Intrygująca historia intrygującej nazwy wsi Stolec

Intrygująca historia granicznej wsi Stolec (niegdyś Stolzenburg − siedziba znanego na Pomorzu rodu von Ramin, a po wojnie zamknięta zona − najdalej wysunięta na zachód placówka WOP) wraz ze wszystkimi współczesnymi kontekstami przygranicznymi jest dla nas źródłem inspiracji już od kilku lat. Od jakiegoś czasu uczymy się tej okolicy od polskich i niemieckichmieszkańców, wsłuchując w rytmy, dźwięki, opowieści. Obraz złożony z zasłyszanych indywidualnych historii stopniowo traci na jednoznaczności, nadając miejscu osobisty, wyjątkowy charakter. Powierzenie ich to ważny akt zaufania, widomy znak relacji będącej wypadkową spędzonego wspólnie czasu, miejsca i okoliczności. W tym roku postanowiliśmy jeszcze bardziej przesunąć granice relacji, proponując mieszkańcom wspólne kreowanie lokalnego święta. To nieoczywista droga, pełna niespodzianek, wymagająca rewizji wzajemnych wyobrażeń, lecz niezwykle inspirująca. Zaprosiliśmy do niej również kilku ważnych dla nas artystów, otwartych na eksperyment i wyczulonych na pracę w indywidualnej przestrzeni. Dokąd nas ona zaprowadzi − przekonajmy się niebawem.

Weronika Fibich, Rafał Foremski
Teatr Kana

PROGRAM ZDARZEŃ

środa, 21.06.2017
godz. 17.00 Stolec 4 [PL]
„Co tam macie...? Nic nie mamy" − akcja teatralna z udziałem młodzieży
koncepcja: Luiza Ślusarenko-Supernak, Anastasiia Miedviedieva

Fascynacja pamięcią lub niepamięcią natchnęła nas do zapisywania, notowania fragmentów naszego, bądź innych, znajomych nam osób, życia.
Bardzo ważną częścią jest nasze dzieciństwo, dzieciństwo naszych rodziców, naszych dziadków. Jesteśmy małą społecznością, więc te wątki w naszych rodzinach i rodzinach naszych sąsiadów często przeplatają się wzajemnie.
Jakiś czas temu przywędrowały do nas lalki. Trafiły tutaj z Domu Kultury przy Spółdzielni Mieszkaniowej „Wspólny Dom" w Szczecinie. W naszej pracy i w przedstawieniu chciałybyśmy nawiązać do momentu przywędrowania ich do naszej społeczności. Następnie wcieliłyby się w nasze dzieci i ich podwórkowe opowieści... dzieci, które mają teraz po kilkanaście lat, ale także te, które mają obecnie 50... 60... i 70 lat. Lalki ożyją w rękach dzieci tak, jak ożyją opowiadane przez nie historie, zapomniane zabawy, tajemnice. Przez nierzeczywiste, bajkowe postaci lalek opowiemy o prawdziwych sytuacjach, zabawach, kontaktach. Zainspirujemy dzieci do gier i zabaw, które pozwolą im poznać się nawzajem, zbliżą ich do siebie.

Luiza Supernak − animator kultury, wieloletni pracownik Gminnego Centrum Kultury i Bibliotek w Dobrej (kierownik filii Stolec). Uczestnik projektu Edukacja Kulturowa dla Umiejętności Społecznych (program wspierający inicjatywy skierowane do młodych ludzi, rozwijające ich kreatywność, zainteresowania i umiejętności). Prowadzę zajęcia z dziećmi i młodzieżą, mam doświadczenie również w pracy z dorosłymi i seniorami. Jestem założycielką grupy nieformalnej działającej przy filii GCKiB w Stolcu założonej w 2014 roku. Podejmuję inicjatywy mające na celu wspieranie rozwoju i kreatywności mieszkańców, integrację społeczną i międzypokoleniową, budowanie poczucia lokalnej tożsamości i wspólnotowości, promowanie różnych form twórczego działania. Bardzo pasjonują mnie wszelkiego rodzaju działania dotyczące pamięci, jej zapisywania, utrwalania, wracania do przeszłości.

