Edmund Wojnarowski

Edmund Wojnarowski, urodzony 21 września 1930 r. w Starym Sączu, ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1954). Od tej pory mieszkał i tworzył na Śląsku, od wielu lat w Katowicach. 

Dziennikarz, publicysta, poeta i dramaturg, autor utworów dla dzieci, twórca radiowy, satyryk i reżyser, laureat nagród literackich (m.in. za sztuki dla teatru lalek i monodramy).

Swoje pierwsze utwory teatralne (Aldebaranek, Mądry jak Maćków kot, który świeczkę zjadł i po ciemku chodził, Ondraszku Ondraszku, Ballada o bochenku chleba, Pacydło nie śpi, Uśmiech dla smoka) napisał dla katowickiego “Ateneum” – tutaj wystawiono ich prapremierowe inscenizacje; szybko jednak znalazły się w repertuarze innych zespołów.

Spośród innych sztuk tego autora, goszczących w teatrach lalek, opublikowanych w czasopismach lub też wydanych oddzielnie wymienić z pewnością trzeba Przypowieść o Jasiu, który szukał osła, Nowe szaty królika, Piernikomachię, O królewnie Banialuce i księciu Dyrdymale czy Bajkopeję (w reżyserii autora). Kolejne – Sztuka do trzech razy i Biegnijcie do szopki (Kolędariusz na Boże Narodzenie i Trzech Króli) – zanim znalazły się na deskach teatralnych, swoje prapremiery miały na antenie radiowej, w formie słuchowisk. Biegnijcie do szopki obejrzała ponadto najpierw publiczność angielska, jej sceniczna wersja powstała bowiem na zamówienie londyńskiego Teatru “Imagination”. 

Szczególnym powodzeniem cieszyła się – i cieszy się nadal - Ballada o bochenku chleba. W wersji pod tytułem O tym, jak Król Kiep obraził raz chleb wygrała w 1975 r. konkurs dramaturgiczny ogłoszony przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz miesięcznik “Scena”. Doczekała się blisko 20 inscenizacji, a jej autor – Złotej Maski – za spektakl przygotowany na scenie dramatycznej (Teatr Nowy w Zabrzu). Widowisko Divadla Loutek w Ostravie zarejestrowała i pokazała Czechosłowacka Telewizja; podobnie na ekranach TVP znalazł się spektakl katowicki. Premiera jednej z katowickich wersji Ballady o bochenku chleba miała miejsce również w Londynie. 

Sukcesami ostatniej baśni – O Smoku Grubeloku – Edmund Wojnarowski mógł się pochwalić szczególnie. Przedstawienie zgłoszone do XII edycji Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej znalazło się bowiem wśród 12 spektakli wyróżnionych przez jury kwalifikacją do finału. Niezależnie od tego faktu, inscenizacja zaproszona została przez Teatr Narodowy do gościnnej prezentacji na scenie Teatru Małego w Warszawie. Spektakl był też nominowany do nagrody artystycznej Złota Maska w kategorii “spektakl roku dla dzieci”. 

Edmund Wojnarowski tworzył także dla dorosłych. Szczególnie dużo uwagi poświęcał rozważaniom semantycznym; wykorzystując różne formy literackie, bawiąc się swobodnie znakiem, symbolem, konwencją.

Wydał między innymi tomik poezji Profile, zbiór satyr Ranek Salomona, powieść-pastisz I słychać było rechot żab, monodramy Piłka Yorika i Traktat o krasnoludku, prozę teatralną na tematy animowane Animałki, tomik Stąd do Wisły, zbiór song-esejów (jest twórcą tego gatunku) Rapokalipsa. Publikował m.in. w miesięczniku “Śląsk”, w “Kurierze Starosądeckim”, w “Panoramie”, czasopiśmie “Teatr Lalek” i biuletynie “Animator”. 

Przez 50 lat związany był z Radiem Katowice (m.in. jako szef Redakcji Rozrywkowej, potem z-ca dyrektora ds. programowych). Trudno by tu było wymienić to wszystko, co wyszło spod jego pióra. Przypomnieć warto jednak Psa na portierni – kabaret, przy pomocy którego pierwszy raz po wojnie gwara śląska pojawiła się na znowu na antenie radiowej, nie tylko w formie etnicznej dokumentacji, stworzenie pierwszej na antenie w Polsce akcji antynikotynowej (Audycja dla niepalących) oraz wyemitowanie pierwszego w kraju słuchowiska stereofonicznego Paweł i Gaweł. Od 1995 aż do 2003 r. na tejże antenie w prawie w każde niedzielne przedpołudnie wygłaszał swoje Rozważania na oklepany temat. 

Był szefem Redakcji Teatralnej śląskiej TV, kierownikiem literackim Teatru “Ateneum” w Katowicach i Nowego w Zabrzu, wykładowcą w Studiu Aktorskim przy Teatrze Dzieci Zagłębia w Będzinie. Nie sposób pominąć jego udziału w stworzeniu w Katowicach znakomitego kabaretu “Śruba” i trzech doń programów. Zajmował się również rysunkiem satyrycznym (publikował m.in. w “Szpiklach” i tygodniku “Kocynder”.

Jako reżyser zrealizował wiele audycji radiowych, ale również kilka własnych sztuk w teatrach lalek.

Był m.in. jednym z członków-założycieli Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego, członkiem ZAiKS-u, POLUNIMA, uczestniczył w pracach Komisji Kwalifikacyjnej Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalek “Katowice-Dzieciom”.

W 2008 r. minęło 55 lat jego pracy twórczej.