Helena Gromnicka (1896-1962)

Polska aktorka teatralna

Urodziła się 26 stycznia 1896 we Lwowie. Zmarła 26 marca 1962 w Londynie.

Helena Gromnicka (Jadwiga Dygatówna). Córka aktorki Stefanii Gromnickiej (~1873-1922), matka aktorki Krystyny Dygat.

Debiutowała w czerwcu 1915 roku w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie jeszcze pod wcześniejszym nazwiskiem – Jadwiga Dygatówna, a w następnym sezonie (1915/1916) w tym samym teatrze zagrała kilka niewielkich ról („Dzieci kapitana Granta" – Mary, „Złoty wiek rycerstwa" „Ćwiartka papieru" - Rózia, czy „Ćwiartka papieru" - Maria) jako Helena Dygatówna. W następnych latach występowała w teatrach w Kielcach (1916) i Lublinie (1917). W 1917 została zaangażowana w niedawno otwartym (1913) Teatrze Polskim w Warszawie.

Jej pierwsza rola to Lilijka w przedstawieniu Tadeusza Konczyńskiego „Królewna Lilijka" w reżyserii Leona Schillera, którego premiera odbyła się 22 grudnia 1917 roku. U Schillera wystąpiła także po raz pierwszy jako Helena Gromnicka. W następnym sezonie (1918/1919) przeniosła się do Teatru Rozmaitości. W końcu 1919 roku (29 listopada) wzięła udział w inauguracyjnym przedstawieniu Teatru Reduta „Ponad śnieg" jako Helena. W Reducie występowała do końca sezonu 1920/1921, po czym przeniosła się znów do Teatru Rozmaitości gdzie objęła większość ról po Joannie Schilling-Popławskiej oraz Stanisławie Lubicz-Sarnowskiej, która po wyjściu za mąż opuściła scenę.

W latach 1921- 1932 Helena Gromnicka występowała na wielu warszawskich scenach: Teatr Polski, Teatr Mały, Teatr Komedia, Teatr im. W. Bogusławskiego (teatr eksperymentalny 1921–1926), Teatry Miejskie, Teatr Artystów i Teatr Narodowy.

29 kwietnia 1920 roku wyszła za mąż za Stanisława Dygata i wyjechała z nim do Triestu, kończąc jednocześnie karierę sceniczną, ponieważ na skutek nieudanej operacji gardła, której poddała się w czasie II Wojny Światowej we Francji straciła głos i na scenę już nie wróciła.

Po wojnie przebywała na emigracji.

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
26 stycznia 2024
Portrety
Helena Gromnicka

Książka tygodnia

Wyklęty lud ziemi
Wydawnictwo Karakter
Fanon Frantz

Trailer tygodnia