Dziwność pod lupą

„Ep" – reż. Agnieszka Jakimiak, Kuba Krzewiński – TR Warszawa

„Ep" to zapis znaku używanego przez społeczność Głuchych do określenia czegoś jako dziwne, niefajne lub wyrażenia, że czuje się nieswojo. „Ep" w TR Warszawa to spektakl wyjątkowy, podczas którego na scenie i na widowni spotykają się słyszący i g/Głusi.

Spektakl „Ep" (scen./kompozycja Agnieszka Jakimiak, Kuba Krzewiński) ma formę tryptyku. W pierwszej części, Ep 1, Adam Stoyanov (aktor i poeta migowy, autor scenariusza migowego i poezji migowej) i Łukasz Owczynnikow (kontrabasista) prezentują utwór Kuby Krzewińskiego z 2018 roku, zatytułowany „Ep" i będący punktem wyjścia do spektaklu. Następuje zanurzenie w świecie języka migowego oraz niestandardowych dźwięków wydobywanych z kontrabasu i bębna poprzez gładzenie, muskanie czy uderzanie w pudło rezonansowe, struny i membranę.

Zbliżamy się do twórczości Kuby Krzewińskiego zdradzającej fascynację dotykiem, poznając paletę nowych dźwięków, którymi instrumenty odpowiadają artystom. Scenografia wzbogaca odczucia poprzez cienie i lustrzane odbicia (scenografia, wideo i światła: Michał Dobrucki). W tym niestandardowym klimacie snujemy rozważania na temat istoty dziwności. Dlaczego naturalna ciekawość i akceptacja inności, z czasem ustępują miejsca poczuciu dziwności w obliczu tego, co jest inne lub nowe? Jak bardzo pojęcie normy zakorzenione jest w kulturze i narzucone przez większość? Co dla mnie jest dziwne? Czy ja jestem dziwna?

W Ep 2 Monika Frajczyk, w charakterystyczny dla aktorów TR Warszawa i niezawodnie ujmujący mnie, naturalny sposób, opowiada dziwną historię o dziwnym człowieku. Rozważania na temat dziwności oscylują wokół przestrzeni jej sprzyjającej. Gdzie jest odpowiednie miejsce na dziwne zachowania? W życiu czy w sztuce? Czy dziwne zachowania mogą odgrywać ważną rolę dla poprawnego funkcjonowania człowieka? Czym dla artysty jest reakcja odbiorcy?

Ep 3, poprzez utwory Johna Cage'a, stopniowo odchodzi od dźwięków i treści, prowadząc spektakl ku ciszy. Fragment „Wykładu o niczym" i wykonany przez trio trzyczęściowy utwór „4'33"", skomponowany wyłącznie z pauz, pokazują, że istotę utworu stanowi czas jego trwania, czas, który może być wypełniony ciszą i pozbawiony konkretnego przesłania.

„Ep" przepełniony jest rozważaniami na temat sztuki, możliwych form, przedstawianych treści oraz interakcji twórców i artystów z odbiorcami. Stanowi też refleksję nad sposobami komunikacji. Język mówiony to tylko jedno z wielu narzędzi służących porozumiewaniu się. Dźwięk, to także wibracje. Komunikujemy się gestami, również dotykiem, jak w przypadku osób głuchoniewidomych. Do przekazu może też służyć cisza.

Spektakl „Ep" to owoc spotkania teatru, poezji, muzyki i ciszy. Czy jest dziwny? Przytaczając fragment utworu „Ep": „Dziwność zależy od podmiotu oceniającego, a nie od ocenianego.".

Premiera „Ep" rozpoczyna w TR Warszawa sezon teatralny 2024/25, którego hasłem przewodnim jest przepływ. Teatr skupi się na komunikacji pomiędzy twórcami i odbiorcami, współtworzeniu i zacieraniu sztywnych granic.

Uwagi dodatkowe: w spektaklu pojawiają się sceny nagości, używane są światła stroboskopowe i dźwięki o niskiej częstotliwości.

Beata Kośmider
Dziennik Teatralny Warszawa
24 września 2024
Teatry
TR Warszawa

Książka tygodnia

Wyklęty lud ziemi
Wydawnictwo Karakter
Fanon Frantz

Trailer tygodnia

Wodzirej
Marcin Liber
Premiera "Wodzireja" w sobotę (8.03) ...