Lalkowa egzotyka z całego świata

W Białymstoku trwa Międzynarodowy Festiwal Szkół Lalkarskich. Na festiwal organizowany co dwa lata, w tym roku przyjechało 13 ekip studentów z 11 krajów, nie tylko europejskich, ale też bardziej egzotycznych, takich jak Iran czy Izrael. Dla adeptów lalkarstwa to okazja do podejrzenia nawzajem swoich aktorskich talentów, do dyskusji o różnych systemach kształcenia. Dla widzów - możliwość zetknięcia się z najróżniejszymi formami lalkowymi, często zaskakującymi. Spektakle odbywają się w Białostockim Teatrze Lalek i Akademii Teatralnej, przed południem niektóre nawet po dwa razy. Co prawda godzina 11 i 13 to dość kiepska pora dla osób, które jeszcze się uczą, bądź pracują, ale ci, którzy jeszcze nie mieli okazji wybrać się na żaden spektakl - powinni skorzystać z takiej możliwości w sobotę, gdzie zaprezentują się szkoły lalkarskie z Ukrainy, Rosji i Łotwy, lub w niedzielę, w dniu zakończenia festiwalu, gdy wystąpi szkoła z Budapesztu.

Lalki i pomysły na spektakle studenci przywieźli ze sobą rozmaite. Większość spektakli rozgrywanych jest na planie aktorskim i lalkowym, to przedstawienia, w których aktorzy są równie ważni jak lalki. Ale są wyjątki - spektakl The School of Puppetry and Drama z Izraela - "Życie na łańcuszku" - skoncentrowany jest niemal wyłącznie na lalce. Aktora tam właściwie nie widać, a widz ulega złudzenia, że na widowni są tylko lalki. Na dodatek lalki (a także towarzyszące im przedmioty) szczególne - uszyte z miękkich materiałów, gąbki, poduchy. Zupełnie inne są lalki przywiezione przez studentów ze szkoły lalkarskiej Charleville de Mezieres z Francji. To sugestywny, urzekający lekkością "teatr drogi w formie teatru cieni", w którym wycięte z tektury lalki, odpowiednio podświetlone, tworzą aurę tajemnicy. Na przemierzający góry i doliny papierowy samochodzik można się aż zagapić z wrażenia - taką hipnotyczną atmosferę potrafią stworzyć aktorzy.

Studenci z Uniwersytetu Sztuk Pięknych w Teheranie (Iran) postawili na tradycję - opowiedzieli historię wywodzącą się z irańskich legend. W spektaklu "Córki Nane Daryi" są i maski, i lalki różnej wielkości, czy wreszcie lalki wkomponowane w specjalną ramę, przez co kojarzące się z nietypowym parawanem, a może raczej lalkowym ołtarzykiem.

Festiwalowi towarzyszą pokazy Wietnamskiego Narodowego Teatru Lalek, który wczoraj z opóźnieniem, bo miał być już w środę, zainstalował się w centrum miasta, na Rynku Kościuszki. To o tyle spora atrakcja, że wietnamskie lalki, animowane przez kilkanaście osób, poruszają się po wodzie nalanej do przenośnego 10-metrowego basenu. Teatr założony w 1956 r. w Hanoi bynajmniej nie wymyślił od podstaw sztuki tego nietypowego teatru. To czerpanie z tradycji, bowiem wietnamski teatr lalek na wodzie sięga XI w. i związany jest z cywilizacją uprawy ryżu. Spektakle przygotowywali rolnicy, uprzyjemniając sobie życie po ciężkiej pracy, poza sezonem, na wiosnę i w czasie świąt. Woda wykorzystywana do spektakli daje niezwykłe możliwości - ożywia lalki, ukrywa techniczną stronę całego przedsięwzięcia, pozwala na stworzenie sugestywnej atmosfery. Na wodzie bywa romantycznie i czarodziejsko, gdy sunie po niej mgła; bywa też groźnie, gdy dochodzi do zmierzenia się dwóch sił.

W sobotę o godz. 15, 16 i 17 Wietnamski Teatr na Wodzie pokaże krótkie etiudy, zaś o godz. 13, 18 i 20 - pełne spektakle.

PROGRAM FESTIWALU

sobota 26 czerwca
godz. 11, 13 (Akademia) - „Radość dobrych ludzi” - Państwowy Instytut Sztuki im. I.P. Kotlarskiego w Charkowie - Charków/Ukraina
godz. 11, 13 (BTL) - „Śpiąca królewna” - Łotewski Teatr Lalek - Ryga/Łotwa
godz. 17 (BTL) - Petersburskie maski” - Petersburska Akademia Sztuki Teatralnej - Sankt Petersburg / Rosja

niedziela, 27 czerwca
godz. 13 (BTL) - „Sedno” - Uniwersytet Teatru i Filmu - Budapeszt/Węgry
godz. 16 (ATB) - Oficjalne zamknięcie - Teatr Malabar Hotel „Baldanders”

Impreza towarzysząca
Bruno Pilz (Berlin, Niemcy) - Przedstawienia: piątek - sobota (23 - 26 czerwca), godz. 14.30 - 16.30 i 20 - 22 - Akademia Teatralna