Janina Jabłonowska (1903-1987)

Aktorka teatralna, filmowa, telewizyjna i radiowa.

Urodziła się 12 lipca 1903 w Płocku. Zmarła 30 grudnia 1987 w Łodzi.

W 1928 roku ukończyła studia na Oddziale Dramatycznym przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie.

Przed II wojną światową występowała w Warszawie, Płocku, Radomiu, Poznaniu, Bydgoszczy i Krakowie.

W Warszawie 18 maja 1934 zaśpiewała w spektaklu muzycznym pt. „Drzwiami i oknami" – piosenkę „Na wąskim Dunaju" pod kierownictwem muzycznym Zdzisława Górzyńskiego w warszawskim teatrze Stara Banda.
W Starej Bandzie występowała do 1937 i zagrała min. w:
- „Na Hożej nie najgorzej" (7 czerwca 1934),
- „Hulaj Banda" (10 lipca 1934),
- „W Starej Bandzie diabeł pali" (8 września 1934),
- „Co w trawie piszczy" (20 grudnia 1934).
Wystąpiła również w programach warszawskiej Wielkiej Rewii np. „Halo! Zaczynamy! lub szukamy gwiazd" w reż. Mariana Hemara (15 września 1934), oraz jako Hrabina Pepita Inez de Ramirez w spektaklu „Przygoda w Grand Hotelu" Alfreda Poznańskiego w reż. Emila Chaberskiego (29 czerwca 1935).
23 października 1937 zagrała Żonę w „Nie-Boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego w reż. Kazimierza Koreckiego w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, a 8 listopada 1938 Goplanę w „Balladynie" Juliusza Słowackiego w reż. Karola Frycza w Teatrze Miejskim im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Występowała także w krakowskim Teatrze Powszechnym („Wiosenna trzynastka" i „Dom otwarty").

Po II Wojnie Światowej grała w Teatrze Śląskim w Katowicach m.in.:
- Hankę w „Moralności pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej w reż. Romana Zawistowskiego (4 maja 1945),
- Glorię Mill w „Jasiu u raju bram" Mariana Hemara w reż. Romana Zawistowskiego (18 lipca 1945),
- Antygonę w „Antygonie" Sofoklesa w reż. Henryka Szletyńskiego (12 października 1946),
- Szambelanicową w „Rozbitkach" Józefa Blizińskiego w reż. Janusza Warneckiego (30 listopada 1946),
- Laurę w „Dwa teatry" Jerzego Szaniawskiego w reż. Edmunda Wiercińskiego (21 stycznia 1947),
- Panią Różę w „Taniec księżniczki Morstin" Hieronima Ludwika w reż. Bronisława Dąbrowskiego (27 marca 1947),
- Hipolitę we „Śnie nocy letniej" Williama Szekspira w reż. Bronisława Dąbrowskiego (5 lipca 1947),
- Dorotę w „Cudzie mniemanym, czyli Krakowiacy i Górale" Wojciecha Bogusławskiego w reż. Władysława Krasnowieckiego (8 listopada 1947),
- Melanię w „Jegorze Bułyczowie i innych" Maksyma Gorkiego w reż. Władysława Krasnowieckiego (6 grudnia 1947),
- Baronową Karolinę de Champigny w „Słomkowym kapeluszu" Eugène'a Labiche'a w reż. Władysława Krasnowieckiego (26 czerwca 1948).

W 1948 przeniosła się do Teatru Polskiego w Poznaniu gdzie wystąpiła m.in. w spektaklach:
- „Wilki w nocy" Tadeusza Rittnera (Żaneta Dylska) w reż. Wilama Horzycy (5 września 1948)
- „Przemysław Drugi" Romana Brandstaettera (Małgorzata) w reż. Teofila Trzcińskiego (21 grudnia 1948)
- „Klub kawalerów" Michała Bałuckiego (Jadwiga Ochotnicka) w reż. Tadeusza Chmielewskiego (14 czerwca 1949)
- „Dzieci słońca" Maksyma Gorkiego (Helena Mikołajowna) w reż. Teofila Trzcińskiego (8 listopada 1949)
- „Lubow Jarowaja" Konstantego Treniewa (Lubow Jarowaja) w reż. Tadeusza Muskata (10 lutego 1951)
- „Zwycięstwo" Janusza Warmińskiego (Helena Wróbel) w reż. Tadeusza Muskata (30 czerwca 1951)
- „Mizantrop" Molière'a (Arsena) w reż. Władysława Woźnika (6 października 1951)

W 1953 przeniosła się na stałe do Łodzi, gdzie grała w Teatrze Nowym, Teatrze Jaracza, Teatrze 7.15 i Teatrze Powszechnym.

Ostatnią rolą teatralną była postać Pani Jowialskiej w spektaklu „Pan Jowialski" Aleksandra Fredry w reż. Jerzego Kreczmara w Teatrze Nowym w Łodzi – premiera: 3 lipca 1980.

Zagrała także sporo ról w Teatrze Telewizji:

- „Cienie" - reż. Roman Sykała (23 marca 1959)
- „Wyspa pokoju" reż. Irma Czaykowska (21 września 1965)
- „Dobry człowiek z Seczuanu" – reż. Tadeusz Minc (12 grudnia 1966)
- „Świat się kończy" reż. Janusz Kłosiński (17 kwietnia 1970)
- „Pierwszy interesant" – reż. Jerzy Antczak (27 kwietnia 1970)
- „Chłopi" – reż. Aleksander Strokowski - Dominikowa (22 listopada 1970)
- „Jesień" – reż. Mieczysław Małysz – (29 marca 1971)
- „Zaprzeczenie macierzyństwa" – reż. Stanisław Wohl (17 listopada 1972)

Dwie role w Teatrze Polskiego Radia:

- „Nieśmiały narzeczony", Wojciech Żukrowski (Ho Ming) - reż. Romana Mater (10 sierpnia 1969)
- „Małe drgnienie serca", Wacław Biliński (Madame Blunt) – reż. Romana Mater (21 kwietnia 1974)

Także kila ról filmowych :
- „Godziny nadziei" reż. Jan Rybkowski (9 maja 1955)
- „Kanał" – reż. Andrzej Wajda (20 kwietnia 1957)
- „Prawdziwy koniec wielkiej wojny" – (żona psychiatry) reż. Jerzy Kawalerowicz (10 października 1957)
- „Weekendy" odc. 2 „Autobusy jak żółwie" reż. Wadim Berestowski i Józef Hen (2 grudnia 1963)
- „Obok prawdy" - gospodyni Łopota i Zygi – reż. Janusz Weychert (19 marca 1965)
- „Święta wojna" - Walczakowa, matka Grzegorza – reż. Julian Dziedzina (16 listopada 1965)
- „Zbrodnia lorda Artura Savile'a" - matka Sybilli – reż. Witold Lesiewicz (28 stycznia 1968)
- „Poradnik matrymonialny" - pracownica administracji – reż. Włodzimierz Haupe (26 marca 1968)
- „Świat grozy" - matka Sybilli – reż. Witold Lesiewicz (21 maja 1968)
- „Jan Serce" - ordynator szpitala (odc. 10) – reż. Radosław Piwowarski (3 października 1982)

Nagrody:
1962 - II Kaliskie Spotkania Teatralne - nagroda za rolę w przedstawieniu "Kwiaty łódzkie" Stanisława Sowińska, reż. Roman Sykała - Teatr Powszechny w Łodzi (19 stycznia 1962)

Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
12 lipca 2022

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia