Kto olśni Polaków?

O nich będzie głośno w 2021 roku.

Gdy wszyscy życzymy sobie lepszego 2021, oni rozjaśniają dramatyczny krajobraz pogrążonej w finansowym kryzysie polskiej kultury. Przed nami m.in. duet, który może przyjechać do Polski z Oscarem w rękach, wracająca po latach słynna prowokatorka, wzbudzający podejrzenia filozof i rozsadzające sceny rodzeństwo. Miejcie na uwadze te nazwiska!

FILM
Małgorzata Szumowska i Michał Englert

Małgorzata Szumowska i Michał Englert
Film "Śniegu już nigdy nie będzie" zjeździł już kilka festiwali, na czele z Wenecją, ale najważniejsze dopiero przed nim. Pierwsza produkcja we współpracy reżyserskiej Szumowskiej i Englerta jako polski kandydat do Oscara znalazła się na prestiżowej liście "Variety". Zasłużenie, bo to inteligentne, przenikliwe, świetnie zagrane i sfotografowane kino, niepokojące jak czasy, w których przyszło nam żyć. Choć nazwiska twórców "Body/Ciało" są już w Europie dobrze znane, najwyższa pora, by usłyszał o nich świat. [Dawid Dudko]

Magdalena Koleśnik

Jagna z "Chłopów" Krzysztofa Garbaczewskiego, Netrebko ("Wściekłość) i Lea ("Dybuk") z przedstawień Mai Kleczewskiej... Każdą teatralną rolę przekuwa w sukces, a teraz wreszcie dostała szansę, by zrobić to na ekranie. Znak jakości Cannes 2020 dla "Sweat" (jako jedynej polskiej produkcji), nagroda za główną rolę żeńską na festiwalu w Gdyni i wyróżnienie Odkrycie Onetu wydają się dopiero początkiem doskonale zapowiadającej się filmowej kariery. Proszę o uwagę, oto magnetyczna Magdalena Koleśnik. Pozostaje trzymać kciuki, by spotykała na swojej drodze tak zdolnych twórców, jak Magnus von Horn. [Dawid Dudko]

Aleksandra Terpińska

Tymczasem kino przypomina sobie o Dorocie Masłowskiej. Po "Wojnie polsko-ruskiej" Xawerego Żuławskiego sprzed prawie 12 (!) lat, na ekrany trafi najnowsza powieść laureatki Nike, "Inni ludzie". Rozchwytywana przez teatry historia aspirującego rapera z Warszawy to jedna z najbardziej oczekiwanych premier 2021. Ekranizacja da książce Masłowskiej kolejne życie, a reżyserce Aleksandrze Terpińskiej pierwszą pełnometrażową produkcję. Autorka nagradzanych krótkich metraży ("Święto zmarłych", "Najpiękniejsze fajerwerki ever") ma wszelkie zadatki, by stać się filmowym objawieniem. Pomogą jej w tym m.in. Sonia Bohosiewicz, Sebastian Fabijański i, ku wielkiej uciesze, wspomniana Magdalena Koleśnik. [Dawid Dudko]

Piotr Głowacki

Do tej pory król drugiego planu w 2021 będzie błyszczał na pierwszym. Choć prezentowany w Gdyni "Mistrz" Macieja Barczewskiego popada w banał i klisze, a w scenariuszu słychać niejeden szelest, Piotr Głowacki robi z roli obozowego pięściarza swój aktorski koncert. O tym, jak bardzo potrafi stronić od szarży przekonuje nie tylko na dużym, ale i małym ekranie. W "Nieobecnych" - nowym kryminale TVN - jako porucznik z zespołem Aspergera intryguje, tworząc świetny duet z równie zdolną Justyną Wasilewską. [Dawid Dudko]

Grażyna Misiorowska

Ciekawa to rzecz debiutować w wieku, gdy inne aktorki zaczynają myśleć o emeryturze. Grażyna Misiorowska, przez niemal 30 lat wielka gwiazda Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu (niedługo przed jubileuszem dyrektor Norbert Rakowski rozwiązał z nią współpracę), po raz pierwszy zagrała główną rolę w filmie. I to jak! Za film "Maryjki" Darii Woszek - szalony komediodramat o pięćdziesięcioletniej dziewicy - nagrodzono ją w Kanadzie i Hiszpanii. Po kinowej premierze "Maryjek" musi wreszcie zostać należycie doceniona w Polsce. [Dawid Dudko]

