Jerzy Markuszewski (1939 - 2007)

Reżyser teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, scenarzysta, aktor, działacz opozycji demokratycznej.

Urodził się 16 grudnia 1930 w Warszawie. Zmarł 16 października 2007 w Warszawie.

Absolwent Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie z 1963 (dyplom 1965). Wcześniej studiował również na Wydziale Aktorskim PWST i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Był etatowym reżyserem STS-u, Teatru im. Jaracza w Łodzi i warszawskich Rozmaitości. Współpracował m.in. ze Starym Teatrem w Krakowie i Theater am Neumarkt w Zurychu. Do najbardziej znanych jego realizacji STS-u należą "składanki satyryczne" To idzie młodość (premierowa prezentacja teatru z 1954), Prostaczkowie, Konfrontacja.

Wyreżyserował ponad 20 spektakli Teatru Telewizji, z którym współpracę rozpoczął jeszcze w czasie studiów (pierwszy, Jeszcze pożyjesz Bułata Okudżawy w 1962, ostatni, Opowieści dworcowe w 1999). Dla telewizji stworzył także dwa filmy dokumentalne. W latach 60. XX w. był dyrektorem Teatru Polskiego Radia. Zajmował się także reżyserią słuchowisk i programów radiowych (m.in. Ilustrowanego Tygodnika Rozrywkowego, w którym pojawiał się jako wykonawca).

Napisał trzy zrealizowane scenariusze filmowe: Sposób bycia (1965), Bardzo starzy oboje (1967), Przybłęda (1984). W filmie występował okazjonalnie również jako aktor (m.in. rola cynicznego dyrektora przedsiębiorstwa taksówkowego w Zmiennikach).

Współpracownik KOR i KSS „KOR", internowany w stanie wojennym, później współpracownik podziemnej „Solidarności".

Przyjaźnił się z Leszkiem Kołakowskim. W roku 1954 poślubił Zofię Góralczyk.
Pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej w Warszawie.

Nagrody i odznaczenia:
1963 - Wrocław - IV Wrocławski Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych - nagroda za przedstawienie "Duże jasne" Jarosława Abramowa i Andrzeja Jareckiego w Teatrze Ateneum im.Stefana Jaracza w Warszawie
1963 - Wrocław - IV Wrocławski Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych - nagroda za przedstawienie "Duże jasne" Jarosława Abramowa i Andrzeja Jareckiego w Teatrze Ateneum im.Stefana Jaracza w Warszawie
1963 - Wrocław - IV Wrocławski Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych - nagroda za rolę Kościelnego w przedstawieniu "Duże jasne" Jarosława Abramowa i Andrzeja Jareckiego w Teatrze Ateneum im.Stefana Jaracza w Warszawie
1963 - nagroda Komitetu d/s Radia i TV za osiągnięcia w dziedzinie reżyserii - głównie Radiowego Teatru Poezji
1963 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1964 - Zasłużony Działacz Kultury
1964 - Złota Odznaka ZSP
1966 - Odznaka 1000-lecia
1975 - Złoty Mikrofon
1983 - Podziemna Nagroda Solidarności dla spektaklu "Niezapomniany rok 1961"
2007 - Srebrny Medal Gloria Artis-Zasłużony Kulturze
2009 - Pośmiertny medal pamiątkowy z okazji 50tej rocznicy premiery "Wieży malowanej" STS

Źródło: FilmPolski, Wikipedia, E-teatr,

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
16 października 2017

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...