Helena Gromnicka (1896-1962)

Polska aktorka teatralna

Urodziła się 26 stycznia 1896 we Lwowie. Zmarła 26 marca 1962 w Londynie.

Helena Gromnicka (Jadwiga Dygatówna). Córka aktorki Stefanii Gromnickiej (~1873-1922), matka aktorki Krystyny Dygat.

Debiutowała w czerwcu 1915 roku w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie jeszcze pod wcześniejszym nazwiskiem – Jadwiga Dygatówna, a w następnym sezonie (1915/1916) w tym samym teatrze zagrała kilka niewielkich ról („Dzieci kapitana Granta" – Mary, „Złoty wiek rycerstwa" „Ćwiartka papieru" - Rózia, czy „Ćwiartka papieru" - Maria) jako Helena Dygatówna. W następnych latach występowała w teatrach w Kielcach (1916) i Lublinie (1917). W 1917 została zaangażowana w niedawno otwartym (1913) Teatrze Polskim w Warszawie.

Jej pierwsza rola to Lilijka w przedstawieniu Tadeusza Konczyńskiego „Królewna Lilijka" w reżyserii Leona Schillera, którego premiera odbyła się 22 grudnia 1917 roku. U Schillera wystąpiła także po raz pierwszy jako Helena Gromnicka. W następnym sezonie (1918/1919) przeniosła się do Teatru Rozmaitości. W końcu 1919 roku (29 listopada) wzięła udział w inauguracyjnym przedstawieniu Teatru Reduta „Ponad śnieg" jako Helena. W Reducie występowała do końca sezonu 1920/1921, po czym przeniosła się znów do Teatru Rozmaitości gdzie objęła większość ról po Joannie Schilling-Popławskiej oraz Stanisławie Lubicz-Sarnowskiej, która po wyjściu za mąż opuściła scenę.

W latach 1921- 1932 Helena Gromnicka występowała na wielu warszawskich scenach: Teatr Polski, Teatr Mały, Teatr Komedia, Teatr im. W. Bogusławskiego (teatr eksperymentalny 1921–1926), Teatry Miejskie, Teatr Artystów i Teatr Narodowy.

29 kwietnia 1920 roku wyszła za mąż za Stanisława Dygata i wyjechała z nim do Triestu, kończąc jednocześnie karierę sceniczną, ponieważ na skutek nieudanej operacji gardła, której poddała się w czasie II Wojny Światowej we Francji straciła głos i na scenę już nie wróciła.

Po wojnie przebywała na emigracji.

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
26 stycznia 2024
Portrety
Helena Gromnicka

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia