Mądry, poruszający, rezonujący z naszą rzeczywistością

„Dobrze ułożony młodzieniec" - aut. Jolanta Janiczak - reż. Wiktor Rubin - Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi

Premierowe spektakle „Dobrze ułożonego młodzieńca" – pełne sale i owacje na stojąco. Ważny temat, brawurowe wykonanie i wielka uważność artystek i artystów na siebie nawzajem i na publikę zdały się przesądzić o sukcesie. Owacjami na stojąco kończą się nie tylko spektakle – gromkie brawa podsumowały także spotkanie twórców i zespołu aktorskiego z publicznością.

Inspiracją do spektaklu były prawdziwe losy transpłciowego łodzianina Eugeniusza Steinbarta. Historia rozpoczyna się w roku 1935 od niedoszłego samobójcy; lekarze pogotowia przybyli na miejsce zdarzenia stwierdzają, że jego ciało „cech męskich nie posiada". Kiedy kilka lat później młodzieniec trafia przed sąd oskarżony o szantaż, na jaw wychodzi, że – oznaczony przy urodzeniu jako kobieta – posługując się dowodem tożsamości kuzyna ożenił się i zarejestrował w Urzędzie Stanu Cywilnego córkę.

Dramaturżka Jolanta Janiczak i reżyser Wiktor Rubin – stworzyli przejmujący obraz człowieka uwikłanego w walkę ze światem o możliwość życia w zgodzie ze sobą. Bohatera tworzącego szczęśliwą rodzinę w smutnej rzeczywistości, w której bieda, brak pracy i nadchodząca wojna determinują perspektywy przetrwania.

„Historia toczy się żwawo i jest pasjonująca – oryginalna, lokalna, łódzka, robotnicza, plebejska, sądowa, wojenna i o miłości. Szczęśliwej miłości, dodajmy" – pisze Joanna Krakowska na blogu „Dialogu".
Dla żony i córki – kochający mąż i ojciec, dla sądu i społeczności – oszust, dla państwa – osobnik niezdatny do służby wojskowej zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny; Eugeniusz wydaje się być bohaterem skazanym na porażkę, ale z tej porażki płynie dla publiczności ważny i potrzebny komunikat.

„Było w tej (fikcyjnej jednak, choć opartej na faktach) historii Eugeniusza coś niesłychanie poruszającego – ta jego niezgoda na świat, w którym przyszło mu żyć, próba przebudowania go na własnych warunkach, i wielka miłość bez żadnych granic, czy wreszcie – tak bardzo wywołująca lęk – bezradność wobec kaprysów historii, którym – w ostatecznym rozrachunku – przychodzi się poddać" – zauważa na swoim blogu Rafał Turowski.

Mike Urbaniak pisze o „spektaklu wspaniałym – mądrym, poruszającym, rezonującym z naszą rzeczywistością w sposób absolutnie niezwykły", dodając: „Edmund Krempiński w roli głównej to wędrowanie teatru w stronę, z której mam nadzieję już nigdy nie zejdzie".
Dla Janiczak i Rubina zaangażowanie transpłciowego mężczyzny do roli Eugeniusza było absolutną koniecznością, dla zespołu aktorskiego – wielką lekcją uważności, dla publiczności – potrzebnym złamaniem tabu. W jednej z początkowych scen – scenie przemiany – artysta pokazuje się bowiem nago.

„Przywiązuję wagę do tego początkowego gestu obnażenia, który ma charakter pozornie radykalny, a w istocie jest niewinny, dobrze umotywowany i kluczowy dla odbioru spektaklu ze zrozumieniem istoty problemu, tkwiącego nie w ciele bohatera, ale w systemach, które chcą nim władać – pisze Krakowska. (...) [bohater] obnaża swoje ciało, by wszyscy mogli się potem skupić tylko na tym, co naprawdę ważne, zamiast rozmyślać, jak właściwie wyglądają jego drugorzędne cechy płciowe".

Goszczący na premierze Piotr Jacoń, autor licznych reportaży i książki „My, trans", poświęconej osobom transpłciowym, w swojej relacji napisał: „Dobrze, żeby Polska 2023 ten spektakl zobaczyła".

„Dobrze ułożonego młodzieńca" będzie można zobaczyć 31 marca – w Dniu Widzialności Osób Transpłciowych, a potem 21, 22 i 23 kwietnia.

Na scenie występują: Karolina Bednarek, Monika Buchowiec, Maciej Kobiela, Michał Kruk, Halszka Lehman, Paweł Kos, Paulina Walendziak, Edmund Krempiński.

Partnerami premiery są: Grupa Stonewall, Just Łódź i Łódzkie Centrum Wydarzeń, patronem medialnym: Magazyn Replika, a w przygotowaniu materiałów informacyjnych dotyczących spektaklu Teatr wsparła także Fundacja Trans-Fuzja.

Katarzyna Bieńkiewicz
Teatr Nowy w Łodzi
3 kwietnia 2023
Portrety
Wiktor Rubin

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...