Kabuki-za: wieczór w świątyni teatru Kabuki

Trzyczęściowy wieczór w Teatrze składa się właściwie z trzech osobnych spektakli (na każdy z których widzowie mogą też zakupić osobne bilety), prezentujących niejako przekrój japońskiej sztuki teatralnej Kabuki. Serię rozpoczyna inscenizacja nowej adaptacji znanego tekstu historycznego:
w kwietniu jest to "Grób Sugisaka oraz Wioska Keiamura". Opowiadający o perypetiach wielkodusznego, ale naiwnego samuraja tekst pełen jest komedii omyłek, kobiet w męskich przebraniach oraz tajemniczych przybyszy okazujących się niespodziewanie członkami rodziny.

Zaskakujące, jak bardzo przypomina pod tym względem - wyrastający przecież na drugim końcu świata - klasyczny teatr europejski:
zwroty akcji zdają się być żywcem wzięte z "Wesela Figara" lub molierowskiej komedii.

Intermezzo stanowi spektakl taneczny. Była to nasza ulubiona część wieczoru, gdzie kunszt pokazali muzycy teatru: wokaliści wraz z ich charakterystycznym zaśpiewem ("yo!)", muzycy grający na shaminsenach, bębnach oraz solista z penetrującym salę fletem shinobue. Przez większość czasu skryci na uboczu sceny akompaniatorzy, tym razem ukazali się na niej w pełnym, orkiestrowym składzie, w historycznych strojach, pełniąc także rolę aktorów grających muzyków na dworze szoguna. Trzyczęściowy taniec o bogatej symbolice i kontekście historycznym wspaniale wykonał solista Onoe Ukon (zgodnie z tradycją, na scenie występują tylko mężczyźni), wcielając się najpierw w pełną gracji dwórkę, by po chwili powrócić na scenę jako drapieżny, obejmujący władanie nad dworem lew-demon.

Wieczór wieńczy prezentacja współczesnej sztuki Kabuki. Najciekawszym aspektem jest tutaj obecność na scenie samego autora utworu. Kanda Shōri pojawił się na scenie w charakterze narratora, wspierającego prezentacje przedstawionej historii w charakterze gawędziarza rakugo, co stanowiło niezwykle interesujące połączenie tej odmiennej japońskiej sztuki scenicznej (gdzie zarówno narrację jak i dialogi poszczególnych postaci prezentuje samotnie zasiadający na scenie artysta) oraz teatru kabuki.

Niestety, jego sztuka, choć przedstawia czarującą historię o wartości ludzkiego życia oraz wyciąganiu pozytywnych lekcji nawet z okrutnych wydarzeń mających miejsce w jego biegu, pełna jest przeciągających się w nieskończoność trywialnych dialogów, które nie mają w sobie ani uroku manierystycznej teatralności, ani nie osiągają też prawdziwej naturalności. Zbyt często jesteśmy zmuszeni wysłuchiwać banalnego "small talku" oraz wyczekiwać, aż główny bohater przezwycięży skrupuły egzaltowanej skromności.

Niewątpliwie wielkie wrażenie wywarła na nas nowoczesna infrastruktura teatru i jego zaplecze techniczne; choć budynek oraz konstrukcja sceny pozostają w pełni tradycyjne, nowoczesna technologia pozwala na sprawną zmianę przepięknych scenografii. Teatr Kabuki-za przedstawia nam idealny mariaż nowoczesnych rozwiązań na służbie klasycznej estetyki.

Dlatego odwiedzenie go jest koniecznością dla każdego miłośnika teatru podczas pobytu w Tokio.
__

Obsada:
HIKOSAN GONGEN CHIKAI NO SUKEDACHI
Keyamura Rokusuke: Kataoka Nizaemon
Osono: Kataoka Takatarō
Yasomatsu: Nakamura Hidenosuke
Onoemon: Nakamura Kashō
Mijin Danjō/Kyōgoku Takumi: Nakamura Karoku
Oko: Nakamura Tōzō
MUHITSU NO SHUSSE
Jisuke/Matsuyama Jisuke: Onoe Shōroku
Kyūzō: Bandō Kamezō
Jiichirō: Onoe Sakon
Natsume Sanai: Ichikawa Chūsha
Sassa Yozaemon: Nakamura Ganjirō
Narrator: Kanda Shōri

___
Wersja japońska:

歌舞伎座 — 歌舞伎の殿堂で

2025年4月21日（月）、私たちは東京・歌舞伎座にて、日本の伝統的な舞台芸術である歌舞伎を鑑賞するという貴重な機会に恵まれました。この劇場は、古典芸能の継承と発展において不動の地位を誇る名門の場として、国内外に知られております。

当夜は三部構成による公演で、観客はそれぞれの演目ごとに個別の入場券を購入することも可能です。まるで日本の歌舞伎芸術の縮図とも言える演目が並び、その多彩な魅力を存分に堪能することができました。

第一部は歴史物語の新たな脚色による『杉坂墓所と敬庵村』。義理堅くも少々間の抜けた侍を主人公に、勘違いや女装、そして思いもよらぬ親族の再会といった趣向が次々と繰り広げられる、喜劇味あふれる一作です。その筋立ては、西洋古典劇——たとえばモリエールの喜劇や『フィガロの結婚』を彷彿とさせる趣もあり、東西の演劇文化の普遍性を思わせるものがありました。

第二部は舞踊劇。これは私たちにとって最も印象深いひとときとなりました。歌舞伎独特の掛け声「ヨッ！」と共に、三味線、太鼓、そして心を打つ篠笛の音色を響かせる楽師たちが、普段は舞台袖に控えているものの、この夜は古式ゆかしい衣装に身を包み、将軍の御前で演奏する楽師の役を担い舞台上に登場。三部構成の舞踊は、豊かな象徴性と歴史的背景を宿し、尾上右近丈による踊りは、しなやかな宮廷女官の姿から、荒々しい獅子の精へと姿を変え、その変化の妙と力強さに満ちておりました。

第三部は現代の作劇による新作歌舞伎。特筆すべきは、作者・神田松里氏自身が舞台に登場し、落語家さながらに物語の進行を担う点にあります。伝統的な一人語りの芸と歌舞伎の融合は興味深い試みであり、語り口に宿る味わい深さは目を惹きました。ただし、物語は人の命の尊さや過酷な運命の中にも希望を見出すという主題を掲げつつも、冗長な会話が続き、様式美の妙も自然な対話の滑らかさもやや欠け、観客の集中を削ぐ場面も否めませんでした。

加えて、歌舞伎座の近代的なインフラと舞台裏の技術力には目を見張るものがありました。建物や舞台装置の構造は伝統を守りつつも、最新の技術が美しい舞台転換を実現し、古典美の中に現代の機能美が調和する様は、まさに理想的な融合と言えましょう。ゆえに、東京を訪れる演劇愛好家にとって、歌舞伎座の公演は必ずや足を運ぶべき至高のひとときであると申し上げます。