Anastasiia Miedviedieva − absolwentka Narodowego Uniwersytetu Sztuki w Charkowie (specjalność: Aktor Teatru Animacji). Aktor, reżyser, animator, organizator projektów teatralnych. Uczestniczka Akademii Teatru Alternatywnego realizowanego przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Teatr Brama i Teatr Kana. Od 2014 roku w Teatrze Brama prowadzę zajęcia dla różnych grup wiekowych (m.in. dziecięcą Małą Bramę) i międzypokoleniowe, zajmuję się też pracą pedagogiczną z młodzieżą. Interesuje mnie budowanie grupy przez zabawę oraz ćwiczenia teatralne, kreatywność dzieci. Ciekawi mnie wyzwalanie w dzieciach talentów społecznych. Fascynuje mnie lalka jako narzędzie, które ułatwia dialog między ludźmi, pozwala być odważniejszym w wyrażaniu siebie. Uwielbiam bawić się z dziećmi, czuję, że one tego potrzebują, a nie zawsze otrzymują w domu. Uczę się również od nich nowych zabaw.

godz. 18.00 Stolec 4 [PL]
„Widokówki" – warsztaty i akcja plenerowa
koncepcja: Paweł Kula

Zbierając materiały do widokówek szukamy punktów odniesienia do przestrzeni miejscowości, możliwych historii, sytuacji, które miały miejsce oraz tych, które na pewno się nie wydarzyły. Poprosiłem młodzież uczestniczącą w warsztatach o przyniesienie zdjęć z rodzinnych albumów. Na podstawie tych fotografii rozpoczęliśmy spacery po Stolcu. Staramy się wejść w kadry z przeszłości, spotkać się z widokiem, którego istnienia nawet nie podejrzewaliśmy. Powtarzamy niektóre ujęcia, inscenizując je na nowo, czasem trafiamy na te same domy, płoty, fragmenty drogi. Innym razem niczego nie rozpoznajemy, błądzimy i nieco zmyślamy. Chcemy dać głos wszystkim tym równoległym światom.
Paweł Kula − interesują mnie graniczne obszary fotografii, błędy procesów fotograficznych, działania poza programem urządzeń rejestrujących zdjęcia, obrazy znalezione i nie dające się utrwalić oraz techniki non-camerowe. Wykorzystuję także naturalną światłoczułość − rośliny, powidoki, zjawisko fosforescencji oraz buduję archaiczne zabawki optyczne. Potencjał tych doświadczeń wykorzystuję, projektując i prowadząc warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Działam w stowarzyszeniu Oswajanie Sztuki. Ukończyłem studia fotograficzne na ASP w Poznaniu. Mieszkam w Szczecinie.
czwartek, 22.06.2017
godz. 18.00 Gemeindesaal, Lindenstraße 12, Glashütte [DE]
„Waldglas – zapomniane dziedzictwo Pomorza"
prowadzenie: Heiko Wartenberg

godz. 19.00 − spacer śladami najstarszej huty szkła na Pomorzu i wizyta w Izbie Muzealnej w Glashütte [DE]
prowadzenie: Marion Petri

Spotkanie edukacyjne dotyczące wspólnej, polsko-niemieckiej historii regionu, połączone z prezentacją wybranych eksponatów ze zbiorów Muzeum Pomorza w Greifswaldzie i Izby Muzealnej w Glashütte, na które składają się zabytkowe szklane przedmioty użytkowe. Na spotkanie, które odbędzie się w Glashütte [DE], dojechać będzie można specjalnie kursującym busem lub z grupą rowerową. Spotkanie będzie prowadzone w językach polskim i niemieckim.

piątek, 23.06.2017
godz. 14.00 Pampow [DE]
„Miejsca i granice" − akcja w przestrzeni
koncepcja i realizacja: wolontariusze EVS (Teatr Brama & Stowarzyszenie POLITES)

godz. 18.00 start: Klub, Stolec 9 [PL]
„Punkty styczne" − konstelacja artystyczna w przestrzeni wsi Stolec
Performance wędrowny złożony z instalacji i akcji artystycznych inspirowanych miejscem.
twórcy: Maria Stafyniak, Natalia Szostak, Weronika Fibich, Paweł Romańczuk i mieszkańcy

Spotkanie z Innym odbywa się codziennie, nieustannie, niezależnie od tego, gdzie jestem. To dzieje się, kiedy budzę się i kiedy śpię, kiedy patrzę w lustro i gdy spotykam człowieka pierwszy raz. Wciąż doświadczam tego, że spotykając Innego, spotykam siebie. To jest bardzo ważne − wciąż o tym zapominam i sobie to przypominam. Ostatnio przebywam często na placach zabaw i fascynuje mnie przepaść między światem dorosłych skupionych na sensie wszelkich działań i światem dzieci, które uwielbiają smak pozornej bezcelowości zabawy. Szukam miejsca do spotkania, którego przestrzeń mówi: jesteś tu i teraz, nic nie musisz zrobić, nigdzie nie musisz dojść, nic nie musisz zrozumieć, nic nie musisz pomyśleć ani powiedzieć.
Maria Stafyniak − w działalności artystycznej używam różnych mediów: rysunku, obiektu, instalacji, fotografii. Głównym źródłem języka sztuki jest dla mnie codzienność, głównym źródłem pytań i zainteresowań jest praktyka jogi. W mojej twórczości oraz działalności warsztatowej nieustannie pojawiają się motywy związane z percepcją obrazu, czasu, pamięci oraz relacją obrazu i języka. Prowadzę warsztaty dla dzieci, młodzieży i dorosłych wykorzystujące elementy języka sztuki współczesnej, które używane są jako punkt wyjścia do odszyfrowania i dekonstrukcji współczesnej kultury. Działam w stowarzyszeniu Oswajanie Sztuki. Ukończyłam malarstwo na ASP w Poznaniu. Mieszkam w Szczecinie.
Droga powrotu / Der Weg zurück
Instalacja 2017
koncepcja: Natalia Szostak
Instalacja interaktywna w przestrzeni parku pałacowego w Stolcu. Specjalnie oznakowana ścieżka poprowadzi uczestników z centrum wsi wgłąb dzikiego terenu dawnego ogrodu barokowego, gdzie czekać będzie na nich wcześniej zaaranżowane schronienie, miejsce odpoczynku i kontemplacji. Zastanie ich tam również jedno proste pytanie. Zapisane przez uczestników odpowiedzi staną się istotnym elementem zbiorowej konstrukcji końcowej, która potem powoli i pod nieobecność niknąć będzie w rytm otaczającej natury.

