieduże laleczki bohaterów budzą wzruszenie, a ogromni, komiksowi Szef i Szeryf trochę straszą, a trochę rozbawiają publiczność.

Kultura masowa niewiele wymaga od dzieci. Ich świat jest prosty: wszystko, co istnieje, można zobaczyć. „Historia o ptaku Cis” pokazuje nowy wymiar rzeczywistości: fantazję, która mimo to, że nie można jej dotknąć, jest ważna i ma wpływ na naszą codzienność. Sprawia, że nawet, gdy jest źle i lepiej nie będzie, można czuć się wspaniale i niezwykle. Czy to lek na całe zło współczesnego świata? Z pewnością można wziąć go pod uwagę.

Agnieszka Kozłowska-Piasta
Świętokrzyski Miesięcznik Kulturalny Teraz
7 marca 2011

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...