Jakub Piątek i Bartosz Bielenia

Hollywood time Bartosza Bieleni w tym roku zmienia się w "Prime Time". Laureat O!Lśnień - wielki talent Narodowego Starego Teatru (obecnie Nowego Teatru Krzysztofa Warlikowskiego), okrzyknięty objawieniem polskiego kina - zrzucił sutannę, by jako tajemniczy Sebastian uwięzić zakładników w studiu telewizyjnym. Wyprodukowany przez Watchout Studio ("Bogowie", "Ukryta gra") pełnometrażowy debiut autora nagradzanego "Users" będzie miał premierę na jednym z najważniejszych festiwali świata - Sundance Film Festival. Później zawita do Polski i, wiele na to wskazuje, nieźle namiesza. [Dawid Dudko]

TEATR
Luk Perceval i Oksana Czerkaszyna

Oksana Czerkaszyna w spektaklu "Lwów, nie oddamy" Katarzyny Szyngiery, Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie
Ona to ukraińska aktorka z Charkowa, która swojego talentu dowiodła w spektaklach "Diabły" Agnieszki Błońskiej i "Lwów nie oddamy" Katarzyny Szyngiery, za który słusznie nagrodzono ją na Boskiej Komedii w 2019 r. On to flamandzki aktor, reżyser i jedna z najjaśniejszych gwiazd europejskiego teatru - po raz pierwszy realizuje przedstawienie w Polsce. Ich "3Siostry", koprodukcja TR Warszawa i Narodowego Starego Teatru, skonfrontują rzeczywistość Czechowa z kryzysem współczesnej Europy i świata - starzeniem się społeczeństw czy przymusowym życiem w zamknięciu. [Dawid Dudko]

Monika Strzępka i Paweł Demirski

Reżysersko-dramaturgiczny duet muzyczno-serialowo-teatralny przypomni o sobie z przytupem. Tym razem twórcy "Artystów", znani również jako Czerwone Świnie, zajmą się tematem seksu i... Magdą Gessler. Muzyczny spektakl inspirowany najsłynniejszą polską restauratorką, "kreatorką smaku i stylu", pod tytułem "M.G", zobaczymy na scenie warszawskiego Teatru Polskiego. Gdy w stolicy trwać będzie rewolucja kuchenna, w Starym Teatrze w Krakowie Strzępka z Demirskim (którzy szykują się też do debiutu filmowego produkcją "Zaprawdę, Hitler umarł") zainicjują rewolucję seksualną. "Jeńczyna" wywleka na wierzch skrywane fantazje, zachęcając do refleksji nad narodową obłudą.[Dawid Dudko]

Jacek Poniedziałek i Krzysztof Warlikowski

To, że zapowiadany na kwiecień br. osobisty dziennik Jacka Poniedziałka wywoła powszechne poruszenie jest pewne. Poza tym aktor stworzył wielką rolę w wyróżnionym w zestawieniu Onetu "Powrocie do Reims". O przedstawieniu, któremu pandemia ciągle krzyżuje szyki, głośno będzie jeszcze długo, bowiem w końcu trafi do żywego planu - na scenę Teatru Łaźnia Nowa i Nowego Teatru w Warszawie. Ten drugi przygotowuje się też do przełożonej premiery "Odysei. Historii dla Hollywoodu" Krzysztofa Warlikowskiego, inspirowanej "Odyseją" Homera i twórczością Hanny Krall. W obsadzie, oprócz Poniedziałka, stała ekipa twórcy "(A)polloni", m.in. Agata Buzek, Maja Ostaszewska czy Magdalena Cielecka. Jest na co czekać. [Dawid Dudko]

SZTUKA
Tamara Łempicka

Tamara Łempicka i Salvador Dalí w Nowym Jorku (1941)Foto: Kolekcja Anny i Richarda Paddych / Wydawnictwo Bosz
Tamara Łempicka i Salvador Dalí w Nowym Jorku (1941)
Rok po okrągłej, bo 40. rocznicy śmierci Tamary Łempickiej, artystka wraca na tapet! I to z impetem. Nie dość, że już 26 stycznia w domu aukcyjnym DESA Unicum będzie można wylicytować jej dzieło ("La Belle Rafaela" z 1927 r.), to jej prace dwukrotnie będą gościć na polskiej scenie muzealnej. I zagrają pierwsze skrzypce! W Muzeum Lubelskim – choć ta wystawa owiana jest wielką tajemnicą, na której rozwikłanie czekam z niecierpliwością - oraz w płockim Muzeum Mazowieckim, gdzie powstaje wystawa art déco, a na ekspozycji – prace królowej. Niech już tylko miną obostrzenia związane z pandemią, a pani de Lempicka zdobędzie Polskę na nowo. Szkoda, że po tylu latach... [Alan Rynkiewicz]

