Kolaż znaczeń

Widmo całkowitego podporządkowania jednostki władzy, ujednolicenia społeczeństwa w bierną i bezkrytyczną masę wielokrotnie powraca jako zbiorowy lęk. Marcin Cecko i Marcin Liber z tekstu powieści Raya Bradbury'ego stworzyli w Teatrze Wybrzeże dramat, który trafnie komentuje rzeczywistość przeobrażającą się w zawrotnym tempie. Ta teatralna analiza oferuje widzom refleksję o wiele głębszą niż ta wynikająca na co dzień z tekstów publicystycznych.

Cecko i Liber przenoszą widza w świat, w którym czytanie książek jest zabronione, a strażacy trudzą się spalaniem dzieł literatury wraz z ostatnimi ludzkimi czynnikami oporu. Rzeczywistością rządzi technologia, w cenie jest bierność i bezkrytyczne myślenie. Ludziom podaje się ogłupiające tabletki, emocje sprowadzone są do podstawowego, zwierzęcego poziomu. Nowego człowieka symbolizuje Montag - główny bohater powieści - niczym klasyczny everyman reprezentowany jest przez trzy różne postaci - warianty swojej osobowości (Michał Jaros, Maciej Konopiński, Piotr Biedroń). Guy jest strażakiem z dziada pradziada, który od dwudziestu już lat zajmuje się spalaniem na stosie książek zagrażających ludzkości. To człowiek oddający się w pełni swojemu zawodowi, wykonywaną profesję traktuje jak życiową misję, sprawuje ją z należytą starannością i oddaniem. Pod wpływem zwariowanej dziewczyny z sąsiedztwa (Katarzyna Michalska) do Guya zaczynają przebijać przebłyski świadomości i bohater krok po kroku zaczyna kontestować rzeczywistość. Czyni to u boku swej żony Lindy-Mildret (Dorota Androsz), która z kolei boryka się ze swoistym rozdwojeniem jaźni - symbolem powolnego wypierania dawnej bohaterki, kobietą "nową", dostosowaną do współczesnych czasów. W "Fahrenheit 451" pojawia się też Katarzyna Figura w roli sabotującej system kobiety. Aktorka w szarym płaszczu i z siatką pomarańczy wygląda niczym ikona PRL-u. Tę galerię osobliwości dopełnia androgeniczny Kaj (Jakub Mróz), który zawodzącym wokalem komentuje sceniczną rzeczywistość. Nad wszystkim czuwa kapitan (Michał Kowalski) - sieje terror zza megafonu i trzyma surowy porządek. Symbolem jednostki zastraszonej, zniszczonej przez system jest Cezary Rybiński (w roli Profesora Fabera).

Wszystkie postaci tworzą złożony kolaż - symbol transformacji tradycyjnego świata w ten nowoczesny, w którym panuje nowy ład i nowe zasady. Cecko i Liber kreślą tę rzeczywistość dość chaotycznie, napomykają jedynie o niektórych tematach i nie budują pełnowymiarowej historii z linearnie prowadzoną akcją. "Fahrenheit 451" jest zbiorem różnorodnych scen, wielokrotnie zbudowanych na podstawie bardzo ciekawych pomysłów inscenizacyjnych. Historia utopii nie jest opowiadana w tradycyjny sposób: reżyser wciąga w ten świat, zaznaczając bardziej konteksty, wycinki rzeczywistości, które zebrane w jedno dają bardzo intuicyjny obraz. Obraz chaotyczny, rozmyty, siejący niepokój. Brak spójności rekompensują reżyserskie sztuczki, wszędobylskie cytaty, parafrazy, interpretacje interpretacji. Liber manipuluje nawet publicznością - władza dosięga również Ciebie, widzu - zdaje się mówić, gdy aktorzy strzelają ślepakami do publiczności i każą zakładać im papierowe maski lalek, by poczuli się zunifikowani niczym idealne w antyutopii społeczeństwo.

Na końcu pojawia się jednak nadzieja. Finałowa scena - niepodobna do wszystkich poprzednich - rozgrywa się w wysokich górach. Jest ciemno, szaleje wiatr, w porozstawianych namiotach koczują ludzie. Powoli, jeden za drugim oświetlają strony ocalałych książek i zaczynają czytać wersy. Ruszają w publiczność - rozdają wolumeny wraz z latarkami i zapraszają do wspólnego pochylenia się nad literaturą. Przekaz przedstawienia wydaje się jednoznaczny - uratuje nas tylko wspólnota.