Druga rocznica śmierci

Ireneusz Janiszewski - reżyser, scenograf, adaptator (1975-2014)

Dziś przypada druga rocznica śmierci reżysera Ireneusza Janiszewskiego. Wszystkich, którzy nie mieli szczęścia poznać tego rzetelnego, pracowitego i oddanego teatrowi człowieka, zapraszamy do zapoznania się z jego dokonaniami. Dla przyjaciół i bliskich na zawsze pozostanie kimś, kogo olbrzymia erudycja, wielka wrażliwość, życiowa mądrość i otwartość na drugiego człowieka sprawiły, że życie bez niego straciło wiele subtelnych odcieni. Bezpowrotnie.

Urodził się 6 listopada 1975 roku, zmarł 27 października 2014 roku w Łodzi.
Ukończył Reżyserię Dramatu na krakowskiej PWST, a także Kulturoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Debiutował 12 kwietnia 1997 asystując u Mikołaja Grabowskiego przy „Obywatelu Pekosiu" Tadeusza Słobodzianka w Teatre Słowackiego w Krakowie. Współpracował z Krystianem Lupą i Mikołajem Grabowskim, którym wielokrotnie asystował. Zrealizował prawie dwadzieścia spektakli w teatrach w Krakowie, Łodzi, Szczecinie, Katowicach, Radomiu i Zabrzu.

WYKSZTAŁCENIE
1989-1994 nauka w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. St. Wyspiańskiego w Krakowie

1995-2000 studia na Wydziału Reżyserii Dramatu PWST w Krakowie
W czasie studiów na WRD PWST współpracował z Krystianem Lupą i Mikołajem Grabowskim.
- asystent Mikołaja Grabowskiego przy realizacji "Obywatela Pekosia" w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- asystent Mikołaja Grabowskiego, przy realizacji "Króla Leara" w Teatrze Nowym w Łodzi.
- asystent podczas zajęć WA przy realizacji wybranych sceny z "Proroka Ilji" (późniejszy dyplom studentów WA PWST w Krakowie, a następnie spektakl Teatru Nowego w Łodzi.).
- asystent Krystiana Lupy przy inscenizacji "Lunatyków" w Teatrze Starym.
- reżyseria I aktu "Letników" Gorkiego, przedstawienia dyplomowego Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie pod opieką prof. Krystiana Lupy, prezentowanego m.in. na Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi.
- współpraca przy montażu telewizyjnej wersji "Kalkwerku" w reżyserii Krystiana Lupy

2002-2007 studia kulturoznawcze w Instytucie Religioznawstwa Wydziału Filozoficznego UJ
W ramach studiów religioznawczych zajmował się głównie związkami teatru i sztuki z religią. Napisał teksty na temat związku teatru i dramatu z mitem, szamanizmem, alchemią, technikami mnemonicznymi, wątkami masońskimi. W ramach studiów pisał prace naukowe na temat „nekrofilityczności" w literaturze, fenomenu „poezji katoptrycznej", związku teatru antycznej Grecji z religią, alchemicznej interpretacji „Burzy" Szekspira oraz tekst „To rzekł Zaratustra jako mit". Jego teksty publikowano w programach teatralnych („Peer Gynt", „Antygona", „Śluby panieńskie"). Artykuł „W stronę Zaratustry" ukazał się w jednym z numerów „Notatnika Teatralnego" (34/2004 - tekst ten jest formą szkicu, notatek na marginesie pracy nad adaptacją „To rzekł Zaratustra"). Również w programie teatralnym do spektaklu „Zaratustra" (Krystian Lupa, Teatr Stary), który opracowywał, znalazły się dwa jego teksty – „Trzy materie spektaklu" oraz „Portret szamana". Studia kulturoznawcze na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończył pracą magisterską „To rzekł Zaratustra jako mit" z wynikiem bardzo dobrym.

REALIZACJE TEATRALNE
W październiku 1999 roku odbyła się w Teatrze STU premiera jego realizacji „Ślubów panieńskich" Aleksandra Fredry. W obsadzie znaleźli się: Katarzyna Krzanowska, Agnieszka Korzeniowska, Jakub Przebindowski, Błażej Peszek, Urszula Popiel, Zbigniew Ruciński.

W marcu 2001 roku zrealizował powtórnie „Śluby", tym razem na otwarcie Małej Sceny w Teatrze Nowym w Łodzi. Spektakl był prezentowany na 27. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych, gdzie Katarzyna Krzanowska za rolę Anieli otrzymała główną nagrodę aktorską.

W latach 2001-2002 współpraca z Teatrem Nowym, w tym z dyrektorem Mikołajem Grabowskim, przy współtworzeniu strony artystycznej i organizacyjnej teatru.

W grudniu 2001 r., w ramach Tygodnia Sztuk Odważnych organizowanego przez Teatr Powszechny w Radomiu prezentował (zarówno w Starej Prochowni w Warszawie, jak i w radomskim Teatrze) dramat Krzysztofa Bizio „Toksyny".

W lutym 2002 roku w Teatrze im. Solskiego w Tarnowie odbyła się premiera „Antygony" Sofoklesa w jego reżyserii, scenografii i opracowaniu muzycznym.

W ramach Festiwalu Radom Odważny wyreżyserował i opracował scenograficznie dramat Szymona Wróblewskiego pt. „Punkiet" (tekst otrzymał II wyróżnienie w konkursie dramaturgicznym we Wrocławiu.) Spektakl otrzymał nagrodę specjalną w ministerialnym Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Był prezentowany w Gdańsku, a także dwukrotnie w Warszawie (również na zaproszenie ZASP). W grudniu 2002 roku „Punkiet" był prezentowany w dniu otwarcia wrocławskiej EURODRAMY 2002.

