Jerzy Stuhr (1947)

Jerzy Oskar Stuhr. Przodkowie: Anna z domu Thill i Leopold Stuhr przyjechali do Krakowa z powiatu Mistelbach w Dolnej Austrii w 1879.

Do ukończenia szkoły średniej (III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego) mieszkał z rodzicami w Bielsku-Białej. Następnie powrócił do Krakowa, gdzie ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie.

Rozpoczął pracę jako aktor w Starym Teatrze. Szerokiej publiczności w Polsce stał się znany w połowie lat siedemdziesiątych jako współprowadzący (wraz z Bogusławem Sobczukiem) programy telewizyjne z cyklu Spotkanie z Balladą.

Zadebiutował dyplomem PWST w Krakowie, rolą Garbusa w "Kordianie" Juliusza Słowackiego w reżyserii Ireny Babel w Teatrze Ludowym Krakowie - Nowej Hucie. (premiera 4 listopada 1970) i w krakowskim Starym Teatrze rolą Piotra Stiepanowicza Wierchowieńskiego w "Biesach" Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy (premiera 29 kwietnia 1971).

W teatrach dramatycznych wystapił w niemal stu spektaklach przede wszystkim jako aktor ale także reżyser i opiekun młodych twórców w realizacjach PWST. Grał w spektaklach wielu wielkich reżyserów jak Konrad Swinarski, Jerzy Jarocki, Jerzy Markuszewski, Wanda Laskowska, Jerzy Gregorzewski, Krzysztof Jasiński, Krzysztof Kieslowski, czy wspomniany już Andrzej Wajda.

W Teatrze Telewizji brał udział w ponad sześćdziesięciu premierach m. in. "Gracze" Mikołaja Gogola, (1973) w reżyserii Bogdana Hussakowskiego, "Płatonow" Antoniego Czechowa (1976) w reżyserii Bogdana Hussakowskiego, "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej (1977) w reżyserii Tomasza Zygadły, "Dziady" Adama Mickiewicza (1983) w reżyserii Konrada Swinarskiego, "Zbrodnia i kara" Fiodora Dostojewskiego (1987) w reżyserii Andrzeja Wajdy, "Tango" Sławomira Mrożka (1992) w reżyserii Piotra Szulkina, "Klub kawalerów" Michała Bałuckiego (2001) w reżyserii Krystyny Jandy czy "19 południk" Juliusza Machulskiego (2003), w reżyserii Juliusza Machulskiego.

W Teatrze Polskiego Radia nagrał kilakaście słuchowisk takie jak "Buty fordansera" Stefana Otfinowskiego (1971) w reżyserii Romany Belczyk, "Bolesław Śmiały" Stanisława Wyspiańskiego (1973) w reżyserii Romany Belczyk, "Kordian Warszawski" Juliusza Słowackiego (2015) w reżyserii Mariusza Malca czy "Tam, gdzie rosną poziomki" Ingmara Bergmana w reżyserii Mariusza Malca.

Wiele spektakli wyreżyserował. Jeden z największych sukcesów aktorsko-reżyserskich odniósł już w 1985, kiedy to w Starym Teatrze w Piwnicy "Przy Sławkowskiej 14 wyprodukował "Kontrabasistę" Patric:ka Süskinda, który przyniósł mu sławę międzynarodową. Jerzy Stuhr zaprezentował go widzom we Włoszech, Austrii, Niemczech, USA i Kanadzie. W teatrze Telewizji pierwszą reżyserią była " Iwona, księżniczka Burgunda" Witolda Gombrowicza (1992), gdzie rownież zagrał Króla Ignacego.

W filmie zagrał w około siedemdziesięciu produkcjach. Debiutował (nie licząc etiud szkolnych) u Andrzeja Żuławskiego rolę w filmie "Trzecia część nocy" (1971). Zagrał wiele ról, w filmach, które przeszły do historii kina: "Wodzirej" Krzysztofa Kieślowskiego (1977), "Bez znieczulenia" Andrzeja Wajdy (1978), "Amator" (1979), "Przypadek" Krzysztofa Kieślowskiego (1981), "Seksmisja" Juliusza Machulskiego (1983),"Obywatel Piszczyk" Andrzeja Kotkowskiego (1988), "Dekalog" Krzysztofa Kieślowskiego (1988), "Spis cudzołożnic" (1994), "Historie miłosne" (1997). Bywał także reżyserem, scenarzystą "Duże zwierzę" (2000) i producentem "Obywatel" (2014).

