Karnawał w A...

"Ifigenia w Aulidzie" - reż. Włodzimierz Staniewski - Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice

Podczas IV Rezydencji Teatru Gardzienice w Warszawie, oprócz "Ifigenii w T..." , zostały również zaprezentowane spektakle absolwentów VI, VII oraz VIII Praktyk Teatralnych "Ifigenia cygańska w Aulidzie" i "Odyseja". Przedstawienia były okazją do przyjrzenia się działalności Gardzienic w nieco innym wydaniu, niż ta, którą można było dotychczas oglądać w teatrze Staniewskiego

Włodzimierz Staniewski  z fragmentów klasycznych tekstów, jakimi są „Odyseja” i „Ifigenia w Aulidzie”, stworzył widowisko opierające się na tańcu, śpiewie i grze na różnego rodzaju instrumentach muzycznych. Reżyser zinterpretował oba teksty niejako na opak, ponieważ epos i tragedię, których wyróżnikiem jest patos zmienił w huczny karnawał. Zburzył tradycję czytania obydwu utworów- elementy poważne zmienił w radosne, płacz przekształcił w śmiech.

Scena, za pomocą  drewnianych skrzyń i desek uformowanych w wysoki podest oraz kawałków materiału tworzących kotary,  została zmieniona w tawernę bądź, jeśli ktoś woli inne określenie, wiejską chatę. Jednak bez względu na to, jaką temu miejscu nadamy nazwę jest to z pewnością przestrzeń, w której dokonuje się odwrócenie praw rządzących analizowanymi gatunkami literackimi. Tragedia i epos opowiedziane zostają z wykorzystaniem tańca, głośnej muzyki i wesołego śpiewu. W owej „tawernie” nie zobaczymy ofiarowania Ifigenii, łez i cierpienia, makabrycznych rodzajów śmierci towarzyszy Odysa, lecz umiejętne żonglowanie wariacjami na temat jednego z epizodów mitu rodu Atrydów i wieloletniej podróży króla Itaki.

Aktorzy boso i w strojach stylizowanych na cygańskie wcielają się w postaci Ifigenii, Klitajmestry, Achillesa czy Odyseusza. Na scenie obserwujemy artystów różnych narodowości, niektórzy mówią po polsku płynnie, dzięki innym możemy przysłuchiwać się akcentowi rosyjskiemu, albo egzotycznemu językowi hiszpańskiemu. Możliwość przyglądania się reprezentantom wielu krajów, połączonych przez dzieło sztuki jakim jest spektakl, stanowi pobudkę do rozmyślań na temat kulturowej różnorodności, którą łączy fakt posiadania wspólnych korzeni- wszak to właśnie Grecja, ojczyzna Homera i Eurypidesa, jest kolebką europejskiej cywilizacji.

Absolwenci Praktyk Teatralnych, podczas odgrywania poszczególnych obrazów z antycznych utworów, emanują niesamowitą energią, która udziela się również oglądającym. Publiczność zostaje włączona w widowisko nie tylko dzięki wyjątkowo dynamicznej grze - aktorzy częstują oglądających wódką i smalcem oraz wróżą z ręki. Dzięki tego typu zabiegom widzowie stają się integralną częścią zdumiewającego widowiska. Publiczność aktywnie uczestniczy w zgromadzeniu, którego celem jest zabawa mająca służyć oczyszczeniu z negatywnych emocji.

Interpretacje „Ifigenii w Aulidzie” i „Odysei”, jakie proponuje Włodzimierz Staniewski,  można określić jako pewnego rodzaju karnawalizację starożytnych tekstów, ponieważ reżyser nie tylko narusza wszelkie zasady jakie rządzą tragedią i eposem, ale odwraca porządek znaczeń obu utworów, całkowicie zmienia ich konwencję. Dzięki tego rodzaju zbiegom na starożytnych tekstach powstało magiczne, żywiołowe widowisko, które całkowicie pochłania  widza.

Monika Roman
Dziennik Teatralny Warszawa
17 grudnia 2011

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia

Łabędzie
chor. Tobiasz Sebastian Berg
„Łabędzie", spektakl teatru tańca w c...