Już 16 lutego w Teatrze Śląskim

Nagrodę im. Kazimierza Kutza ustanowiono w 2020 roku z inicjatywy Marcina Krupy, prezydenta Miasta Katowice, Ryszarda Koziołka, JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego i Roberta Talarczyka, dyrektora Teatru Śląskiego. Idea nagrody im. Kazimierza Kutza wyrosła z przekonania o wyjątkowym fenomenie Kutza, jego osoby i dzieła: niezwykle rzadko zdarza się artysta, który swoją twórczością oraz społecznym zaangażowaniem obejmuje światy tak odległe jak sztuka, polityka i szeroko pojęta lokalność. W każdym z tych obszarów Kazimierz Kutz pomnażał swoją aktywność i dzielił się twórczą energią z kolejnymi grupami odbiorców. Jako reżyser stał się klasykiem polskiego kina i teatru; jako prozaik i felietonista wszedł do grona uznanych polskich pisarzy, a podejmując ryzyko wejścia do polityki, pokazał, że można robić ją uczciwie, a dobro wspólne Polaków przedkładać nad interes partyjny.

Nagroda im. Kazimierza Kutza – kryteria
Z tych powodów organizatorzy uznali, że nagroda imienia Kazimierza Kutza powinna honorować obszary działań, które były najbliższe patronowi. Odpowiadają im następujące kryteria: sztuka, polityka obywatelska i lokalność. Nagroda im. Kazimierza Kutza honoruje zatem osoby, które najpełniej reprezentują idee ważne w życiu i działalności Kazimierza Kutza: uniwersalność lokalności, połączenie krytyki i afirmacji, wolność twórcza, godzenie ludzi za pomocą sztuki. Nagradza tych, którzy zajmują się światem innym niż tylko własny i ludźmi odmiennymi od nich, którzy troszczą się o innych, są gotowi pracować dla dobra wspólnego i dla lepszej przyszłości nas wszystkich.

Nagroda im. Kazimierza Kutza 2023 – nominowani
- W tym roku Kapituła nominowała do Nagrody pięć osób, które wpisują się w tę ideę. Są to:
Marta Frej – rysowniczka, ilustratorka, malarka i autorka memów. W swojej pracy artystycznej porusza takie kwestie jak prawa kobiet i feminizm, prawa mniejszości, a także problem wykluczenia i nietolerancji. Dorastała w Częstochowie, od kilku lat związana jest z Gdynią, gdzie mieszka i prowadzi pracownię. W 2017 roku została wyróżniona nagrodą O!Lśnienia za „nadanie memom rangi artystycznego dzieła".

- Maja Kleczewska – jedna z najważniejszych polskich reżyserek teatralnych, rozpoznawalna i ceniona także zagranicą – jej spektakle prezentowano m.in. w Seulu, Paryżu, Tbilisi czy Madrycie. Wielokrotnie nagradzana i doceniana na polskich i międzynarodowych festiwalach teatralnych (m.in. Srebrny Lew na Biennale w Wenecji). Jej spektakle budzą zainteresowanie zarówno krytyków teatralnych, jak i widzów, powodują ożywione dyskusje i skłaniają do refleksji.

- Maja Ostaszewska – jedna z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich aktorek. Znana z ról teatralnych, filmowych i serialowych. Laureatka Paszportu „Polityki" oraz dwóch Orłów – Polskich Nagród Filmowych. Od wielu lat walczy o prawa zwierząt. Gdy w Polsce rozpoczął się kryzys uchodźczy, aktywnie włączyła się w pomoc na granicy polsko-białoruskiej. Od wybuchu wojny w Ukrainie skutecznie i z pełną determinacją działa na rzecz uchodźców z tego kraju.

- Robert Konieczny – architekt o międzynarodowej renomie. Hans Ibelings, autor prestiżowej publikacji „European Architecture since 1980", jako jedyną polską pracownię, która wniosła wkład w rozwój architektury europejskiej, wymienił właśnie biuro prowadzone przez Roberta Koniecznego – KWK PROMES. Jest autorem słynnej Arki, w której mieszka, a także m.in. Domu Aatrialnego, Domu Kwadratowego, bloku UNIKATO i wielokrotnie nagradzanego Centrum Dialogu „Przełomy" w Szczecinie.

- Henryk Waniek – malarz, grafik, pisarz, tłumacz i eseista. W centrum jego zainteresowań znajdziemy zagadnienia związane z ezoteryką, fantastyką, alchemią i magią. Urodził się w Oświęcimiu, dorastał w Katowicach, studiował w Krakowie. Dzięki stypendiom artystycznym tworzył i mieszkał między innymi w Nowym Jorku i we Florencji. Ma na koncie około 100 wystaw indywidualnych i tyle samo zbiorowych. Jego działalność literacka skupia się na szeroko pojętym Śląsku – jak w tytule jednej z książek Wańka, „od Oświęcimia do Zgorzelca".

Nagroda im. Kazimierza Kutza – dotychczasowi laureaci

Nagrodę im. Kazimierza Kutza po raz pierwszy wręczono w 2021 roku – wtedy laureatką została Anna Dymna, aktorka – także w filmach Kutza, założycielka Fundacji „Mimo Wszystko". Do Nagrody w pierwszej edycji nominowani byli także: Tadeusz Sławek, Wojciech Smarzowski, Szczepan Twardoch i Horst Eckert (Janosch).
W 2022 roku Kapituła uhonorowała Szczepana Twardocha, pisarza, prozaika i eseistę, którego dzieła przekładano także na mały ekran i na sceniczne deski. Oprócz niego nominowani byli: Joanna Helander, Tomasz Konior, Zbigniew Rokita i Wojciech Smarzowski.
W drugiej edycji nagrody Kapituła pierwszy raz zdecydowała także o przyznaniu dodatkowego regulaminowego honorowego wyróżnienia „Ambasador Śląska" – otrzymał je Tadeusz Sławek, wybitny humanista, filozof, tłumacz, poeta i eseista, były rektor Uniwersytetu Śląskiego.
Gala w Teatrze Śląskim odbędzie się 16 lutego o godz. 18.00. Po niej zaprezentowany zostanie spektakl „Piąta strona świata" Kazimierza Kutza w reżyserii Roberta Talarczyka.