W latach 1990–1996 oraz 2002–2008 był rektorem PWST w Krakowie. W 2006 wszedł w skład rady programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej. Jest także przewodniczącym rady Fundacji Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci im. księdza Józefa Tischnera. Organizację tę wspiera od 2004.

Tytuł profesora sztuk teatralnych uzyskał w 1994. Był członkiem Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów.

We wrześniu 2011 Jerzy Stuhr trafił na leczenie do szpitala onkologicznego w związku z problemami z gardłem, a lekarze potwierdzili nowotwór krtani. Aktor miał poważne problemy zdrowotne już wcześniej – przeszedł zawał serca, co zaowocowało napisaniem książki "Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce".

Od 1971 jest mężem Barbary Stuhr zd. Kóska. Ojciec aktora Macieja Stuhra (ur. w 1975) i malarki Marianny Stuhr (ur. w 1982).

Nagrody i odznaczenia:
1978 - Nagroda Polskiej Federacji DKF za rolę w filmie F.Falka "Wodzirej"
1978 - Wrocław - XIX FPSW - nagroda za rolę Sekretarza w przedstawieniu "Życiorys" wg Krzysztofa Kieślowskiego w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1979 - Nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie F.Falka "Szansa"
1979 - Kalisz - XIX KST - nagroda za rolę AA w "Emigrantach" Mrożka
1979 - Chicago - XV MFF - Złoty Hugon za rolę w filmie "Wodzirej" w reżyserii Feliksa Falka
1979 - Gdańsk - VI FPFF - Brązowe Lwy za role w filmach "Amator" i "Szansa"
1979 - Koszalin - VII KSF "Młodzi i film" - Janatar'79 nagroda publiczności za rolę w filmie "Amator" Kieślowskiego
1979 - Olsztyn - II Festiwal Twórczości TV - nagroda zespołowa Złoty Szczupak za rolę w filmie "Seans" Sławomira Idziaka
1979 - laureat plebiscytu "Dziennika Wieczornego" w Bydgoszczy
1979 - Złoty Krzyż Zasługi
1980 - Łagów - XII Lubuskie Lato Filmowe - Złote Grono za rolę w filmie "Wodzirej
1982 - nagroda krytyki włoskiej za sezon 1981/82, za pracę aktora zagranicznego w Italii, za wspaniałe opanowanie języka włoskiego i jakość interpretacji
1982 - dyplom honorowy przyznany w wyniku plebiscytu "Przekroju" na najpopularniejszych aktorów krakowskich w latach 1946-81
1985 - Kalisz - XXV KST - nagroda za rolę Porfirego w przedstawieniu "Zbrodnia i kara" wg Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1988 - Nagroda Polskiego Ośrodka ITI - za popularyzację polskiej kultury teatralnej za granicą
1988 - Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za upowszechnianie kultury polskiej w roku 19881989 - Nagroda miasta Krakowa za wybitne osiągnięcia w dziedzinie teatru i filmu
1989 - San Remo - XXXII MFFAutorskiego - nagroda za rolę męską w filmie "Obywatel Piszczyk" w reżyserii A.Kotkowskiego
1994 - Gdańsk - XIX FPFF - Nagroda Specjalna jury za film "Spis cudzołożnic" oraz nagroda za dialogi do tego filmu (wspólnie z Jerzym Pilchem)
1995 - nagroda miasta Krakowa za debiut reżyserski w filmie "Spis cudzołożnic"
1995 - Konin - Przegląd Polskich Filmów Fabularnych "Debiuty" - Nagroda za film "Spis cudzołożnic"
1995 - Złote Jabłko - nagroda Stowarzyszenia Kobiet Filmu i TV
1995 - Łódź - I Ogólnopolski Festiwal Sztuk Przyjemnych - nagroda dla Najprzyjemniejszego Aktora za rolę Pana Jourdaina w "Mieszczaninie szlachcicem" Moliera w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie (plebiscyt publiczności)
1996 - Złota Maska - w plebiscycie "Gazety Krakowskiej" i Radia Kraków na najpopularniejszych aktorów krakowskich
