Edmund Fidler (1907 - 1999)

Aktor radiowy, teatralny i telewizyjny.

Urodził się 20 kwietnia 1907 w Warszawie. Zmarł 21 września 1999 w Warszawie.

W 1930 został zatrudniony jako adept w Teatrze Ateneum w Warszawie, gdzie już jako aktor zadebiutował rolą Dezertera w spektaklu „Kapitan z Koepenick" Carla Zuckmayera w reżyserii Leona Schillera (premiera 3 listopada 1932).

W 1932 przeniósł się na rok do Teatru Nowa Komedia w Warszawie. Zagrał tam w dwóch spektaklach: „Firma" Mariana Hemara (7 września 1933) i „Rodzina" Antoniego Slonimskiego (19 grudnia 1933), oba w reżyserii Stanisławy Perzanowskiej.

Do rozpoczęcia wojny zatrudniony w Teatrze Kameralnym w Warszawie (1934-1935), Teatrze Miejskim w Łodzi (1935-1936) i Stołecznym Teatrze Powszechnym (1936-1939) lecz nie dostał tam żadnej roli.

Po wojnie zagrał w Teatrze Powszechnym TUR w Łodzi (filii Teatru Wojska Polskiego) w spektaklu „Mariusz" Marcela Pagnola w reżyserii Aleksandra Zelwerowicza (9 marca 1946). W tym samym roku przeniósł się do Warszawy, gdzie najpierw w Miejskich Teatrach Dramatycznych (1946-1948), następnie w Teatrze Nowym (Scena Komediowo-Muzyczna) (1948-1953) wystąpił w kilku realizacjach m. in.: „Zaczarowane koło" Lucjana Rydla, „Świerszcz za kominem" Karola Dickensa, „Dom otwarty" Michała Bałuckiego, „Damy i huzary" Aleksandra Fredry, „Uczone białogłowy" Moliera czy „Sen nocy letniej" Williama Szekspira.

W 1953 zatrudniony został w warszawskim Teatrze Współczesnym gdzie w 1978 przeszedł na emeryturę. Już na emeryturze pozostał czynny zawodowo i grał do 1989 w kilku spektaklach: „Wiśniowy sad" Antoniego Czechowa, w reżyserii Macieja Prusa, „Kordian" Juliusza Słowackiego w reżyserii Erwina Axera, „Przebudzenie wiosny" Franka Wedekinda w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego. Już jako wolny strzelec zapraszany był do Teatru Kwadrat i Teatru na Woli. Ostatnia premiera z jego udziałem odbyła się właśnie w „Kwadracie" 27 stycznia 1989 „Panienki madame Tiny" Pierre Cesnota w reżyserii Wojciecha Pokory. Zagrał w niej postać Pana Maillota. W sumie w czasie zawodowej kariery uczestniczył w teatrach dramatycznych w ponad pięćdziesięciu spektaklach.

Swoją aktywność zaznaczył też w Teatrze Telewizji, gdzie wystąpił w 35 premierach tego teatru. Zaczął od „Żeglarza" Jerzego Szaniawskiego w reżyserii Józefa Słotwńskiego (1958). Zagrał Króla w „Małym Księciu" w reżyserii Jerzego Gruzy (1958), Lafeu we „Wszystko dobre co się dobrze kończy" Williama Szekspira w reżyserii Edwarda Dziewońskiego (1974), Przewodniczącego Jury w „Grupie Laokoona" Tadeusza Różewicza w reżyserii Zygmunta Hübnera (1978) oraz Posłańca w „Tym razem żegnaj na zawsze" Barbary Borys-Damięckiej (9 marca 1988).

Niezwykłą aktywność wykazywał w Teatrze Polskiego Radia. Jego dorobek, to ponad trzysta pięćdziesiąt ról na przestrzeni 45 lat. To rzadki przypadek takiej aktywności w Teatrze Polskiego Radia.
Rozpoczął od jednego z pierwszych słuchowisk TPR „Trzy byliny: "Wołga Wsiesławicz" Anonima w reżyserii Jerzego Kreczmara z muzyką Witolda Lutosławskiego (premiera 17 sierpnia 1948). Brał udział w wielu radiowych projektach cyklicznych np.: „Teatr Uniwersalny Eterek" i „Kabaret Starszych Panów" Jeremiego Przybory, „Kollokacja" Józefa Korzeniowskiego, „Lalka" Bolesława Prusa ale przede wszystkim uczestniczył i współtworzył realizacje wielkich tytułów literatury polskiej i światowej adaptowane na potrzeby radiowych słuchowisk jak m.in.: „Wesele" Antoniego Czechowa, „Pańskie dziady", „Klub kawalerów" i „Dom otwarty" Michała Bałuckiego, „Rewizor" Mikołaja Gogola, „Don Kichot" Miguela de Cervantesa, „Odys na Itace" Homera, „Złota Czaszka" Juliusza Słowackiego, „Skradzione szczęście" Iwana Franki, „Wielki strach" Marka Hłaski, „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza, „Studium w szkarłacie" Arthura Conana Doyla, „Leonce i Lena" Georga Büchnera i wiele innych.

Z dostępnych źródeł nie wynika, czy kiedykolwiek wystąpił w produkcji filmowej. To nieco dziwne ale wynika z tego, że albo nie otrzymał żadnej propozycji albo wszystkie odrzucił.

Nagrody i odznaczenia:
1954 - Medal 10-lecia PRL
1960 - nagroda Komitetu d/s PRiTV
1977 - Złoty Krzyż Zasługi
1977 - Krzyż Kawalerski OOP

___

Źródło: FilmPolski, Encyklopedia Teatru, E-teatr

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
20 kwietnia 2023
Portrety
Edmund Fidler

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...