Natalia Szostak − artystka sztuk wizualnych. Urodzona w Szczecinie w 1980 roku. Absolwentka malarstwa na San Francisco State University w Kalifornii oraz grafiki na Akademii Sztuki w Szczecinie. Laureatka Nagrody Artystycznej Prezydenta Miasta Szczecina za wybitne osiągnięcia artystyczne w 2013 roku oraz nagrody dla wyróżniających się młodych artystów w międzynarodowym konkursie organizowanym przez X-Power Gallery w Los Angeles w 2009. Dwukrotna stypendystka Prezydenta Miasta Szczecina. Autorka społecznego projektu Platerøwka (2011−14), którego głównym założeniem była popularyzacja sztuki poza tradycyjnymi strukturami galeryjno-muzealnymi. Obecnie wykładowczyni I Pracowni Malarstwa i Rysunku na Wydziale Sztuk Wizualnych Akademii Sztuki w Szczecinie oraz doktorantka Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Mieszka i pracuje w Szczecinie.
www.nataliaszostak.com

Kryjówka
community arts
koncepcja: Weronika Fibich; bohaterowie: krewni pani Waali Malinowskiej

Każde miejsce − gdyby je rozrysować albo zbudować przestrzenny model − jest swoistą siatką nitek, strukturą komunikatów generowanych na różnych poziomach. Każde miejsce odzwierciedla przestrzenny wyraz czasu.
Tym razem próbuję badać granicę pamięci odkrywając opowieść pani Waali Malinowskiej, niegdyś najstarszej mieszkanki wsi Stolec. Nigdy z nią nie rozmawiałam. Odtwarzam strzępy jej historii z nagrań dokonanych przez kogoś innego, szukam punktów stycznych i odrębności, procesów zapamiętywania i zapominania, badając trzy niejednorodne warstwy wspomnień: prawnuków (Julii i Patryka), wnuków (Weroniki, Marty, Adriana) i synów (Mirka, Andrzeja, Zbigniewa). Wspólnie z nimi budujemy kryjówkę dla postaci tkwiącej jeszcze na granicy, między Tu i Tam, między doświadczonym a zapamiętanym. Zostawiając własne obrazy/znaki w przestrzeni publicznej do rozczytania innym, nie tyle opowiadamy, co pozwalamy rozwinąć się uchwyconym przez nas wątkom.

Weronika Fibich − pracuje na pograniczu sztuk performatywnych, reportażu i dokumentu. Związana z Ośrodkiem Teatralnym Kana od 1998 roku. Oprócz działalności kulturotwórczej, edukacyjnej i programowej w ramach projektów realizowanych przez Ośrodek, od lat realizuje własną, autorską drogę twórczą. W polu jej zainteresowań są działania realizowane w przestrzeni pozateatralnej; na granicy prywatnego i publicznego. Najczęściej podejmowanym przez nią tematem jest pojęcie pogranicza, wykluczenia, pamięci i tożsamości. Stosowaną metodą pracy jest „rysunek z pamięci". Wartość „rysunku" polega na powiązaniu prywatnego z publicznym, wyrozumowanego z intuicyjnym, przypomnianego z odczuwanym. Jest autorką książek, reżyserką akcji teatralnych/performatywnych, współtwórczynią filmów dokumentalnych oraz licznych projektów kulturotwórczych.

