Idea Festiwalu

20. Festiwal Prapremier. ODZYSKIWANIE. Bydgoszcz 2021 Kujawy/Pomorze

Centralną ideą i hasłem organizującym jubileuszową 20. edycję Festiwalu Prapremier będzie „odzyskiwanie". Mamy poczucie, że w ostatnich latach polski teatr bardzo mocno skręcił w stronę jednorazowości i doraźności. Teksty dramatyczne tworzone są w trakcie prób do spektakli i przeważnie wystawiane tylko raz.

W znaczący sposób może wpływać to na ich jakość oraz profilowanie pod estetykę reżysera i konkretnej produkcji teatralnej. Dramat, w naszej opinii, powinien być otwartym zaproszeniem do rozmowy i interpretacji. Mamy do czynienia z dominacją „mód i trendów" jeżeli chodzi o tematy i problemy podejmowane przez współczesnych polskich twórców teatralnych, co sprawia, że wiele ważnych kwestii dla kultury zostaje w dyskursie teatralnym pominiętych. Chcemy w ramach Festiwalu Prapremier zwrócić się do idei założycielskiej tej imprezy — poszukiwania nowych języków, form, idei i tematów obecnych w najnowszych tekstach dramatycznych. Chcemy odzyskiwać w ramach Festiwalu Prapremier teksty współczesne wystawione jednokrotnie, tematy, które są pomijane przez współczesnych twórców (dlatego m.in. planujemy prapremierę dramatu poświęconego zbrodni katyńskiej) oraz inne teksty kultury, które nie są obecne w dyskursie teatralnym (w tym aspekcie chcemy zainicjować powstanie tekstu dramatycznego inspirowanego scenariuszami i filmami dokumentalnymi Krzysztofa Kieślowskiego).

Jako że od wielu lat teatr polski zapatrzony był w teatr zachodni, zwłaszcza w teatr niemiecki, chcemy poszukać nowych inspiracji, zwracając się na Wschód. Odzyskiwać naszą tożsamość związaną z położeniem Polski w Europie. Aktualnie w teatrach naszych sąsiadów: Białorusi, Ukrainy, Łotwy, a także państw byłego „bloku wschodniego" Gruzji, Armenii czy Serbii zachodzą bardzo ciekawe procesy zmian. Bycie w stałym, bliskim kontakcie z twórcami zagranicznymi jest ważnym czynnikiem rozwojowym dla polskich twórców. O ile początkiem rewolucyjnych zmian w polskim teatrze w latach 90. była dramaturgia zachodnia i idea postdramatyzmu, o tyle chcemy teraz szukać w innych przestrzeniach, zwracając się bardziej w kierunku konstrukcji niż dekonstrukcji. Wiele z mitów zostało już zdekonstruowanych, wydaje się, że ważnym zadaniem teatru dzisiaj jest tworzenie nowych opowieści i narracji poprzez nowe języki, tematy i estetyki.

W ramach tegorocznej edycji utworzyliśmy międzynarodowy konkurs dramaturgiczny. Aurora. Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy dedykowana jest dla autorów z Europy Środkowo-Wschodniej. Teksty zgłaszane w ramach otwartego naboru będą oceniane przez specjalnie utworzoną Kapitułę, laureatami nagrody mogą zostać twórcy polscy i zagraniczni (więcej informacji poniżej).

Program Festiwalu
Program festiwalu będzie składał się z części rezydencyjnej, prezentacyjnej oraz debaty finałowej. W części prezentacyjnej będą przedstawione SZKICE SCENICZNE na podstawie tekstów finałowych AURORY, będące wynikiem rezydencji. Podczas rezydencji, powiązanej z AURORĄ autorzy i autorki tekstów finałowych będą mieli okazję wspólnie z polskimi reżyserami i reżyserkami pracować nad szkicami scenicznymi na podstawie finałowych tekstów. Wśród zaproszonych reżyserów i reżyserek są: Anna Augustynowicz, Iga Gańczarczyk, Klaudia Hartung-Wójciak, Paweł Łysak i Radosław Rychcik. Część prezentacyjna to również SPEKTAKLE TEATRALNE Z POLSKI I ZAGRANICY (wśród zaproszonych spektakli rozważamy prezentację najgorętszych tytułów ostatniego sezonu artystycznego: „Autobiografia na wszelki wypadek" w reż. Michała Buszewicza, Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie, „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" w reż. Cezarego Tomaszewskiego, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie oraz spektakl Niezależnej Grupy Teatralnej Kupałowcy - byłego zespołu Teatru Narodowego im. Janki Kupały w Mińsku poddanemu represjom po wyborach na Białorusi w sierpniu 2020) oraz PRAPREMIERA NOWEGO POLSKIEGO DRAMATU – „Katyń. Teoria barw" Julii Holewińskiej w reż. Wojtka Farugi.

