Dramaturg i... prezydent!

Wy­sta­wa od­sła­nia pry­wat­ne ob­li­cze jed­ne­go z naj­bar­dziej zna­nych eu­ro­pej­skich po­li­ty­ków. Zdję­cia wy­ko­nał za­przy­jaź­nio­ny z Ha­vlem fo­to­gra­fik Ol­drich Ska­cha (1941-2014).

Pierw­sze pre­zen­to­wa­ne zdję­cia po­cho­dzą z końca lat 60., gdy Vac­lav Havel, po­cho­dzą­cy z do­brze usy­tu­owa­nej ro­dzi­ny, uzna­ny zo­stał przez ko­mu­ni­stów za wroga kla­so­we­go i mógł pra­co­wać je­dy­nie jako in­spi­cjent w te­atrze. Wy­sta­wę za­my­ka sym­bo­licz­ne zdję­cie z 2010 r. przed­sta­wia­ją­ce Vac­la­va Havla z żoną Dag­ma­rą pod­czas krę­ce­nia filmu "Odej­ście".

Ska­cha od 1962 r. pra­co­wał jako fo­to­re­por­ter dla wielu cze­cho­sło­wac­kich i za­gra­nicz­nych wy­daw­nictw. Po in­wa­zji wojsk Ukła­du War­szaw­skie­go na Cze­cho­sło­wa­cję w 1968 r. otrzy­mał zakaz wy­ko­ny­wa­nia pracy dzien­ni­kar­skiej. Zbli­żył się do grupy dy­sy­den­tów sku­pio­nych wokół Havla, za­przy­jaź­nił się z nim i zo­stał jego nie­ofi­cjal­nym fo­to­gra­fem. Po 1990 r. pra­co­wał jako fo­to­graf dla kan­ce­la­rii pre­zy­den­ta.

- War­tość pre­zen­to­wa­nych fo­to­gra­fii po­le­ga mię­dzy in­ny­mi na tym, że funk­cjo­nu­ją one po­mię­dzy tym co pry­wat­ne, a tym co pu­blicz­ne. To za­rów­no zdję­cia po­ka­zu­ją­ce Havla w sy­tu­acjach ofi­cjal­nych, w trak­cie licz­nych po­dró­ży i spo­tkań, ale też uję­cia o zde­cy­do­wa­nie mniej for­mal­nym cha­rak­te­rze, jak choć­by te, na któ­rych przed­sta­wio­ny jest on w to­wa­rzy­stwie naj­bliż­szej ro­dzi­ny i przy­ja­ciół - mó­wi­ła ku­ra­tor wy­sta­wy Na­ta­lia Żak.

Wśród zdjęć jest fo­to­gra­fia przed­sta­wia­ją­ca Havla pi­szą­ce­go list otwar­ty do ko­mu­ni­stycz­ne­go pre­zy­den­ta Cze­cho­sło­wa­cji Gu­sta­va Hu­sa­ka. Na in­nych można zo­ba­czyć go po­ma­ga­ją­ce­go re­mon­to­wać dom dy­sy­den­to­wi Pa­vlo­wi Ko­hu­to­wi. Są też zdję­cia ze spo­tkań opo­zy­cjo­ni­stów, w tym także z re­ali­zo­wa­nych w ich do­mach przed­sta­wień te­atral­nych.

Fo­to­gra­fie przed­sta­wia­ją przy­ja­ciół Havla m.in. re­ży­se­ra Mi­lo­sa For­ma­na, jesz­cze przed jego wy­jaz­dem z Cze­cho­sło­wa­cji. Ska­cha uwiecz­nił Havla z wie­lo­ma zna­ny­mi oso­bi­sto­ścia­mi ze świa­ta mię­dzy­na­ro­do­wej po­li­ty­ki (m.in. Ma­de­le­ine Al­bri­ght, Bil­lem Clin­to­nem, kró­lo­wą Elż­bie­tą II, Le­chem Wa­łę­są, Janem Paw­łem II) i kul­tu­ry (m.in. Mści­sła­wem Roz­tro­po­wi­czem, Sha­ron Stone, Mi­cha­elem Jack­so­nem).

Na wy­sta­wie będą zdję­cia z cza­sów "ak­sa­mit­nej re­wo­lu­cji" i pierw­szych dni pre­zy­den­tu­ry Vac­la­va Havla, m.in. jego po­dró­ży po kraju i roz­mów z miesz­kań­ca­mi. Okres pre­zy­den­tu­ry ilu­stru­ją także fo­to­gra­fie zro­bio­ne pod­czas spo­tkań z przy­ja­ciół­mi i w nie­licz­nych chwi­lach wy­tchnie­nia od obo­wiąz­ków.

Wy­sta­wa jest jed­no­cze­śnie do­ku­men­tem cza­sów, w któ­rych żył Havel i świa­dec­twem zmian w Eu­ro­pie. - Hi­sto­ria Vac­la­va Havla wi­dzia­na przez pry­zmat fo­to­gra­fii Ska­chy sta­no­wi rów­no­cze­śnie przy­po­mnie­nie wy­da­rzeń z cza­sów so­cja­li­zmu, po­szu­ki­wa­nia wol­no­ści oraz z mo­men­tu upad­ku sta­re­go sys­te­mu i na­ro­dzin no­we­go. Jest to więc do­świad­cze­nie wspól­ne dla ca­łe­go re­gio­nu tej czę­ści Eu­ro­py. To także opo­wieść o gru­pie dy­sy­den­tów i sce­na­rzy­stów, któ­rzy po­sta­no­wi­li zna­leźć spo­sób na zmia­nę po­li­tycz­ne­go sta­tus quo - mó­wi­ła Na­ta­lia Żak.

Eks­po­zy­cja "Vac­lav Havel na wy­cią­gnię­cie ręki" po­trwa w MCK od 7 maja do 7 wrze­śnia. Jej współ­or­ga­ni­za­to­rem jest Cze­skie Cen­trum w War­sza­wie.

Vac­lav Havel - wy­bit­ny cze­ski pi­sarz, dra­ma­turg, dzia­łacz po­li­tycz­ny - uro­dził się w 1936 r. w Pra­dze. Od 1960 r. pra­co­wał w Te­atrze na Ba­lu­stra­dzie jako tech­nik sce­nicz­ny, dra­ma­turg i asy­stent re­ży­se­ra. Trzy lata póź­niej wła­śnie na tej sce­nie wy­sta­wio­no jego pierw­szą sztu­kę "Gar­den Party".

Po 1968 r., z po­wo­du dzia­łal­no­ści opo­zy­cyj­nej, Havel miał zakaz pu­bli­ka­cji w Cze­cho­sło­wa­cji, jego tek­sty uka­zy­wa­ły się w wy­daw­nic­twach pod­ziem­nych, sztu­ki nie były wy­sta­wia­ne. Jako lider an­ty­ko­mu­ni­stycz­nej opo­zy­cji - był m.in. jed­nym z ini­cja­to­rów i au­to­rów Karty 77 - był prze­śla­do­wa­ny i wię­zio­ny. Po ak­sa­mit­nej re­wo­lu­cji w 1989 roku zo­stał pre­zy­den­tem Cze­cho­sło­wa­cji - urząd ten spra­wo­wał do lipca 1992 r. Od stycz­nia 1993 r. do lu­te­go 2003 r. był pre­zy­den­tem Czech. Zmarł 18 grud­nia 2011 r.