Historia lubi się powtarzać

„Folwark zwierzęcy" - aut. George Orwell - reż. Jan Klata - Teatr Śląski w Katowicach - premiera: 19 kwietnia 2024

Jan Klata inscenizuje w Katowicach zakazaną w PRL książkę o kłamstwie rewolucji, hipokryzji polityków i naiwności społeczeństw. Premiera 19 kwietnia w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach.

Ta książka była zakazana przez cenzurę w PRL. Także w krajach współpracujących z ZSSR, takich jak Francja i Wielka Brytania, próbowano ingerować w jej treść, by nie naruszać układu w geopolityce.

„Folwark zwierzęcy": Lenin, Hitler i Stalin pierwowzorami bohaterów
Wśród pierwowzorów bohaterów tej powiastki są tacy patroni rewolucji proletariackiej jak Karol Marks i Fryderyk Engelsa czy Włodzimierz Lenin (oczywiście to kwestia interpretacji), czy zamordowany przez byłych towarzyszy rewizjonista Lew Trocki. W innych postaciach można dostrzec tyranów XX w. - Stalina i Hitlera, ale także pisarzy - Maksyma Gorkiego i George'a Bernarda Shawa. Pierwowzorem był też Winston Churchill.

Historia przedstawiona w „Folwarku zwierzęcym" w alegoryczny sposób historia pokazuje kolejne zwrotne punkty historii XX w. To rewolucja październikowa i sojusz Niemiec z ZSSR. Ale przecież historia lubi się powtarzać.

Książka odrzucana przez znanych brytyjskich wydawców, również z przyczyn politycznych, ukazała się w Anglii po wojnie, w sierpniu 1945 r. Book Marketing Council zaliczył „Folwark zwierzęcy" do dwunastu najznakomitszych dzieł czasów współczesnych.

Pochodząca z książki fraza „równi i równiejsi" weszła do powszechnego obiegu, a chociaż Orwell miał na myśli komunistów, żywotność książce zapewniły niezmienne mechanizmy władzy, które sprawiają, że każda władza, im dłużej trwa, tym bardziej degeneruje się i chce zaspokoić przede wszystkim swoje oczekiwania.

Jan Klata pokaże Folwark Dworski
„Pan Jones, gospodarz z Folwarku Dworskiego, nie mógł być świadom rewolucyjnego ducha drzemiącego w wygłodzonych zwierzętach. Tymczasem wielkimi krokami zbliżała się zmiana dotychczasowego porządku. Dobra zmiana. Bo odzyskany z rąk złego człowieka świat nie zna głodu, zmęczenia i nierówności. Ludzie – oto zasadniczy problem świata zwierząt. Wystarczy się ich pozbyć, a świetlana przyszłość sama nadejdzie. Przyszłość, w której wszyscy są równi i wspólnymi siłami budują lepszą rzeczywistość. Nie dajmy się więc zwieść wrogiej propagandzie. Tu wszystko jest możliwe, a zwierzęta są szczęśliwe" – czytamy w zapowiedzi Teatru Śląskiego.

Jacek Cieślak
Rzeczpospolita
17 kwietnia 2024

Książka tygodnia

Ziemia Ulro. Przemowa Olga Tokarczuk
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak
Czesław Miłosz

Trailer tygodnia

(Prawie) ostatnie święta
Grzegorz Eckert
Sztuka jest adaptacją powieści norwes...