Druga rocznica śmierci

Ireneusz Janiszewski - reżyser, scenograf, adaptator (1975-2014)

Dziś przypada druga rocznica śmierci reżysera Ireneusza Janiszewskiego. Wszystkich, którzy nie mieli szczęścia poznać tego rzetelnego, pracowitego i oddanego teatrowi człowieka, zapraszamy do zapoznania się z jego dokonaniami. Dla przyjaciół i bliskich na zawsze pozostanie kimś, kogo olbrzymia erudycja, wielka wrażliwość, życiowa mądrość i otwartość na drugiego człowieka sprawiły, że życie bez niego straciło wiele subtelnych odcieni. Bezpowrotnie.

Urodził się 6 listopada 1975 roku, zmarł 27 października 2014 roku w Łodzi.
Ukończył Reżyserię Dramatu na krakowskiej PWST, a także Kulturoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Debiutował 12 kwietnia 1997 asystując u Mikołaja Grabowskiego przy „Obywatelu Pekosiu" Tadeusza Słobodzianka w Teatre Słowackiego w Krakowie. Współpracował z Krystianem Lupą i Mikołajem Grabowskim, którym wielokrotnie asystował. Zrealizował prawie dwadzieścia spektakli w teatrach w Krakowie, Łodzi, Szczecinie, Katowicach, Radomiu i Zabrzu.

WYKSZTAŁCENIE
1989-1994 nauka w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. St. Wyspiańskiego w Krakowie

1995-2000 studia na Wydziału Reżyserii Dramatu PWST w Krakowie
W czasie studiów na WRD PWST współpracował z Krystianem Lupą i Mikołajem Grabowskim.
- asystent Mikołaja Grabowskiego przy realizacji "Obywatela Pekosia" w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- asystent Mikołaja Grabowskiego, przy realizacji "Króla Leara" w Teatrze Nowym w Łodzi.
- asystent podczas zajęć WA przy realizacji wybranych sceny z "Proroka Ilji" (późniejszy dyplom studentów WA PWST w Krakowie, a następnie spektakl Teatru Nowego w Łodzi.).
- asystent Krystiana Lupy przy inscenizacji "Lunatyków" w Teatrze Starym.
- reżyseria I aktu "Letników" Gorkiego, przedstawienia dyplomowego Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie pod opieką prof. Krystiana Lupy, prezentowanego m.in. na Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi.
- współpraca przy montażu telewizyjnej wersji "Kalkwerku" w reżyserii Krystiana Lupy

2002-2007 studia kulturoznawcze w Instytucie Religioznawstwa Wydziału Filozoficznego UJ
W ramach studiów religioznawczych zajmował się głównie związkami teatru i sztuki z religią. Napisał teksty na temat związku teatru i dramatu z mitem, szamanizmem, alchemią, technikami mnemonicznymi, wątkami masońskimi. W ramach studiów pisał prace naukowe na temat „nekrofilityczności" w literaturze, fenomenu „poezji katoptrycznej", związku teatru antycznej Grecji z religią, alchemicznej interpretacji „Burzy" Szekspira oraz tekst „To rzekł Zaratustra jako mit". Jego teksty publikowano w programach teatralnych („Peer Gynt", „Antygona", „Śluby panieńskie"). Artykuł „W stronę Zaratustry" ukazał się w jednym z numerów „Notatnika Teatralnego" (34/2004 - tekst ten jest formą szkicu, notatek na marginesie pracy nad adaptacją „To rzekł Zaratustra"). Również w programie teatralnym do spektaklu „Zaratustra" (Krystian Lupa, Teatr Stary), który opracowywał, znalazły się dwa jego teksty – „Trzy materie spektaklu" oraz „Portret szamana". Studia kulturoznawcze na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończył pracą magisterską „To rzekł Zaratustra jako mit" z wynikiem bardzo dobrym.

REALIZACJE TEATRALNE
W październiku 1999 roku odbyła się w Teatrze STU premiera jego realizacji „Ślubów panieńskich" Aleksandra Fredry. W obsadzie znaleźli się: Katarzyna Krzanowska, Agnieszka Korzeniowska, Jakub Przebindowski, Błażej Peszek, Urszula Popiel, Zbigniew Ruciński.

W marcu 2001 roku zrealizował powtórnie „Śluby", tym razem na otwarcie Małej Sceny w Teatrze Nowym w Łodzi. Spektakl był prezentowany na 27. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych, gdzie Katarzyna Krzanowska za rolę Anieli otrzymała główną nagrodę aktorską.

W latach 2001-2002 współpraca z Teatrem Nowym, w tym z dyrektorem Mikołajem Grabowskim, przy współtworzeniu strony artystycznej i organizacyjnej teatru.

W grudniu 2001 r., w ramach Tygodnia Sztuk Odważnych organizowanego przez Teatr Powszechny w Radomiu prezentował (zarówno w Starej Prochowni w Warszawie, jak i w radomskim Teatrze) dramat Krzysztofa Bizio „Toksyny".

W lutym 2002 roku w Teatrze im. Solskiego w Tarnowie odbyła się premiera „Antygony" Sofoklesa w jego reżyserii, scenografii i opracowaniu muzycznym.

W ramach Festiwalu Radom Odważny wyreżyserował i opracował scenograficznie dramat Szymona Wróblewskiego pt. „Punkiet" (tekst otrzymał II wyróżnienie w konkursie dramaturgicznym we Wrocławiu.) Spektakl otrzymał nagrodę specjalną w ministerialnym Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Był prezentowany w Gdańsku, a także dwukrotnie w Warszawie (również na zaproszenie ZASP). W grudniu 2002 roku „Punkiet" był prezentowany w dniu otwarcia wrocławskiej EURODRAMY 2002.

