Kobieta, herbata...

Spektakl wyreżyserował Artur Tyszkiewicz, reżyser, który do Lauru Konrada nominowany był już dwukrotnie. Czy tym razem ma szansę zdobyć tę nagrodę? 

„Sprzedawcy gumek” to spektakl bardzo kameralny, skupiony na słowie i grze aktorskiej, redukujący reżyserskie „fajerwerki”, odarty z eksperymentów, nastawiony na interakcję bezpośrednią między aktorem a widzem, a więc redukujący do minimum wszelkie zabawy formalne. Tyszkiewicz miał to szczęście, że udało mu się nawiązać współpracę z bardzo zdolnym aktorami: Aleksandrą Popławską (Bella), Łukaszem Simlatem (Johanan) i Januszem Chabiorem (Szmuel), bo to w nich tkwi sekret tego spektaklu. I w tekście. Warto zatrzymać się na chwilę i wspomnieć w tym miejscu o jego autorze. Jest nim nieżyjący już, izraelski pisarz Hanoch Levin, który często w swoim kraju budził skrajne emocje, od uwielbienia po nienawiść ze względu na obrazoburczy ton swoich sztuk, wulgarność języka, bezpośredni styl. W Polsce do popularyzacji jego twórczości dramatycznej przyczynił się Krzysztof Warlikowski pamiętnym „Krumem”. Do tej pory zrealizowanych zostało sześć jego sztuk.

„Sprzedawcy gumek” pokazują życie trojga czterdziestolatków: ponętnej aptekarki Belli, nieśmiałego urzędnika Johanana oraz wiecznego buntownika Szmuela. Każdy z nich ceni sobie swoją wolność i niezależność. Każdy z nich jest samotny. Każdy z nich pragnie bliskości, ale nie potrafi się przełamać, by otworzyć się na drugiego człowieka. Bella za bardzo przejęta swoim biznesem nie jest w stanie przestać kalkulować co jej się opłaca a co nie; Johanan tęskni za schematem „kobieta-herbata-dziecko”, ale przeszkadza mu własna nieśmiałość, niezdecydowanie i egoizm; Szmuel zaś boi się o swoją niezależność. Próbują się ze sobą zejść Bella z Johananenm – nie wychodzi, Bella ze Szmuelem – nie udaje się również. Ta sama próba nawiązania kontaktów powtórzy się znowu za dwadzieścia lat. I znowu się nie powiedzie…

Spektakl rozgrywa się w skromnie zaaranżowanej przestrzeni - na kilku podestach rozstawiono elementy scenografii sugerujące miejsca akcji: jest tu apteka Belli (szafa z kontuarem) oraz jej mieszkanie (tapczan i stół), jest rząd krzeseł będący metonimią Sali teatralnej. Na osobnym podeście znajdują się instrumenty muzyczne. Po co ? Otóż „monologi wewnętrzne” bohaterów, ich rozterki, rozmyślania oraz pragnienia są przez nich artykułowane za pomocą piosenek z akompaniamentem muzyki. Śpiewający aktorzy przygrywają sobie na keyboardzie, gitarze elektrycznej, harmonijce ustnej. Dobry to pomysł, aby pauzować dialogi, rozładowywać energię, zbierać siły do następnych scen.

Reżyser „Sprzedawców…” – jak już wspomniałam – skupił się przede wszystkim na warstwie tekstowej spektaklu oraz na kreacjach aktorskich. To właśnie dzięki tym dwóm elementom przyciąga widza, nawiązuje z nim emocjonalny kontakt, potęguje w nim refleksje. Obawiam się jednak, że to zbyt mało, by reżyser zdobył Laur Konrada.