Janina Seredyńska (1917 - 1990)

Aktorka teatralna, telewizyjna, radiowa i filmowa.

Urodziła się 25 czerwca 1917 w Krakowie. Zmarła 30 grudnia 1990 w Warszawie.

Maturę zdała w 1936 w Białymstoku i zaczęła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego oraz na Wyższej Szkole Dziennikarstwa. Wybuch II Wojny Światowej zastał ją w Białymstoku.

Pod koniec 1939 została przyjęta przez Aleksandra Węgierkę do pomocniczego zespołu aktorskiego Państwowego Teatru Polskiego Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Grodnie, z którym w lipcu 1940 występowała w Pińsku, a od sierpnia tego roku w Białymstoku. Równocześnie uczyła się w studiu teatralnym pod kierunkiem Aleksandra Węgierki i Jerzego Woszczerowicza, działającym przy tym teatrze, najpierw w Grodnie, a potem w Białymstoku (1940-1941).

W czasie okupacji niemieckiej pracowała jako sprzątaczka. Na początku 1944 wyjechała do Warszawy.

W sezonie 1945-46 występowała jako recytatorka w amatorskim zespole przy białostockim Robotniczym Towarzystwie Przyjaciół Dzieci. Eksternistyczny egzamin aktorski zdała 29 czerwca 1946 w Łodzi. Jeszcze w tym miesiącu zaangażowała się do Teatru Studio Milicji Obywatelskiej w Warszawie gdzie między innymi zagrała Hankę („Autobus o szóstej") i Anielę („Szlachectwo duszy").

Występowała też przedstawieniach Teatru Dzieci Warszawy (do 1949), na przykład jako Danusia („Budowali most").

W sezonie 1947-48 grała z powodzeniem w Teatrze Nowym w Poznaniu: Helenę („Pan Damazy"), Annę („Życie kręci się w kółko") i Esterkę („Uczeń diabła").

Od pierwszego grudnia 1948 do emerytury, na którą przeszła 31 sierpnia 1977 występowała stale w zespole jednego teatru w Warszawie. Był to Ludowy Teatr Muzyczny, od 1952 pod nazwą Teatr Ludowy, a od 1974 Nowy Teatr. Grała tu takie rolę jak Basia (Skalmierzanki", 1949) Diana („Zielony gil", 1951), Julia („Ożenić się nie mogę", 1952), Giannina („Wachlarz", 1952), Panna Pepita Ayola („Panna Rosita", 1953 ), Antosia „Chory z urojenia", 1953), Adriana „Komedia omyłek". 1956), Beatrycze z Turynu („Sługa dwóch panów", 1957), Matylda („Wielki człowiek do małych interesów", 1958), Skierka („Balladyna", 1961), Puk („Sen nocy letniej", 1964), Barbara („Gwałtu, co się dzieje", 1966), Zakonnica („Cyrano de Bergerac", 1967), Skiryna („Księżniczka Turandot", 1968), Pani Jowialska („Pan Jowialski", 1972), Kwiaciarka („Wariatka z Chaillot", 1974) i Starsza Pani („Mroki"), 1983).
Ostatnią teatralną premierą z jej udziałem był „Kordian" Juliusza Słowackiego w reż. Bohdana Cybulskiego (9 grudnia 1986).

W Teatrze telewizji zadebiutowała 13 marca 1961 w spektaklu" Pastwisko na Derborance" Charlesa Ferdinanda Ramuz w reż. Stanisława Wohla a następnie zagrała m. in. w spektaklu „Dwa teatry" Jerzego Szaniawskiego w reż. Jerzego Antczaka (8 października 1962), „Czarująca szewcowa" Federico Garcíi Lorki w reż. maryny Broniewskiej (23 lutego 1970), „Wszystko dobre co się dobrze kończy" Williama Szekspira w reż. Edwarda Dziewońskiego (13 maja 1974), „Opera za trzy grosze" Bertolta Brechta w reż. Edwarda Dziewońskiego (23 lutego 1976), „Ożenek" Mikołaja Gogola w reż. Ewy Bonackiej (27 grudnia 1986) oraz „Sonata widm" Augusta Strindberga w reż. Lecha Komarnickiego (11 kwietnia 1983).

Istotne miejsce dla swojej kariery aktorskiej znalazła w Teatrze Polskiego Radia, którą rozpoczęła 18 marca 1951 rolą Louise w spektaklu „Komunardzi" Stanisława Ziembickiego w reż. Bronisława Dardzińskiego. Zagrała w ponad 160 słuchowiskach m. in. „Dożywocie", (1953), „Złota Czaszka" (1954), „Zuchwała panienka" (1954), „Teatr Uniwersalny Eterek. Dramatyczny Koncert Życzeń" (1956), „Damy i huzary" (1957), „O Słonecznym Rumaku" (1961), „Dzikie łabędzie" (1962), „Pokój" (1966), „Czarownica z Piaseczna" (1969), „Bogumił i Barbara" (1970), „Śpiew o Bośni" (1971), „Jędza" (1972), „Emancypantki" (1974), „Dziady" (1974), „Ziemia obiecana" (1974), „Noce i dnie" (1975), „Nad Niemnem" (1976), „Sława i chwała" (1977), „Happening" (1978), „Brzydkie kaczątko" (1980), „Faraon (odcinek" (1980), „Spowiedź Pascuala Duarte" (1982), „Wrzos" (1986), „Krzyżacy" (1986), „Królowa Śniegu" (1987) oraz „Los i łut szczęścia" (1988).
Grała także w serialach radiowych „Matysiakowie" i „W Jezioranach".

Karierę w filmie rozpoczęła od „Klubu kawalerów" Michała Bałuckiego w reż. Rudolfa Ratschki (1957). Zagrała także w „Nocach i dniach" Marii Dąbrowskiej w reż. Jerzego Antczaka (1975), „Polskich drogach" w reż. Janusza Morgensterna (1977), „Śladzie na ziemi" w reż. Zbigniewa Chmielewskiego (1978) i „Przybłędzie" w reż. Włodzimierza Haupe (1984).

Była córką inżyniera architekta Józefa Seredyńskiego i Zofii z Korbielów, żoną aktora Jerzego Tatarkiewicza (ślub w 1947 w Poznaniu).

Nagrody i odznaczenia:
1955 - Złoty Krzyż Zasługi
1955 - Medal 10-lecia PRL
1958 - Warszawa - Nagrody Radia i TV - nagroda zespołowa za powieść radiową "Matysiakowie" - nagroda za rolę Zosi

Źródła: Słownik Biograficzny teatru polskiego, E-teatr, FilmPolski.

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
30 grudnia 2023

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia