Edward Żentara (1956 - 2011)
Aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, reżyser i dyrektor teatru.Urodził się 18 marca 1956 w Sianowie. Zmarł 25 maja 2011 w Tarnowie.
Urodził się w Sianowie. Jego młodszy brat, Leszek Żentara (ur. 18 sierpnia 1959) został także aktorem. Dorastał w Koszalinie, gdzie w 1975 ukończył Liceum Ekonomiczne. Studiował na Wydziale Aktorskim w łódzkiej Szkole Filmowej, którą ukończył w 1980.
W 1975 zadebiutował na deskach Teatru Propozycji „Dialog" w Koszalinie w benefisowym przedstawieniu Aktor. Po ukończeniu studiów występował w teatrach: im. Juliusza Osterwy w Lublinie (1979–1980), Polskim w Warszawie (1980–1981), Starym w Krakowie (1981–1990), Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza (1993–96), Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1996–1997), Polskim w Szczecinie (1998–2001) i Bałtyckim Teatrze Dramatycznym, gdzie w latach 2004–2005 pełnił funkcję dyrektora artystycznego.
Był także prezesem Stowarzyszenia Dialog, dyrektorem Teatru Dialog (1998–2003), przez dwa lata dyrektorem artystycznym Grudziądzkich Sezonów Teatralnych. Wyreżyserował wiele spektakli.
Po raz pierwszy trafił na szklany ekran w serialu Rodzina Połanieckich (1978), gdzie wystąpił w trzech odcinkach jako służący w Krzemieniu. Rok potem pojawił się jako chłopak na zabawie w serialu W słońcu i w deszczu (1979).
Zadebiutował na dużym ekranie w dramacie politycznym Feliksa Falka Był jazz (1981) u boku Michała Bajora.
Po występie jako Janusz u boku Willema Dafoe (w roli żydowsko-greckiego boksera Salama Aroucha) w dramacie wojennym Roberta M. Younga Triumf ducha (Triumph of the Spirit, 1989)[8], którego akcja rozgrywa się w Auschwitz-Birkenau, wcielił się w postać Maksymiliana Kolbe w dramacie biograficznym Krzysztofa Zanussiego Życie za życie. Maksymilian Kolbe (1990)[9] z udziałem Christopha Waltza.
Obdarzony bardzo korzystnymi warunkami zewnętrznymi, wysportowany, często grywał role wojskowych jak Rudi, adiutant Knocha w dramacie wojennym Jerzego Hoffmana Wedle wyroków twoich... (1983), kapitan Salapska w dramacie historycznym Istvána Szabó Pułkownik Redl (1985)[8], Jerzy, aplikant, pomocnik sędziego śledczego w serialu Temida (1985), porucznik w komedii Janusza Majewskiego C.K. Dezerterzy (1986), polski oficer w dramacie wojennym Carlosa Saury Aj, Carmela! (1990)[9] czy pułkownik Orłowski w serialu FR3 Powrót Arsène'a Lupin (1993). W telewizyjnym filmie biograficznym Jan Paweł II (2006) z Johnem Voightem i Carym Elwesem wystąpił jako oficer Gestapo – tajnej policji państwowej III Rzeszy. W rosyjskim miniserialu wojennym Dywersant. Koniec wojny (2007) zagrał postać niemieckiego pułkownika.
W 2007 wystąpił w roli pierwszoplanowej w filmie Teczka Kossakowskiego, który opowiadał o powszechnym w ostatnich latach procesie lustracji prowadzonym przez IPN. Film ten otrzymał nagrodę dla „Najlepszego Filmu Polskiego" na Sopot Film Festival, m.in. „za przejmujące kreacje aktorskie Edwarda Żentary, Andrzeja Szczytko i Kamili Sammler".
W Teatrze Polskiego Radia zadebiutował w „Gwieździe Dawida" Zofii Orszulskiej w reż. Romany Bobrowskiej (19 sierpnia 1987). Zagrał także w spektaklu m.in.: „Piosenka o ranie" Juliana Kornhausera w reż. Romany Bobrowskiej (19 maja 1991) i „Kapelusz i ciasteczko" (Mundek) w reż. Józefa Hena (24 stycznia 2005).
Od 4 lipca 2008 pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. Ludwika Solskiego w Tarnowie.
Był żonaty z Magdaleną Żentarą, miał jednego syna – Mikołaja, muzyka m.in. Kriegsmaschine i Mgły. Popełnił samobójstwo w swoim tarnowskim mieszkaniu, pozostawiając list, w którym tłumaczył swoje postępowanie.
Został pochowany 30 maja 2011 na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Gnieźnieńskiej w Koszalinie.
Odznaczenia i nagrody:
1986 - Kalisz - XXVI KST - Główna Nagroda za rolę tytułową w przedstawieniu "Woyzeck" Georga Buchnera w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1986 - Złota Kaczka
1986 - nagroda im.Cybulskiego za role w filmach: "Siekierezada", "Karate po polsku" i serialu "Trzy młyny"
1987 - Toruń - XXI OFTJA - nagroda jury oraz nagroda prezydenta miasta za rolę w monodramie "Romans z Monizą Clavier" wg Sławomira Mrożka w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1988 - Kraków - nagroda prezydenta miasta za wybitne dokonania w dziedzinie twórczości filmowej i teatralnej
1989 - Brązowy Krzyż Zasługi
2022 - Tarnów - Złota Rózga przyznana w plebiscycie pisma TEMI za "obniżenie poziomu tego, co się dzieje na tarnowskiej scenie"
Źródła: Culture.pl, Wikipedia, E-teatr, FilmPolski