Państwami strategicznymi dla programowania Festiwalu Prapremier 2021 są Białoruś i Gruzja.
W ramach Festiwalu chcemy zorganizować turnusy rekonwalescencyjne dla Artystek i Artystów białoruskich, w obecnej sytuacji politycznej przeżywających każdego dnia sytuacje graniczne. Mamy głębokie przekonanie, że właśnie ten rodzaj pomocy jest teraz naszym przyjaciołom zza wschodniej granicy najbardziej potrzebny. Nie chcemy wykonywać symbolicznych gestów, korzystając z zasobów Teatru chcemy dać potrzebującym bezpieczną przestrzeń. Między innymi w tym celu uruchomiliśmy zbiórkę crowdfundingową (więcej informacji poniżej).
Do części prezentacyjnej zaprosiliśmy również Grupę Teatralną Kupałowcy, która zaprezentuje swój spektakl „Prudok" w reżyserii Romana Padaliaki. Kupałowcy to artyści byłego zespołu Narodowego Teatru im. Janki Kupały w Mińsku, który dotychczas był główną sceną teatralną na Białorusi. Po sfałszowaniu wyborów prezydenckich w sierpniu 2020, teatr praktycznie przestał istnieć. Artyści teatru utworzyli niezależną grupę teatralną "Kupałowcy", której celem jest podtrzymanie najlepszych tradycji Teatru Kupałowskiego w nowej formie.
Do współtworzenia części prezentacyjnej zaprosiliśmy uznanych twórców gruzińskich – reżyser Data Tavadze oraz dramatopisarz Davit Gabunia we współpracy z zespołem aktorskim Teatru Polskiego stworzą spektakl „Kieślowski.doc". Punktem wyjścia dla artystów gruzińskich i polskich staną się dokumenty Kieślowskiego. Rok 2021 jest rokiem Krzysztofa Kieślowskiego - jednego z najważniejszych polskich reżyserów i scenarzystów.

Ważną częścią festiwalu będzie również DEBATA FINAŁOWA, do udziału w której zaprosimy przedstawicieli Kapituły oraz reprezentantów najważniejszych festiwali i konkursów dramaturgicznych ze Wschodu, a także SPOTKANIA TWÓRCÓW Z WIDZAMI, które będą odbywać się po wszystkich wydarzeniach prezentacyjnych w ramach festiwalu.

Aurora - Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy

Festiwal Prapremier organizowany od 20 lat przez Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy pragnie wrócić do swoich korzeni i skupić się na nowych tekstach dramatycznych wyznaczających kierunki rozwoju współczesnego teatru. W obrębie nowych tekstów dramatycznych chcemy poszukiwać nowego języka i nowych form teatru. Wierzymy, że dziś, po 30 latach od zmiany ustrojowej, Polska może stać się swoistym centrum współczesnego dramatu i teatru, dlatego powołaliśmy międzynarodową nagrodę dramaturgiczną - AURORA - Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy, przyznawaną za wybitny dramat współczesny. Aurora to z jednej strony symbol zorzy polarnej, świtu i odnowy, z drugiej zaś to symbol rewolucji - idee bliskie Teatrowi Polskiemu.

W przeciągu ostatnich dwudziestu lat polski teatr zapatrzony był na teatr zachodni - inspirując się jego estetykami, tematami i tekstami, jednocześnie pomijając swoje korzenie i szukanie inspiracji w regionie. W nowej formule Festiwalu Prapremier pragniemy zwrócić swoje zainteresowanie w drugą stronę - na wschód, gdzie teatralnie, ale i społecznie i politycznie dzieje się obecnie wyjątkowo dużo. „Wschód" rozumiemy tu w dwójnasób – terytorialnie i geopolitycznie, ale także jako początek, odnowę, powołanie do życia. Wschód to ferment, przenikanie się kultur, religii, systemów politycznych. Wschód to wreszcie tygiel, w którym kotłują się ze sobą narodowe racje, tradycje, często wzajemnie wykluczające się idee, to wreszcie miejsce, gdzie pytania o kondycję człowieka, narodowość, przynależność, prawdę historyczną i społeczną są wciąż żywe i stają się tematem dla twórców teatralnych, w szczególności zaś dla dramatopisarek i dramatopisarzy.

Zaproszenie do wzięcia udziału w konkursie skierowaliśmy do Autorów i Autorek z Polski, ale także z: Rosji, Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii, Gruzji, Armenii, Węgier, Czech, Słowacji, Albanii, Chorwacji, Serbii, Bośni i Hercegowina, Mołdawii, Rumunii, Macedonii, Słowenii, Bułgarii, Czarnogóry, Kosowa, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Uzbekistanu, Azerbejdżanu, Turkmenistanu. Nabór tekstów w języku polskim, rosyjskim bądź angielskim trwał do 15 kwietnia.