Natalia LL

Wielki powrót po latach – i nie mówię, że pani Lach-Lachowicz zaczęła na nowo tworzyć. O nie! Natalia LL stanie się bohaterką dwóch wystaw. Z jednej strony będzie to "Z tej nocy będzie serce" we wrocławskim Muzeum Współczesnym, na której przypomnimy sobie epizod artystki, gdy w Nowym Jorku walczyła o prawa społeczności LGBT. A towarzyszyć jej będą Mirosław Bałka, Karol Radziszewski i wielka Carolee Schneemann. W połowie maja zaś zobaczymy jej prace w sopockiej Państwowej Galerii Sztuki. I o tej wystawie (póki co) niewiele wiadomo, ale z pewnością da nam kopa. Oby ktoś nie dopatrzył się w tym wszystkim jakiejś prowokacji... [Alan Rynkiewicz]

Joanna Rajkowska

Ten rok – a z pewnością pierwsze półrocze – będzie należeć do kobiet. I bardzo dobrze. A trzecią heroiną roku 2021 będzie Joanna Rajkowska, która już w lutym (o ile sytuacja związana z pandemią pozwoli) w Zachęcie trochę nieprzyjemnie pofantazjuje. Artystka bowiem stworzyła świat alternatywny, ale wcale prawdopodobny. Rhizopolis – bo tak się nazywa – to podziemny świat, gdzie swój nowy dom znaleźli uciekinierzy z powierzchni Ziemi po wielkiej katastrofie klimatycznej. Bo antropocen, moi drodzy, w tej bajce nie skończy się dobrze. [Alan Rynkiewicz]

LITERATURA

Artur Domosławski
Autor głośnej pozycji "Kapuściński non-fiction", która wzbudziła wiele kontrowersji, powraca z kolejną książką o ikonicznej postaci polskiej kultury. Tym razem Artur Domosławski spróbuje przybliżyć czytelnikowi postać Zygmunta Baumana, jednego z najsłynniejszych współczesnych polskich filozofów. Książka zapowiadana jest tak: "O miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu. O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie. (...) O kimś, kto nie przynależał, nie pasował do żadnej sitwy, koterii, szkoły ani klanu – tak bardzo, że budził podejrzenia o pychę". Książka ukaże się już w lutym. [Joanna Barańska]

 

Andrzej Stasiuk
"Przewóz" to tytuł nowej powieści Andrzeja Stasiuka, którą Wydawnictwo Czarne wyda już w marcu. Powieść "zabierze czytelników nad wieś nad Bugiem w środku upalnego czerwca 1941 r. Z jednej strony rzeki stoją Niemcy, z drugiej Rosjanie, pośrodku zaś wiejski przewoźnik z jednego brzegu na drugi przewozi nocą wszystkich, którzy mają pieniądze. Żydowskie rodzeństwo chowa się w lesie tuż obok chłopaków z partyzantki, plutonowy Siwy każe liczyć nadciągające niemieckie czołgi, a oczy pewnego małego chłopca zapamiętują to wszystko do późnej starości" – zapowiada wydawca. [Joanna Barańska]

 

Magdalena Grzebałkowska
Zbiór reportaży finalistki Nagrody Nike. W swojej najnowszej książce Magdalena Grzebałkowska podejmie próbę przekazania swoim czytelnikom, jak wygląda wojna oczami najmłodszych jej uczestników. Bohaterów swoich reportaży szukała na całym świecie - w Hiszpanii, Niemczech czy USA, ale także i w Polsce. Książka ma ukazać się w maju. [Joanna Barańska]

Autorzy: Dawid Dudko , Bartosz Sąder , Alan Rynkiewicz , Joanna Barańska

(-)
Onet.Kultura
21 stycznia 2021

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia