Jubileusz

- Poznałem go jako pioniera oryginalnego teatru w najszlachetniejszym znaczeniu tego słowa, jako wyraziciela rdzennie polskich i chrześcijańskich tradycji tej sztuki, którą przekazała nam cała nasza literatura, a przede wszystkim literatura romantyczna i neoromantyczna - mówił o Kotlarczyku Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II.

Kotlarczyk urodził się 6 maja 1908 roku w Wadowicach. Zmarł w 1978 roku w Krakowie. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1933 r.). W 1931 roku założył Amatorski Teatr Powszechny w Wadowicach, w którym wystawił m.in. "Mazepę" Juliusza Słowackiego.

W 1936 roku zamieszkał w Sosnowcu, gdzie pracował jako nauczyciel gimnazjalny i prowadził amatorską scenę szkolną. Równocześnie zajmował się, rozpoczętą jeszcze w Wadowicach, krytyką literacką i teatralną. Współpracował z prasą, m.in. z "Głosem Narodu" i "Kuźnicą". Po wybuchu wojny wrócił do Wadowic, a w połowie 1941 roku, przeniósł się do Krakowa. W tym samym roku zorganizował tam konspiracyjny Teatr Rapsodyczny.

W tworzeniu teatru Kotlarczyka wspierali młodzi entuzjaści: Karol Wojtyła - polonista, późniejszy papież Jan Paweł II, Krystyna Dębowska - wówczas studentka Wyższej Szkoły Handlowej, polonistki Halina Królikiewicz i Danuta Michałowska oraz rzeźbiarz Tadeusz Ostaszewski. Opiekunem grupy został powieściopisarz i teatrolog Tadeusz Kudliński. 22 sierpnia 1941 roku, w prywatnym mieszkaniu Krystyny Dębowskiej, zorganizowano pierwsze spotkanie zespołu; 1 listopada odbyła się pierwsza premiera Teatru Rapsodycznego - "Król Duch" Juliusza Słowackiego, z muzyką Fryderyka Chopina i oprawą plastyczną Tadeusza Ostaszewskiego.

W czasie wojny "rapsodycy" przygotowali siedem premier - oprócz "Króla Ducha" , także "Beniowskiego" (1942 r.) i "Samuela Zborowskiego" (1943 r.) Słowackiego, "Hymny" Jana Kasprowicza (1942 r.), "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza (1942 r.), "Portret artysty" według poezji Cypriana Norwida (1942 r.) i "Godzinę Wyspiańskiego", na podstawie twórczości autora "Wesela" (1942 r.).

Po wojnie teatr Kotlarczyka nadal funkcjonował, choć w nowej sytuacji politycznej był narażony na ataki cenzury. W 1948 roku powstał spektakl "Eugeniusz Oniegin" Aleksandra Puszkina - oceniany przez krytykę teatralną jako jedno z najważniejszych osiągnięć Teatru Rapsodycznego.

Wiosną 1953 roku, w okresie zaostrzenia polityki przeciw Kościołowi, nastąpiła likwidacja teatru. Kotlarczyk reaktywował Teatr Rapsodyczny w 1957 roku. Na otwarcie sceny przygotował "Legendy złote i błękitne" (1957 r.) - nową wersję "Króla Ducha". W 1967 roku teatr został ostatecznie rozwiązany.

Po wojnie Kotlarczyk zajął się także pracą pedagogiczną. Od 1949 roku wykładał zasady recytacji w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, a w latach 1950-1953 uczył tego przedmiotu również w krakowskiej szkole teatralnej. Jednak po jego dymisji ze stanowiska dyrektora Teatru Rapsodycznego, stracił i tę posadę. Udało mu się wznowić pracę w szkole teatralnej w 1954 roku, gdzie pozostał do 1957 roku. W latach 1967-1977 wykładał retorykę, fonetykę i zasady wymowy w krakowskim Archidiecezjalnym Seminarium Duchownym i Wyższym Seminarium oo. Franciszkanów. W kościelnych szkołach ze studentami realizował także przedstawienia, wystawiał teksty biblijne m.in. Apokalipsę św. Jana i Genesis. W tym czasie współpracował również z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. W Teatrze Akademickim KUL-u przygotował staropolskie misterium "Amor Divinus" (1967 r.).

Kotlarczyk wydał kilka książek, w których wykładał swoją koncepcję teatru, a także opisywał historię krakowskiego teatru. Opublikował "Podstawy żywego słowa" (1957 r.), "Sztukę żywego słowa. Dykcja-Ekspresja-Magia" (Rzym 1975 r.) oraz "Redutę słowa. Kulisy dwu likwidacji Teatru Rapsodycznego w Krakowie. Karty z pamiętnika" (Londyn 1980 r.).

Zmarł 21 lutego 1978 roku w Krakowie. Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim. Przemówienie nad trumną wygłosił kardynał Karol Wojtyła