1997 - Warszawa - Srebrne Jabłko - nagroda miesięcznika "Pani" dla Barbary i Jerzego Stuhrów
1997 - Łagów - XXVII Lubuskie Lato Filmowe - Srebrne Grono dla filmu "Historie miłosne" oraz Nagroda Prasy Filmowej
1997 - Wenecja - LIV MFF - nagroda FIPRESCI dla filmu "Historie miłosne", także: wyróżnienie OCIC,nagroda Katolickiego Centrum Filmowego "Navicella", ANICA Flash Prize
1997 - Gdańsk - XXII FPFF - Złote Lwy, Nagroda Kin Studyjnych oraz Nagroda Festiwalu w Toronto dla najwybitniejszej indywidualności XXII FPFF dla Jerzego Stuhra i filmu "Historie miłosne
1997 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej"[
1997 - Warszawa - Nagroda Roku przyznawana przez redakcję dziennika "Życie" za szczerość, otwartość i perfekcję
1997 - Bydgoszcz - Nagroda DKF Mozaika dla filmu "Historie miłosne"
1997 - Warszawa - Syrena Warszawska - nagroda Klubu Krytyki Filmowej SD RP dla filmu "Historie miłosne"
1998 - Newport Beach (Kalifornia, USA) - III MFF - Grand Prix dla filmu "Historie miłosne"
1998 - Warszawa - Nagroda dziennika "Życie"
1998 - Warszawa - Paszport Polityki za rok 1997 - nagroda w dziedzinie filmu za obraz "Historie miłosne"
1998 - Laureat plebiscytu "Gazety Krakowskiej" Człowiek Roku 1998 za znakomite kreacje aktorskie, za zmuszające do myślenia filmy autorskie, którymi promuje polską kulturę w świecie
1998 - Jurmała (Okręg Kaliningradzki) - V Międzynarodowy Festiwal Aktorów Filmowych - Bałtycka Perła za główną rolę w filmie "Historie
1998 - Setubal (Portugalia) - XII MFF - Srebrny Delfin dla filmu "Historie miłosne" i Srebrny Delfin dla Jerzego Stuhra, najlepszego aktora festiwalu
1998 - Gdańsk - II nagroda w III Ogólnopolskim Konkursie na Inscenizację Dzieł Dramatycznych Szekspira dla spektaklu "Wesołe kumoszki z Windsoru" w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie
1998 - Włochy - Srebrna Taśma (Nastro d'Argento) - nagroda Stowarzyszenia Włoskiej Krytyki Filmowej dla "Historii miłosnych" - najlepszego filmu zagranicznego pokazywanego we Włoszech
1998 - Warszawa - Sukces Roku - nagroda miesięcznika "Sukces" (statuetka Byka z Wall Street, symbolizującego przebojowość i siłę)
1998 - Warszawa - Machinera'97 - nagroda miesięcznika "Machina" dla "Historii miłosnych" - najlepszego filmu polskiego roku
1998 - Tarnów - XII Tarnowska Nagroda Filmowa - Nagroda Główna Złota Statuetka 1998 - Leliwity dla filmu "Historie miłosne" oraz nagroda jury młodzieżowego za "oryginalne wykonanie" w filmie "Kiler" przeboju grupy Varius Manx "Orła
1998 - Słupca - Prowincjonalia'98 - Statuetka Jańcia Wodnika za role w autorskim filmie "Historie miłosne"
1998 - Złota Taśma za rok 1997 - nagroda Koła Piśmiennictwa Filmowego SFP dla filmu "Histotrie miłosne"
1998 - Paszport "Polityki" za film "Historie miłosne", który będąc obroną zagrożonej formuły kina artystycznego trafił do szerokiej publiczności, nie tylko w Polsce
1998 - Krzyż Komandorski OOP
1999 - Gdańsk - XXIV FPFF - Nagroda Specjalna Jury oraz Nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich za film "Tydzień z życia mężczyzny"
1999 - Kazimierz Dolny - V Lato Filmów - nagroda widzów
1999 - Wenecja - 56.MFF - nagroda jury Stowarzyszenia Krytyków Katolickich dla filmu "Tydzień z życia mężczyzny
2000 - Karlove Vary - MFF - Nagroda Specjalna i Nagroda Jury Ekumenicznego dla filmu "Duże zwierzę"