Do konkursu zgłoszonych zostało 288 tekstów. Wśród nadesłanych znalazło się 146 dramatów w języku polskim, 120 w języku rosyjskim i 22 w języku angielskim. Autorzy nadesłanych tekstów pochodzą z Azerbejdżanu, Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Estonii, Finlandii, Gruzji, Kazachstanu, Kosowa, Litwy, Łotwy, Polski, Rosji, Rumunii, Serbii i Ukrainy.

W pierwszym etapie konkursu trzyosobowe jury w składzie Davit Gabunia (uznany pisarz i dramatopisarz gruziński), Julia Holewińska (dramatopisarka polska, wicedyrektorka Teatru Polskiego w Bydgoszczy) i Agnieszka Lubomira Piotrowska (tłumaczka dramatów z języka rosyjskiego, członkini Zarządu sekcji C Stowarzyszenia Autorów ZAiKS) wybiorą pięć finałowych tekstów. Zostaną one zaprezentowane w formie szkiców scenicznych w trakcie Festiwalu Prapremier.

Listę finalistów i finalistek konkursu poznamy już 30 czerwca 2021.

W kolejnym etapie pięcioosobowa Kapituła w składzie: Swiatłana Aleksijewicz (pisarka białoruska, Laureatka Nagrody Nobla), Davit Gabunia, Julia Holewińska, Marius Ivaskevicius (wybitny dramatopisarz litewski), Agnieszka Lubomira Piotrowska wybierze zwycięski tekst i przyzna AURORĘ - Nagrodę Dramaturgiczną Miasta Bydgoszczy w wysokości 50.000 zł.

Dodatkowe nagrody dla finalistów przyzna Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, które jest partnerem konkursu.

288 - tekstów zostało zgłoszonych do pierwszego etapu konkursu

146 - tekstów w języku polskim

120 - tekstów w języku rosyjskim

22 - tekstów w języku angielskim

16 - krajów ma swoich reprezentantów wśród zgłoszonych autorów i autorek. Pochodzą oni z Azerbejdżanu, Białorusi, Bułgarii, Chorwacji,
       Estonii, Finlandii, Gruzji, Kazachstanu, Kosowa, Litwy, Łotwy, Polski, Rosji, Rumunii, Serbii i Ukrainy

5 - tekstów zostanie zakwalifikowanych do ścisłego finału AURORY. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy. Wszystkie finałowe
      teksty zostaną zaprezentowane w formie szkiców scenicznych w trakcie Festiwalu Prapremier 2021

50 000 - złotych to główna nagroda w konkursie AURORA. Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy. Nagrody dodatkowe dla
                 finalistów przyzna partner nagrody - Stowarzyszenie Autorów ZAIKS

Zbiórka crowdfundingowa Ocalmy Festiwal Prapremier
Festiwal Prapremier odbywający się od 20 lat w Bydgoszczy jest jednym z najważniejszych festiwali teatralnych w Polsce. To tu prezentowali swoje spektakle najwybitniejsi twórcy i twórczynie z kraju i zagranicy. Dotychczas był on finansowany dzięki wsparciu państwa, samorządu i sektora prywatnego.
W tym roku główna kwota dofinansowania – pochodząca z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – nie została Festiwalowi przyznana, również w trybie odwołania. Próbowaliśmy bezpośrednio kontaktować się z MKiDN, inicjować rozmowy z przedstawicielami władz – bezskutecznie. Nie rozumiemy tej decyzji. W tym roku na 18 złożonych przez nas do MKDNiS aplikacji grantowych żadna nie uzyskała dofinasowania. Bez wsparcia ministerialnego organizacja zbliżającej się edycji poświęconej m.in. Białorusi w planowanym kształcie jest zagrożona. W ramach Festiwalu chcemy zorganizować turnusy rekonwalescencyjne dla Artystek i Artystów białoruskich, w obecnej sytuacji politycznej przeżywających każdego dnia sytuacje graniczne. Pracujemy nad uzyskaniem pomocy finansowej z pełnym przekonaniem, że Festiwal Prapremier musi trwać. Dlatego zapraszamy do włączenia się w akcję crowdfundingową na rzecz Festiwalu Prapremier 2021. Mamy nadzieję, że z oddolną pomocą zorganizujemy jubileuszową edycję festiwalu w zaplanowanym kształcie.
Link do zrzutki: https://zrzutka.pl/x3vaca

Aleksandra Rzęska
Teatr Polski w Bydgoszczy
16 czerwca 2021

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...