26 października 2002 roku w katowickim Teatrze im. Wyspiańskiego odbyła się premiera „Matki" Witkacego w jego reżyserii. Scenografię (przy jego współpracy) zaprojektowała Aneta Suskiewicz, zaś muzykę skomponował Jakub Ostaszewski.

W grudniu 2002 roku brał udział w Tygodniu Sztuk Odważnych organizowanym przez Teatr Powszechny w Radomiu. Przygotowywał, między innymi, prezentację – „Spalenia matki" Pawła Sali. Przy okazji tego przedsięwzięcia miał również okazję zapoznać się ze wszystkimi tekstami konkursowymi i festiwalowymi.

Latem 2003 roku brał udział w Warsztatach Dramaturgicznych „Sztuka dialogu nad Wigrami" organizowanych przez Tadeusza Słobodzianka.

W lutym 2004 roku rozpoczął współpracę z Krystianem Lupą przy przygotowywaniu scenariusza spektaklu „Zaratustra", opartego o dzieło Fryderyka Nietzschego „To rzekł Zaratustra". Prapremiera światowa przedstawienia odbyła się w ramach festiwalu w Atenach, w czerwcu 2004 roku. Spektakl był również prezentowany w dniu otwarcia Festiwalu Baz@rt w Teatrze Starym w Krakowie. Premiera w krakowskim Teatrze Starym dobyła się w 2005 roku.

W maju 2005 roku współpracował przy organizacji festiwalu Re_wizje romantyczne. Prowadził spotkania z prof. Ewą Bieńkowską, prof. Jackiem Bombą i Krystianem Lupą.

W listopadzie 2005 roku w Teatrze Nowym w Łodzi odbyła się premiera „Choroby młodości" Ferdynanda Brücknera w jego reżyserii. Spektakl powstał w ramach „Sceny Młodych" (projekt finansowany przez MKiDN). Spektakl był prezentowany w ramach I Spotkań Teatrów Miast Partnerskich. Mariusz Ostrowski, debiutujący na scenach łódzkich w spektaklu „Choroba młodości", otrzymał aktorską nagrodę za debiut w sezonie 2005/06. Spektakl został zaproszony do Nowego Sadu, Szegedu i Stuttgartu.

W latach 2005-2007 współpracował ze Sceną Młodych Teatru Nowego w Łodzi.

We wrześniu 2007 roku odbyła się premiera „Peer Gynta" Ibsena w Teatrze Polskim w Szczecinie w jego adaptacji i reżyserii.

W lutym 2008 roku odbyła się premiera „Metody Gronholm" Jordi Galcerana w Teatrze Nowym w Łodzi, w jego reżyserii i scenografii.

W 2009 roku współpracował z Teatrem Wytwórnia w Warszawie, prowadząc warsztaty „Praktykowanie u mistrzów", których owocem był, między innymi, pokaz scen z dramatu „Poważny jak śmierć, zimny jak głaz" Adama Rappa.

We wrześniu 2009 roku brał udział w Międzynarodowym Festiwalu DEMOLUDY przygotowując czytanie performatywne dramatu Biljany Sbrljanović „Supermarket".

W listopadzie 2009 w Teatrze Nowym w Łodzi roku odbyła się premiera „Na dnie" Gorkiego, w jego adaptacji, reżyserii i scenografii.

W styczniu 2009 roku w Teatrze Muzycznym w Łodzi dobyła się premiera „Na końcu tęczy", w jego reżyserii i scenografii. Spektakl był prezentowany na III Festiwalu Teatrów Muzycznych w Gdyni.

10 marca 2012 roku w Teatrze Polskim w Szczecinie odbyła się premiera „Curikowa" Maksyma Kuroczkina w jego reżyserii.

14 grudnia 2013 roku w Teatrze Nowym w Zabrzu odbyła się premiera jego ostatniego spektaklu - „W drodze do siebie" Mariji Arbatowej.

DYDAKTYKA, UDZIAŁ W PROJEKTACH EDUKACYJNYCH I WARSZTATACH
Prowadził zajęcia (elementarne zadania aktorskie, inscenizacja, improwizacje) na kierunku kulturoznawczym, specjalność tancerz – choreograf i aktorstwo na Wydziale Kulturoznawstwa Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Wielokrotnie prowadził projekty edukacyjne i warsztaty, skierowane zarówno do młodzieży, jak i nauczycieli i animatorów kultury, m. in. w Tarnowie, Radomiu i Warszawie.
Ostatnim projektem edukacyjnym, w którym brał udział (Praktykowanie u mistrzów), były zajęcia zapoznające młodzież licealną z zawodem reżysera, scenografa i dramaturga w Teatrze Wytwórnia w Warszawie. Owocem warsztatów były pokazy scen z dramatów „Poważny jak śmierć, zimny jak głaz" Adama Rappa i „Peer Gynt" Ibsena.

W Teatrze Nowym im . Kazimierza Dejmka zajmował stanowisko kierownika Działu Wydarzeń Okołoteatralnych. Do jego obowiązków należało planowanie i organizowanie wydarzeń kulturalnych związanych z bieżącymi działaniami teatru (spotkania widzów z artystami, organizowanie spotkań autorskich, paneli dyskusyjnych, prezentacji dramaturgii polskiej i zagranicznej), a także nadzór nad działaniami Centrum Edukacji Teatralnej oraz przygotowywanymi przez teatr wydarzeniami festiwalowymi.

Olga Ptak
Dziennik Teatralny
27 października 2016

Książka tygodnia

Wyklęty lud ziemi
Wydawnictwo Karakter
Fanon Frantz

Trailer tygodnia

Wodzirej
Marcin Liber
Premiera "Wodzireja" w sobotę (8.03) ...