2000 - Syrena Warszawska - nagroda Klubu Krytyki Filmowej SD RP dla filmu "Duże zwierzę", za szlachetne przesłanie wyrażone za pomocą skromnych środków artystycznych
2000 – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Republiki Włoskiej
2000 - Kazimierz Dolny - Lato Filmów - "Duże zwierzę" najlepszym filmem festiwalu
2001 - Tambow (Rosja) - MFF "Złoty Rycerz" - Nagroda Specjalna Jury dla filmu "Duże zwierzę"
2001 - Parada - zwycięstwo w plebiscycie "Gazety w Krakowie" na wydarzenia kulturalne roku 2000 ( za film "Duże zwierzę" i książkę)
2001 - Seattle - MFF - "Emerging Master", nagroda dla najciekawszych reżyserów pojawiających się na rynku filmowym
2001 - Wiesbaden - I MFF z Europy Środkowej "goEast" - Grand Prix dla filmu "Duże zwierzę"
2002 - Specjalna Złota Kaczka - nagroda czytelników miesięcznika "Film" za dubbing w filmie "Shrek"
2002 - Parada - zwycięstwo w plebiscycie "Gazety Wyborczej" w Krakowie za rk 2001, za dubbingową kreację w filmie "Shrek"
2002 - "Grube Ryby" - nagroda Radia "Kolor" za najbardziej wyrafinowane poczucie humoru w 2001 roku
2002 – Superwiktor
2003 - Gdynia - Festiwal Sztuki Aktorskiej "Cztery Pory Filmu - Bryła Bursztynu, nagroda dla najbardziej cenionego aktora
2003 - Gdynia - XXVII FPFF - nagroda pozaregulaminowa ufundowana przez marszałka województwa pomorskiego za reżyserię i główną rolę w filmie "Pogoda na jutro". Nagroda jest wyrazem niezgody zarządu Pomorza na werdykt jury XXVII FPFF.
2003 - Wrocław - XXXVII WROSTJA - nagroda wojewody dolnośląskiego oraz Grand Prix Geras (nagroda rodziny Gerasów i przyjaciół) - wspólnie z Igorem Karasem - za rolę w monodramie "Kontrabasista" wg Suskinda.
2003 - Denver (USA) - 26 MFF - nagroda publiczności za film "Pogoda na jutro"
2004 - Tytuł Aktora Wszech Czasów przyznany przez Wielkopolan w plebiscycie widzów Kino Polska, czytelników "Gazety Poznańskiej" i słuchaczy Radia Merkury.
2004 - Wiesbaden (Austria) - MFFilmów z Europy Środkowej i Wschodniej "goEast" - nagroda międzynarodowej krytyki FIPRESCI dla filmu "Pogoda na jutro"
2004 - Los Angeles (USA) - V Festiwal Filmów Polskich - nagroda dla filmu "Pogoda na jutro".
2004 - Września - XI OFSF Prowincjonalia - Nagroda Publiczności, statuetka Jańcia Wodnika, za najlepszą męską kreację aktorską - za rolę w filmie "Pogoda na jutro"
2004 - Lubomierz - VIII Festiwal Filmów Komediowych - Srebrny Granat - nagroda za film "Pogoda na jutro"
2004 - Wrocław - II Festiwal Filmów Optymistycznych - nagroda honorowa - Brązowa Ryba - "za pogodne postaci i równie pogodne filmy" oraz nagroda publiczności za film "Pogoda na jutro".
2004 - Tarnów - Festiwal Komedii Talia - pierwsza nagroda aktorska za rolę w monodramie "Kontrabasista" Patricka Suskinda
2004 - Bitola (Macedonia) - XXV Międzynarodowy Festiwal Operatorów Filmowych "Manaki Brothers" Nagroda Publiczności dla filmu "Pogoda na jutro"
2004 - Antwerpia - MFF - nagroda za najlepszą reżyserię - za reż. filmu "Pogoda na jutro"
2004 - Denver (USA) - XXVII Międzynarodowy Festiwal Filmowy - nagroda publiczności dla filmu "Pogoda na jutro"
2005 - Wenecja-Nagroda im.Roberta Bressona"za znaczace i artystycznie dojrzałe świadectwo w wytrwałym poszukiwaniu duchowości w kinie." Nagrodę przyznaje kapituła (m.in.włoskie ministerstwo kultury, prezydent Rep.Włoskiej,Papieska Rada d/s kultury
2005 - Warszawa - Złota Kaczka, nagroda specjalna za dubbing roli Osła w filmie "Shrek"
2005 - Czelabińsk - MFF Złoty Witeź - nagroda główna dla najlepszego filmu fabularnego - za obraz "Pogoda na jutro"
2005 - Złoty Medal Gloria Artis - Zasłużony Kulturze
2006 - Orły 2006 - nagroda Polskiej Akademii Filmowej za najlepszą drugoplanową rolę męską - za rolę Radcy w filmie "Persona non grata"
2006 - Kraków - honorowa odznaka Przyjaciel Krakowa przyznawana za rozsławianie miasta na świecie.
2006 - Kraków - "Laur Krakowa XXI w." - za szczególne zasługi dla Krakowa
2006 - Gdańsk - Konkurs na Najlepszą Inscenizację Dzieł Dramatycznych Williama Szekspira w sezonie 2005/2006 - wyróżnienie za przedstawienie "Ryszard III" w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie
2006 - Gdańsk - X Festiwal Szekspirowski, wyróżnienie dla przedstawienia "Ryszard III" w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie w Konkursie na Najlepszą Inscenizację Dzieł Dramatycznych W. Szekspira w sezonie 2005/2006
2006 - Kraków - Krakowska Nagroda Allianz 2006 - Kultura, Nauka, Media
2006 - Kraków - Złota Myśl - (nagroda dla zasłużonych w dziedzinie kultury i nauki)
2007 - Łódź - 15. Plus Camerimage - Specjalna Nagroda dla Polskiego Artysty za Całokształt Twórczości Filmowej
2007 - Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
2007 – Laur Krakowa XXI wieku
2007 - Gdynia - 32. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych - nagroda za scenariusz filmu "Korowód"
2007 - Złota Kaczka w kategorii "najlepszy aktor ostatniego półwiecza"
2007 - Zamość - 32.Zamojskie Lato Teatralne - Buława Hetmańska dla przedstawienia "Ryszard III" z Teatru Ludowego w Krakowie
2007 - Doktor Honoris Causa Uniwersytetu Śląskiego
2008 - Warszawa - Zwycięstwo w plebiscycie pisma "Film" w kategorii "Aktor Komediowy Stulecia"
2008 - Opole - Festiwal Filmów Niezależnych "Opolskie Lamy" - Nagroda Honorowa
2009 - Tytuł Gentlemana Roku w plebiscycie miesięcznika "Gentleman"
2011 - Toruń - Festiwal Tofifest - Złoty Anioł za "niepokorność twórczą"
2011 - Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz działalności pedagogicznej"
2011 - Zielona Góra - Festiwal Filmowy Quest Europe - Nagroda "Wielki Ukłon" "za wszystko czym mogła się sycić i poić dusza widza"
2012 - Warszawa - Złote Berło Fundacji Kultury Polskiej - "za działalność artystyczną i pedagogiczną, wspaniałe dzieła teatralne i filmowe, przejmujące i porywające kreacje aktorskie oraz refleksyjną i niebanalną memuarystykę"
2012 – Odznaka „Honoris Gratia"
2012 - Sopot - XII Festiwal Polskiego Radia i Teatru Telewizji "Dwa Teatry" - Wielka Nagroda Festiwalu za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Tv
2012 - Terni (Włochy) - Festiwal Narodów i Religii - Anioł Kariery za całokształt twórczości
2013 - Kraków - Nagroda MocArt 2012 w kategorii "człowiek roku"
2013 - Pescara (Włochy) - Złota Premio Flaiano za filmowe dokonania
2014 - Sandomierz - Festiwal Filmów NieZwykłych - statuetka Aktora NieZwykłego
2014 - Gdynia - 39. Festiwal Filmowy - Nagroda Specjalna Jury i Złoty Kangur dla filmu "Obywatel"
2014 - Order Uśmiechu
2016 - Warszawa - Honorowa Gwiazda Dobroczynności
2017 - Warszawa - Mocny Solanin na 9. Solanin Film Festiwal 2017 za „walkę o przyzwoitość, szlachetność i dobro zarówno na scenie, jak i w codziennym życiu.
2018 – Orzeł 2018 za osiągnięcia życia
2022 - Tarnów - 36. Tarnowska Nagroda Filmowa - Statuetka „Ukłon" za całokształt twórczości

Źródło: Culture.pl, Wikipedia, E-teatr, FilmPolski