Ludwik Sempoliński (1899 - 1981)

Aktor, śpiewak, tancerz, reżyser, dyrektor i kierownik artystyczny teatru, pedagog.

Urodził się 18 sierpnia 1899 w Warszawie. Zmarł 17 kwietnia 1981 w Warszawie.

Ukończył warszawską Szkołę Zgromadzenia Kupców przy ul. Waliców, a następnie podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej, której jednak nie ukończył.

Debiutował w lipcu 1918 w kabarecie Sfinks, pod pseudonimem Bogdan Kierski, piosenką „Lecą mareczki, lecą, lecą..." i został zaangażowany. Związany z warszawskimi (m.in. "Morskie Oko", "Cyrulik Warszawski") i krakowskimi teatrzykami rewiowymi, kabaretami i operetką.

W latach 1919-23 występował w Teatrze Nowości, poza tym brał udział w programach Stańczyka w kinoteatrze Stylowym, wyjeżdżał na gościnne występy do Łodzi (grudzień 1922), Odtąd używał własnego nazwiska. W 1923 zdał reżyserski egzamin ZASPu i na sezon 1923/24 został zaangażowany do Teatrze Nowości w Krakowie jako aktor i reżyser. W sezonie 1924/25 grał i reżyserował w Teatrze na Pohulance w Wilnie. Jesienią 1925 wyjeżdżał na występy do Krakowa i Wilna, po czym wrócił do Warszawy i zaangażował się do teatru Wodewil, w którym wystawił m. in. "Manewry jesienne" Kalmana, "Cnotliwą Zuzannę" Gilberta i "Mariettę" Kolia.

Jesienią 1926 sprawował kierownictwo artystyczne kabaretu Eldorado, jeszcze w tym samym sezonie występował w Teatrze Niewiarowskiej i Teatrze Messal-Niewiarowskiej, w latach 1927-28 w Teatrze Nowości, gdzie zagrał m. in. w programie kabaretowym „Jak i gdzie?" Konrada Toma (27 października 1927). W 1928-29 występował teatrze Morskie Oko w przedstawieniach kabaretowych np. „Przez dziurkę od klucza" i „Listek figowy", w 1929-30 w Operetce Lucyny Messal, jesienią 1930 sprawował dyrekcję Komedii Muzycznej przy Karowej, dalej w sezonie 1930/31 w teatrze Wesoły Wieczór, 1931-32 w Teatrze Nowości i Morskie Oko. Od grudnia 1932 do 1933 i jesienią tego roku był kierownikiem artystycznym kinoteatru Hollywood, od początku 1933 kierownikiem artystycznym (ze Stanisławem Sielańskim) kabaretu Casanova, we wrześniu 1933 kabaretu Gastronomia. We wrześniu 1934 sprawował dyrekcję kabaretu Nowy Momus, następnie do 1937 występował głównie w teatrze Wielka Rewia, w latach 1937-39 w teatrze Cyrulik Warszawski, gdzie także reżyserował, wiosną 1939 w teatrze Ali Baba i Teatrze Letnim.

Po wybuchu wojny znalazł się w Wilnie, gdzie początkowo występował w Teatrze Lutnia, następnie jesienią 1940 był współzałożycielem i kierownikiem artystycznym estradowego Teatrze Miniatury. Po wkroczeniu Niemców do Wilna ukrywał się, poszukiwany przez gestapo za parodiowanie Hitlera w programie "Orzeł, czy Rzeszka?" w warszawskiej Ali Babie. W sezonie 1944/45 grał w Polskim Teatrze Komedii Muzycznej w Wilnie, w 1945 z zespołem tego teatru przybył do Łodzi, gdzie wkrótce otworzył scenkę Bagatela (przy Teatrze Miniatur Syrena).

W sezonie 1945/46 występował w łódzkim Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza (np. Teofil w "Głupim Jakubie" Rittnera) oraz gościnne w Syrenie, jako Mazurkiewicz ("Żołnierz królowej Madagaskaru" Dobrzańskiego). Jesienią tego roku grał i reżyserował w Teatrze "Siedem kotów" w Krakowie, w 1947 w Teatrze Muzycznym Domu Wojska Polskiego przy ul. Królewskiej w Warszawie, w 1948 założył z Mirą Zimińską i Tadeuszem Sygietyńskim teatr "Duby Smalone". W 1949 występował w "Zemście nietoperza" Straussa w warszawskim Teatrze Nowym, latem tego roku reżyserował "Żołnierza królowej Madagaskaru" i grał Mazurkiewicza w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku.

W latach 1949 - 1952 zaangażowany był w Teatrze im. Jaracza w Łodzi i grał m. in. Fikalskiego ("Dom otwarty" Bałuckiego), Chudogębę ("Wieczór Trzech Króli" Szekspira), Lisiewicza ("Pan Geldhab" Fredry), Papkina ("Zemsta" Fredry). W 1952 grał w Wojewódzkim Ludowym Teatrze Objazdowym w Łodzi, w latach 1952-54 w Teatrze Nowym w Warszawie, od 1954 do ostatnich niemal chwil życia w warszawskim Teatrze Syrena (w kwietniu 1981 brał jeszcze udział w programie "Warto byś wpadł" Grońskiego i Marianowicza).

1 stycznia 1961 wystąpił w spektaklu Teatru Telewizji pt. „Piosenki Berangera" w reż., a 16 lipca 1980 w spektaklu „Wielki Dodek" w reż. Witolda Fillera i Jonasza Kofty.

Uczestniczył także w nagraniach słuchowisk Teatru Polskiego Radia m. in. „Cecylia albo Szkoła ojców" Jeana Anouilha (Pan Orlas) w reż. Janusza Warneckiego (8 listopada 1959), „Płaszcz" Mikołaja Gogola (Piotrowicz) w reż. Janusza Warneckiego (21 lutego 1961) i „Żołnierz Królowej Madagaskaru" Juliana Tuwima (Mecenas Saturnin Mazurkiewicz z Radomia) w reż. Janusza Warneckiego (23 lipca 1977).

W kinie zadebiutował rolą Księcia von Lampenstein w filmie „Manewry miłosne czyli córka pułku" w reż. Jana Nowiny-Przybylskiego i Konrada Toma (1935), ponadto wystąpił m. in. w „Jaśnie pan szofer" (1935), „Róża" (1936), „Barbara Radziwiłłówna" (1936), „Skarb" (1948), „Niekochana" (1965).

Był aktorem wszechstronnym, jednym z najwybitniejszych polskich artystów estrady i kabaretu, uprawiał wszystkie możliwe formy sceniczne, tworząc własny, niepowtarzalny styl. Wśród niezliczonych charakterystycznych typów warszawskich, jakie stworzył, celował zwłaszcza w postaciach z fin de sieclu, jak wodzirej, dorożkarz, posłaniec. Występował w filmie, radiu, telewizji. Kilkakrotnie obchodził jubileusze, ostatni 24 października 78 - 60-lecia pracy artystycznej. Od 1954 wykładał w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, opublikował tom wspomnień pt. "Wielcy artyści małych scen", przygotowywał tom drugi, powojenny.

Od 1961 był członkiem zasłużonym SPATiF-ZASP.
Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Nagrody i odznaczenia:

1954 - Medal 10-lecia Polski Ludowej
1954 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1959 - Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
1967 - Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
1969 - Warszawa - Nagroda m.st. Warszawy
1969 - Odznaka 1000-lecia
1978 - Order Sztandaru Pracy II klasy

Źródło: Almanach sceny polskiej 1980/81, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
17 kwietnia 2023

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...