26 października 2002 roku w katowickim Teatrze im. Wyspiańskiego odbyła się premiera „Matki" Witkacego w jego reżyserii. Scenografię (przy jego współpracy) zaprojektowała Aneta Suskiewicz, zaś muzykę skomponował Jakub Ostaszewski.

W grudniu 2002 roku brał udział w Tygodniu Sztuk Odważnych organizowanym przez Teatr Powszechny w Radomiu. Przygotowywał, między innymi, prezentację – „Spalenia matki" Pawła Sali. Przy okazji tego przedsięwzięcia miał również okazję zapoznać się ze wszystkimi tekstami konkursowymi i festiwalowymi.

Latem 2003 roku brał udział w Warsztatach Dramaturgicznych „Sztuka dialogu nad Wigrami" organizowanych przez Tadeusza Słobodzianka.

W lutym 2004 roku rozpoczął współpracę z Krystianem Lupą przy przygotowywaniu scenariusza spektaklu „Zaratustra", opartego o dzieło Fryderyka Nietzschego „To rzekł Zaratustra". Prapremiera światowa przedstawienia odbyła się w ramach festiwalu w Atenach, w czerwcu 2004 roku. Spektakl był również prezentowany w dniu otwarcia Festiwalu Baz@rt w Teatrze Starym w Krakowie. Premiera w krakowskim Teatrze Starym dobyła się w 2005 roku.

W maju 2005 roku współpracował przy organizacji festiwalu Re_wizje romantyczne. Prowadził spotkania z prof. Ewą Bieńkowską, prof. Jackiem Bombą i Krystianem Lupą.

W listopadzie 2005 roku w Teatrze Nowym w Łodzi odbyła się premiera „Choroby młodości" Ferdynanda Brücknera w jego reżyserii. Spektakl powstał w ramach „Sceny Młodych" (projekt finansowany przez MKiDN). Spektakl był prezentowany w ramach I Spotkań Teatrów Miast Partnerskich. Mariusz Ostrowski, debiutujący na scenach łódzkich w spektaklu „Choroba młodości", otrzymał aktorską nagrodę za debiut w sezonie 2005/06. Spektakl został zaproszony do Nowego Sadu, Szegedu i Stuttgartu.

W latach 2005-2007 współpracował ze Sceną Młodych Teatru Nowego w Łodzi.

We wrześniu 2007 roku odbyła się premiera „Peer Gynta" Ibsena w Teatrze Polskim w Szczecinie w jego adaptacji i reżyserii.

W lutym 2008 roku odbyła się premiera „Metody Gronholm" Jordi Galcerana w Teatrze Nowym w Łodzi, w jego reżyserii i scenografii.

W 2009 roku współpracował z Teatrem Wytwórnia w Warszawie, prowadząc warsztaty „Praktykowanie u mistrzów", których owocem był, między innymi, pokaz scen z dramatu „Poważny jak śmierć, zimny jak głaz" Adama Rappa.

We wrześniu 2009 roku brał udział w Międzynarodowym Festiwalu DEMOLUDY przygotowując czytanie performatywne dramatu Biljany Sbrljanović „Supermarket".

W listopadzie 2009 w Teatrze Nowym w Łodzi roku odbyła się premiera „Na dnie" Gorkiego, w jego adaptacji, reżyserii i scenografii.

W styczniu 2009 roku w Teatrze Muzycznym w Łodzi dobyła się premiera „Na końcu tęczy", w jego reżyserii i scenografii. Spektakl był prezentowany na III Festiwalu Teatrów Muzycznych w Gdyni.

10 marca 2012 roku w Teatrze Polskim w Szczecinie odbyła się premiera „Curikowa" Maksyma Kuroczkina w jego reżyserii.

14 grudnia 2013 roku w Teatrze Nowym w Zabrzu odbyła się premiera jego ostatniego spektaklu - „W drodze do siebie" Mariji Arbatowej.

DYDAKTYKA, UDZIAŁ W PROJEKTACH EDUKACYJNYCH I WARSZTATACH
Prowadził zajęcia (elementarne zadania aktorskie, inscenizacja, improwizacje) na kierunku kulturoznawczym, specjalność tancerz – choreograf i aktorstwo na Wydziale Kulturoznawstwa Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Wielokrotnie prowadził projekty edukacyjne i warsztaty, skierowane zarówno do młodzieży, jak i nauczycieli i animatorów kultury, m. in. w Tarnowie, Radomiu i Warszawie.
Ostatnim projektem edukacyjnym, w którym brał udział (Praktykowanie u mistrzów), były zajęcia zapoznające młodzież licealną z zawodem reżysera, scenografa i dramaturga w Teatrze Wytwórnia w Warszawie. Owocem warsztatów były pokazy scen z dramatów „Poważny jak śmierć, zimny jak głaz" Adama Rappa i „Peer Gynt" Ibsena.

W Teatrze Nowym im . Kazimierza Dejmka zajmował stanowisko kierownika Działu Wydarzeń Okołoteatralnych. Do jego obowiązków należało planowanie i organizowanie wydarzeń kulturalnych związanych z bieżącymi działaniami teatru (spotkania widzów z artystami, organizowanie spotkań autorskich, paneli dyskusyjnych, prezentacji dramaturgii polskiej i zagranicznej), a także nadzór nad działaniami Centrum Edukacji Teatralnej oraz przygotowywanymi przez teatr wydarzeniami festiwalowymi.

Olga Ptak
Dziennik Teatralny
27 października 2016

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia