Lady Makbet na szpilkach

Choć można uznać go za klasyka, jego sztuki pełne są frywolności i poruszają wiele kontrowersyjnych tematów jak problemy rodzinne, zakazana miłość, intrygi. Bohaterowie jego sztuk odwołują się do wszystkich grup wiekowych i środowiskowych. Znakomicie przedstawia różnorodność postaci szekspirowskich brytyjski poeta, Desmond Graham, który Lady Makbet ubrał w szpilki:

Niebywała, w szokująco różowej
mini, z nierówno podciętymi
żółtymi włosami, (...)
sztuczną opalenizną (...)
w zielonych szpilkach.

Z Makbeta natomiast uczynił walczącego z cieniem lunatyka:

Makbet całymi dniami walczy z cieniem
w hali targowej; lubi to robić
przy jatkach: wielkich półtuszach.

Umieszczając swoje postaci w Newcastle-upon-Tyne, mieście w północnej Anglii, Desmond Graham uwspółcześnił je, dostosował do naszych realiów. Łatwiej utożsamić się z długonogą Rozalindą przygotowującą się do kariery tłumaczki, niż z szesnastowieczną córką francuskiego Duke’a Seniora. Postaci opisane przez Grahama pozostają jakby zawieszone w czasie. Nieusatysfakcjonowani dotychczasowym życiem, rozczarowani czekają na jakiś zwrot w swoim życiu, który jednak nie nadchodzi. 

Niezależna Rozalinda
Jedyną postacią, która wydaje się mieć przed sobą jakąś przyszłość wydaje się młoda i pełna energii Rozalinda. Tylko ona potrafi wziąć los w swoje ręce i pokierować swoim życiem. W obecnych czasach byłaby prawdopodobnie odpowiednikiem młodej, przebojowej dziewczyny wyjeżdżającej szukać szczęścia i nowych ścieżek rozwoju za granicą.

Potem, nad ranem, zasznuruje
wielkie brązowe buty, upnie włosy,
i wszędzie zabierze z sobą całą siebie.

Wracając do Lady Makbet...
Ta niebywała kobieta w średnim wieku, choć jest pierwszą postacią w „Cieniu Makbeta”, wcale nie wydaje się być przez niego przytłoczona, czy przysłoniona. W rzeczywistości jest o wiele bardziej wyrazista od swego podstarzałego, histerycznego męża. Wiele współczesnych kobiet przechodzi taki okres kiedy ich mąż okazuje im mniej zainteresowania niż wcześniej, a ich figura zaczyna wymagać wysokich obcasów i sztucznej opalenizny.

Zatroskany Lear
Odzwierciedleniem zatroskanego ojca w „Cieniu Makbeta” jest Lear, który „wszystko co ma, nosi na sobie”. Odnosi się to do jego trosk, które niczym ciężki bagaż musi nosić codziennie na swoich plecach. Opuszczony przez córki, stał się włóczęgą i obładowany workami przebywa codziennie tę samą trasę, „tocząc się jak kamień”. Być może przypadkowy bezdomny przechodzący koło nas na ulicy ma za sobą podobną przeszłość. Być może również jego rodzina się od niego odwróciła, a on nie potrafił już odnaleźć sensu życia. Postać włóczęgi może odnosić się jednak także do zgoła innego typu mężczyzny, a mianowicie do utrzymującego rodzinę ojca, którego „przytroczone do paska pakunki, worki, woreczki” to niezapłacone rachunki i troska o przyszłość dzieci.

Szekspir daje więc reżyserom, aktorom, poetom, widzom i czytelnikom pełne pole do popisu. Jan Kott w „Szekspirze Współczesnym” próbował wyjaśnić zagadkę Szekspira opisując drugi światowy kongres w Waszyngtonie, gdzie blisko tysiąc szekspirologów z całego świata zebrało się, aby słuchać wykładów o słynnym Stradfordczyku. Uderzające dla niego było to jak wiele, a zarazem jak mało można powiedzieć na temat tego wielkiego pisarza. Wielobarwna paleta jego postaci i niekonwencjonalne fabuły pozwalają na nieskończenie wiele sposobów interpretacji jego sztuk. Nie na darmo mówi się, że Szekspir jest wiecznie żywy, a szekspirolog nigdy się nie nudzi.

Wszystkie cytaty pochodzą z książki Desmonda Grahama, Cień Makbeta, wybór i przekł. Ola i Wojciech Kubińscy, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002.