WYPOWIEDZI ORGANIZATORÓW
Wypowiedź Marcina Krupy, prezydenta Miasta Katowice
Idea nagrody wyrosła z przekonania o fenomenie Kazimierza Kutza, który był artystą, politykiem, społecznikiem, którego prestiż przekraczał granicę Śląska i Polski, dlatego nagroda jego imienia wykracza swą intencją poza miejsce urodzenia Kazimierza Kutza i honoruje osoby, których talent i charyzma mogą współgrać z jego dokonaniami. Choć oczywiście niezmiernie cieszę się, że nagroda przyznawana jest w Katowicach, rodzinnym mieście reżysera, które wywarło tak istotny wpływ na jego twórczość. Nagroda to uhonorowanie twórcy za wybitne dokonania artystyczne, które odgrywają istotną rolę w aktualnej debacie publicznej, przyczyniając się do budowania społeczeństwa demokratycznego i tolerancyjnego. Nagroda promuje artystów, którzy łączą działalność artystyczną ze społecznym zaangażowaniem, prezentując postawę bliską patronowi nagrody Kazimierzowi Kutzowi.

Wypowiedź Roberta Talarczyka, przewodniczącego Kapituły
Gala wręczenia Nagrody im. Kazimierza Kutza, którą organizujemy corocznie 16 lutego, dokładnie w dniu urodzin reżysera, to jedno z najważniejszych wydarzeń nie tylko w naszym teatrze, ale też w mieście i w całym województwie. Biorąc jednak pod uwagę nazwiska nominowanych, które przewinęły się przez trzy edycje nagrody, nie mamy wątpliwości, że Nagroda Kutza rezonuje na całą Polskę – wszak działalność Kazimierza Kutza, choć do końca skupiona i skoncentrowana na Śląsku, także wykraczała znacznie poza szeroko rozumianą lokalność.
W tym roku będziemy wręczać Nagrodę Kutza już po raz trzeci. Ani w tym roku, ani w poprzednich latach, Kapituła nie miała łatwego zadania – za każdym razem pojawiały się nazwiska kilkunastu osobistości, z których tak naprawdę każdy zasługiwał co najmniej na nominację. Obrady są dość burzliwe – Kapituła spotyka się kilkukrotnie, by wybrać pięcioro nominowanych i by ostatecznie wybrać laureata. Ostateczny wybór często jest nieoczywisty, a dyskusje i głosowania trwają dosłownie do ostatniej chwili.
Podobnie było i w tym roku. Pod koniec grudnia Kapituła nominowała pięcioro znakomitych artystów: rysowniczkę Martę Frej, reżyserkę Maję Kleczewską, aktorkę Maję Ostaszewską, architekta Roberta Koniecznego oraz malarza i pisarza Henryka Wańka. Co łączy tegorocznych nominowanych? Odwaga i nieoczywistość, niezwykły talent i umiłowanie wolności, czujność i szybkość reakcji, charyzma i humanizm. To spośród nich dokonaliśmy ostatecznego wyboru laureata Nagrody im. Kazimierza Kutza.
Nazwisko laureata do samego końca trzymamy w tajemnicy, mogę jednak zdradzić, że w tym roku Kapituła po raz drugi zdecydowała także o przyznaniu honorowego tytułu „Ambasador Śląska". To dodatkowa nagroda regulaminowa, którą Kapituła może uhonorować osobę, która ma szczególne zasługi dla regionu górnośląskiego. Oczywiście nie zdradzę, kto w tym roku został wskazany przez Kapitułę, mogę jednak potwierdzić, że w tym roku to wyróżnienie zostanie przyznane.
Przed nami wieczór pełen emocji i wzruszeń. Kazimierz Kutz często spędzał swoje urodziny właśnie na naszej scenie – opowiadał anegdoty, odpowiadał na pytania, podpisywał książki, przyjmował prezenty. Teraz dzięki Nagrodzie Kutza czujemy jego milczącą obecność i jesteśmy przekonani, że tego dnia znów jest z nami, na tej samej scenie. 16 lutego 2023 roku, w dniu jego 94. urodzin, dowiemy się, kto został laureatem trzeciej edycji Nagrody jego imienia.

Wypowiedź prof. dr. hab. Ryszarda Koziołka, JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Dzięki Nagrodzie im. Kazimierza Kutza Kapituła co roku przemierza terytoria polskiej kultury współczesnej w poszukiwaniu artysty, który niesie, najczęściej nieuświadamiane, dziedzictwo Patrona Nagrody. Szukamy wybitnego artysty, którego osoba lub dzieło, lub pospołu sprawiają, że jako społeczeństwo żyjemy ze sobą mądrzej, bardziej świadomie, skłonni do myślenia o dobru wspólnym, a nie tylko osobistym, rodzinnym czy plemiennym. Nie mają znaczenia dyscypliny i gatunki sztuk; sam Kazimierz Kutz uprawiał ich wiele. Tegoroczna lista znakomitych nazwisk dowodzi społecznego zaangażowania polskiej kultury oraz potwierdza wyjątkowość tej nagrody pośród wszystkich wyróżnień, jakimi honorujemy naszych artystów.