Celem działania warsztatowego w miejscowości Stolec, dedykowanego jej mieszkańcom, będzie połączenie identyfikacji lokalnej tożsamości dźwiękowej z „samoróbkową" kreacją grających konstrukcji osadzonych w przestrzeni Stolca. Pogranicza to ciekawe enklawy społeczne, w których granica (w tym przypadku polsko-niemiecka) mają mniej dosadny i dosłowny charakter. Czasem o rozumieniu „własnej" przestrzeni życiowej mniej przesądza administracja, a bardziej odczuwanie przestrzeni w ujęciu mikrogeografii. Koncentrując się na szeroko rozumianym dźwięku (i tym audiosferycznym, i tym kreacyjnym), chciałbym doprowadzić do wspólnego zbudowania instrumentów/konstrukcji dźwiękowych, które nawiązywałyby do jakości dźwiękowych miejsc znanych mieszkańcom, próby nadania im znaczeń, na wskroś rozumienia i symbolicznego „czucia" miejsc wpływających na jakość życia w ogólnospołecznym wymiarze. Zaangażowanie manualne i techniczne uczestników (w każdym dostępnym wieku), chęć wzbogacenia własnego miejsca o niepowtarzalne kreacje dźwiękowe, a być może nadanie stałej identyfikacji audiosferycznej − to procesy, które chciałbym zainicjować w nadziei, że mogą mieć wpływ na życie mieszkańców Stolca.

Paweł Romańczuk – urodzony w 1975 roku muzyk, kompozytor, od 2006 roku rozwija poszukiwania w dziedzinie nietypowych źródeł dźwięku. Założyciel wrocławskiej grupy Małe Instrumenty, w ramach której realizuje własne potrzeby artystyczne. Jest autorem muzyki do filmów, spektakli teatralnych. Buduje własne instrumenty, konstrukcje grające, tworzy instalacje dźwiękowe. W 2010 roku opublikował pierwsze opracowanie historii toy piano. W 2013 roku napisał podręcznik „Domowe eksperymenty z instrumentami muzycznymi" wydany wraz z albumem Małych Instrumentów „Samoróbka", poświęcony edukacji w zakresie własnoręcznego budowania eksperymentalnych instrumentów muzycznych. Prowadzi warsztaty, prezentacje, wykłady i wystawy związane z instrumentami i eksperymentami dźwiękowymi.

sobota, 24.06.2017
godz. 19.00 sąsiedztwo Pałacu Stolec [PL]
„Nakarmić przyszłość. Święto bez granic" − spotkanie mieszkańców polsko-niemieckiego pogranicza
W programie: Muzyka Ognia i Miłości, czyli prawie zapomniana tradycja pieśni strażackich, tańce w kręgach, korowodach, parach, wspólny stół i posiłek złożony m.in. z przyniesionych przez mieszkańców smakołyków. koncepcja i wykonanie: Jacek Hałas, Zespół Śpiewaczy Jarzębina, Rafał Foremski, Ochotnicza Straż Pożarna w Dobrej, Teatr Brama i mieszkańcy

Polsko-niemieckie sąsiedzkie spotkanie u stóp zabytkowego Pałacu von Raminów nad brzegiem jeziora Stolsko – niegdyś oficjalnego obszaru granicznego i nieoficjalnego obszaru współpracy mieszkańców z obu stron granicy. Artystycznie przewodzić będzie Jacek Hałas, jeden z najważniejszych znawców i wykonawców muzyki tradycyjnej w Polsce. Współtwórcami i współgospodarzami znów będą mieszkańcy, wspierani przez aktorów Teatru Brama z Goleniowa i jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej z sąsiadującej ze Stolcem Dobrej Szczecińskiej, która wspólnie z zespołem śpiewaczym Jarzębina przygotuje i wykona zapomniany repertuar tzw. pieśni strażackich.

na wszystkie wydarzenia wstęp wolny
więcej informacji: www.fb.com/miejscaigranice | www.kana.art.pl

„Miejsca i granice" są częścią projektu Caravan Next – Nakarmić przyszłość: Sztuka Zmienia Miasta. Więcej informacji: http://caravanext.eu/

W sieci: MIEJSCA I GRANICE. ŚWIĘTO LOKALNE jest także na Facebooku.
Organizatorzy: Ośrodek Teatralny Kana, Muzeum Pomorza w Greifswaldzie
Partnerzy: Gminne Centrum Kultury i Bibliotek w Dobrej, Teatr Brama z Goleniowa, OSP z Dobrej, Pałac Stolec, Dworek przy Świdwiu, Izba Muzealna w Glashütte, Stowarzyszenie Edukacyjno-Artystyczne Oswajanie Sztuki
Gospodyni miejsca: Luiza Ślusarenko-Supernak
Koordynacja: Kinga Rabińska i Dorota Makrutzki
Koncepcja artystyczna: Weronika Fibich, Rafał Foremski

Więcej informacji:
Kinga Rabińska, kinga.rabinska@gmail.com, tel. +48 665490310 [PL]
Dorota Makrutzki, kulturreferat@pommersches-landesmuseum.de, tel. +49 15172413243 [DE]